Samenvatting
Samenvatting handschriftontwikkeling
In dit document worden de hoofdstukken 1 t/m 10 samengevat uit het handboek 'schriftkennis'.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: amberwesdijk • 2 maanden geleden
Door: robert-janruwers • 10 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting handschriftontwikkeling kennistoetsKennistoets voorbeeldvragen handschrift:
Je ziet de pengreep van leerling X. Beschrijf per vinger of deze goed staat of niet en hoe die dan zou
moeten staan. Extra vraag: hoe heet de 'beste' pengreep --> dynamische driepuntspengreep. Minst
belastende pengreep is dit.
De pen moet op het kootje van de middelvinger liggen. De duim en wijsvinger moeten als en 'o'
vormen maar mogen elkaar niet raken – tegenover elkaar staan. Pink rust op het papier.
Wat is het doel van criteriummanipulatie?
A. Het geeft de leerkracht inzicht in hoe de kinderen schrijven en zouden kunnen schrijven.
B. Op deze manier kan de leerkracht differentiëren in de schrijfles
C. Zo worden de kinderen zich bewust van het belang van het gekozen criterium – goede
antwoord.
D. Door criteriummanipulatie kunnen kinderen elkaar op een goede manier feedback geven
Jij mag morgen een schrijfles voor groep 7 ontwikkelen. De beginsituatie is zoals op de foto. Aan welk
criterium ga jij als eerste werken?
Aan jou de taak een uitdagende schrijfles voor groep 7 te ontwikkelen. Beschrijf WAT je gaat doen,
HOE je dat gaat doen en WAAROM je dat doet.
Hoofdstuk 1 – schrijven en schrijfonderwijs
Handschriftvaardigheid --> een basisvaardigheid, 'leervoorwaarde'.
Drie belangrijke momenten waarop handschriftonderwijs kan ontsporen:
1. Te vroeg beginnen. Een schrijfrijpheidstoets is vereist.
2. Verkeerd aanleren. Geen kijk op het ontstaan van verkeerde trajecten.
3. Niet goed onderhouden en begeleiden van het handschrift. Het is aangeleerd maar besef dat
het nog verder in ontwikkeling is, wordt vaak vergeten.
Elk kind kan goed leren schrijven, mits dit op een juiste wijze gebeurt en de bereikte vaardigheid op
een juiste wijze wordt onderhouden.
Schrijven: een grafisch-instrumentele vormgevende vaardigheid, waarbij cultureel bepaalde tekens
worden gebruikt, bedoeld om schriftelijke communicatie mogelijk te maken.
- Afgesproken cultureel/systeem/code --> factoren van bepaalde schriftcode. Moeten
nauwkeurig overgedragen worden.
o Constructie
o Verhoudingen
o Toegepaste lijneigenschappen
Schrift moet niet gezien worden als middel voor taal, zoals taal geen middel is voor schrift. Ze staan
elkaar gelijktijdig ten dienste vanaf het moment dat ze beheerst worden.
Na- of afschrijver: iemand die uitsluitend lettervormen naschrijft of vormgeeft, plaatst lettertekens
op papier.
,Voordat er wordt gestart met schrijven aanleren:
1. Een schrijfrijpheidstoets afnemen.
2. Eerst voldoende lettervormkwaliteit bereiken voordat een aangeleerde letter wordt ingezet
voor het leren lezen.
Alfabetcode-methodiek: de kinderen leren eerst schrijven en dán lezen. Alles wat je kunt schrijven,
kun je ook lezen. Het omgekeerde is niet waar... Dyslexie kan hiermee vermeden worden.
Betekenisvol onderwijs: aansluiten bij wat het kind al weet. Het kind weet al de klank; spreekt en
luistert dus eerder dan spellen. De klank (vooral klankanalyse) moet voorafgaan aan het aanbieden
van het teken (lettervorm).
In het begin gebruik gemaakt van verbonden schrift --> geeft direct woordverband weer en maakt
spiegelingen onmogelijk. Voorkomt ook de lettermix bij het schrijven. Hierbij zijn alleen maar de
verbindingsgeschikte letters toe te passen.
Hoofdstuk 2 – leerlijn schrijfonderwijs
De fasen van het handschriftonderwijs
1. De ontwikkeling van de schrijfvoorwaarden (groep 1 & 2)
Kind ontwikkeling inzicht n letters qua vormgeving – passend bij tekenontwikkeling. Deze letters
worden kapitalen genoemd; bestaande uit losse streken de met de uiteinden op elkaar aansluiten
en zich allemaal binnen één zone bevinden. Ze hebben geen trajecten. Je kunt ze op verschillende
manieren construeren zonder dat de vorm eronder lijdt. Daarnaast wordt er gewerkt aan de
ontwikkeling van de schrijfvoorwaarden --> ontwikkeling van de instrumentele vaardigheid is
belangrijk. De oefeningen richten zich op (instrumentele) vaardigheid (uitvoering) en waarneming,
vanuit een goede greep en houding.
2. Aanleren van lettervormen (groep 3 & 4)
De kinderen leren de kleine-letter-vormen (minuskels) in groep 3. In groep 4 leren ze de hoofdletter-
of kapitaalvormen. De minuskels n groep 3 hebben stokken en staarten en bestaan uit 3 zones.
Belangrijk blijft: vaardigheid, waarneming en zelfreflectie.
3. De ontwikkeling en onderhoud van het handschrift (overige groepen)
In deze fase blijft cognitieve begeleiding van groot belang om de kwaliteit van het handschrift te
waarborgen. De fase in groep 5/6 is belangrijk – kwaliteit daalt hier vaak dramatisch.
Toetsenbordvaardigheid: een goede houding en handmanipulatie spelen een belangrijke rol. Hier is
de goede vingerzetting cruciaal. Het blindtypen valt onder fase 3.
Groep 1
- Periode van beginnend lettergebruik
- Periode van het voorbereiden van het schrijven
- Schrijfvoorwaarden worden geoefend
o Ergonomie: correcte houding en materiaalgreep
▪ Beginnende materiaalbeheersing
▪ Werkhouding of attitude
- Letterverkenning van kapitalen (niet aanleren, wel bespreekbaar maken)
, - Kapitalen gebruiken voor namen op stoeltjes
- Stimuleren van de nauwkeurige waarneming
- Stimuleren van de nauwkeurige uitvoering
- Aanleren, stimuleren en begeleiden van de goede greep en houding bij alle grafische
activiteiten
- Gebruik van nauwkeurig grafisch materiaal i.v.m. buigen en strekken van de drie schrijf-
/tekenvingers
- Werken aan nauwkeurige materiaalbeheersing.
Groep 2
- Letterverkenning van kapitalen en minuskels
o Transfer tussen beide lettersoorten kennen (grote en kleine letters). Middelen
daarvoor:
▪ Lettervormen
• Lettermemory/letterdomino
• Woordjes typen met en zonder Capslock
• Woordjes leggen en stempelen op een grondlijn i.v.m. de juiste
positionering van de letterzones.
▪ Waarnemen
• Van kleine vormverschillen en overeenkomsten
• Waarnemen van drukverschillen (pendruk)
▪ Uitvoeren
• Oefenen van een traject, bijvoorbeeld doolhoven. Ook oefenen
hierbij met anticiperen.
• Aanleren, stimuleren en begeleiden van de goede greep en houding
bij alle grafische activiteiten.
• Oefenen in kleuren en arceren. Dikke/dunne pennen en stiften
gebruiken: divers aanbod van materiaal.
- Belangrijk dat er geen blokletters aangeboden worden i.v.m. verbonden schrift dat
aangeboden gaat worden in groep 3. Kan zorgen voor verwarring --> dyslexie/dysgrafie).
- Letterconstructie kan pas verantwoord plaatsvinden als de ruimtelijke oriëntatie in het platte
vlak voldoende ontwikkeld is --> schrijfrijpheidstoets.
Groep 3
In het eerste half jaar wordt er nog verder gewerkt aan het ontwikkelen van de schrijfvoorwaarden.
Daarna: leren schrijven van cijfers en minuskels (instructiefase).
- Eerste half jaar:
o Oefenen schrijfvoorwaarden
o Werken aan fonologische bewustwording t.b.v. het leren lezen.
o Cijfervormen kunnen aangeleerd worden
▪ Qua instructie mooie overgang tussen 'losse streken kapitaalschrift' en het
lopende schrift cijfers worden los geconstrueerd.
- Tweede half jaar:
o Leren schrijven op methodische wijze van het woordverbonden lopende schrift
o Letters bestaan niet alleen uit een traject maar ook uit een vorm. Deze wordt
gevormd door de toepassing van rechte en gebogen lijndelen. De romp heeft een
bepaalde breedte-/hoogteverhouding, 1:2. Dit zorgt voor minder brede letters en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper desi_hendriks. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,74. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen