8.2 gehaald voor dit tentamen - januari 2023
Samenvatting/aantekeningen van de hoorcolleges van hersenen en gedrag in 2023.
Het is een duidelijke, overzichtelijke, gestructureerde samenvatting. Het wordt aangevuld met plaatjes, om de stof beter te begrijpen.
Succes met leren!
Hoorcollege 1
- Ons gedrag wordt gestuurd door ons brein
- Kennisnevenvakgebieden bevorderd multidisciplinaire samenwerking
Communicatie van de mens met omgeving
- Input vanuit omgeving via zintuigen verwerking (in brein) output (reageren
op omgeving)
- Hersencellen communiceren met elkaar
Cellen en informatieoverdracht
- Twee soorten hersencellen:
A) Neuronen (zenuwcellen)
B) Gliacellen (steuncellen; ondersteunende functie)
A) Neuronen
- Is een cel (een lichaamscel)
- Kenmerken als elke andere lichaamscel
- Cel met celmembraan met kanalen waardoor stoffen uitgewisseld kunnen
worden
- In de cel ook een celkern met het genetisch materiaal
- Hebben mitochondriën de energiefabriek van de cel glucose verbrand en
energie komt vrij
- Zitten ribosomen in maken eiwitten (zoals neurotransmitters)
- Kan informatie uitwisselen met andere neuronen; ze communiceren
Neuronen hebben twee belangrijke kenmerken:
- Dendrieten
o Hier komt de informatie binnen (door het cellichaam van andere
neuronen)
o Cellichaam vangt informatie op en brengt het samen; informatie door de
axon
- Axonen
o Zenuwimpulsen vervoert door axon
o Elke cel maar 1 axon
o Axon kan kort en lang zijn
o Aan het eind van een axon zit een
knopje geeft informatie vrij dat
naar de volgende cel moet gaan
dit gebeurd in de synaps
o Met het knopje maakt de axon
contact met dendrieten van andere
zenuwcellen
o Het knopje bevat neurotransmitters die de boodschap van de neuron bij
stimulatie vrijlaten naar de synaps
Dendriet soma axon presynaptische terminal
1
,B) Gliacellen
- Ondersteunen functies van neuronen
- Nemen de helft van het hersenvolume in
- Niet primaire informatieverwerkers; kunnen wel informatie beïnvloeden
- Functies:
o Aan/afvoer van stoffen (voeding herstel neuronen) astrocyte doen dit
o Productie hersenvloeistof
- Verschillende soorten gliacellen
- Gliacellen maken myeline
o Dit doen de oligodendrocyte (= een gliacel)
o Rollen zich om de axonen heen. Dus myeline ligt om de axonen
o Isoleert de axon zodat de prikkel die erdoor heen loopt niet weglekt
o Is een witte vettige stof
- Microglia (kleine cellen): speelt een rol in de afweer tegen virussen en
schimmels
- Radiale Gliacellen: rol bij de ontwikkeling van de hersenen
Brein en zijn omgeving
- Hersenen: centrale zenuwstelsel (CZS) en ruggenmerg
o Communiceren met hun omgeving
o Van zintuigen naar CZS
o Van de ene naar de andere plek in het centrale zenuwstelsel
o Van centrale zenuwstelsel naar spieren
- Afferent
o Voert informatie aan
o Bijvoorbeeld van zintuigen naar de hersenen
o Sensorische neuronen
o Presynaptische terminal axon dendriet
- Intrinsiek
o Dendrieten en axon liggen in dezelfde structuur
o Interneuron
- Efferent
o Voert informatie af
o Bijvoorbeeld van de hersenen naar de spieren
o Motorische neuron
o Dendriet axon presynaptische terminal
Bloed-hersenbarrière
Hersenen worden beschermd op 3 manieren:
1. Bot; schedel voor het brein en ruggenmerg door wervels
2. Vloeistoflaagje; hersenen drijven hierin. De vloeistof remt bij bijvoorbeeld
een botsing af, zodat hersenen niet keihard tegen het schedel aankomt.
3. Bloed-hersenbarrière;
o Toelaten voedingsstoffen en schadelijke stoffen niet toelaten
o Wel doorheen: kleine moleculen, antidepressiva, in vet oplosbare
stoffen, ongeladen stoffen, zuurstof, Co2, sommige vitaminen (A & D
kunnen oplossen in celmembraan), vettige stof, alcohol
o Speciale kanaaltjes in bloed-hersenbarrière waar water doorheen kan
2
, o Grote stoffen (glucose, aminozuren, ijzer en sommige vitaminen) de cel
in/door bloed-hersenbarrière door middel van actief transport (kost
energie)
o Niet doorheen: schadelijke stoffen, virussen, medicijnen
o Bloed-hersenbarrière kan stuk gaan met als gevolg een hersenontsteking
door bijvoorbeeld een ongeluk. Dit is een probleem want hersencellen
worden niet vervangen
3
, Hoorcollege 2
Vorig college
- Neuron onderscheidt zich doordat hij informatieverwerking doorgeeft
Elektrische prikkels
- Informatieoverdracht in neuronen via elektrische prikkels
- Ionen zijn geladen deeltjes; positief of negatief
- Informatieoverdracht via bewegen van de ionen
Rustpotentiaal:
- Vind je overal in de cel
- Een ladingsverschil tussen binnen- en buitenkant van de cel
o Binnen de cel negatiever dan buiten de cel
- Als de cel niks zou doen zouden er deeltjes cel
inlekken, dit gaat er dan doorheen en het
ladingsverschil zou opgeheven worden.
o Dus een neuron houdt het ladingsverschil actief
in stand door middel van de pomp; Het continu
positieve ionen de cel uitpompen.
o Daardoor is de binnenkant van de cel
negatiever dan de buitenkant van de cel
- Functie: rustpotentiaal bereidt axon voor om snel te
reageren
Actiepotentiaal
- Loopt door de axon
- Prikkel door axon om informatie over te brengen
- Actiepotentiaal ontstaat als de lading in de cel positiever wordt. Als dan de
drempel wordt bereikt gaat het actiepotentiaal lopen de polarisatie voorbij
de drempel waarde
- Rustpotentiaal wordt op dat moment verstoord omdat kanalen in celmembraan
open gaan en daardoor stromen de positieve deeltjes naar binnen
- Actiepotentiaal versneld door myeline
- Alles of niets regel bij het actiepotentiaal; dus het actiepotentiaal is niet
proportioneel aan de prikkel. Als de drempelwaarde wordt bereikt gaat hij aan
Gradueel potentiaal
- Vind je in de dendrieten en het cellichaam
- Kunnen exciterend (EPSP) of inhiberend (IPSP) zijn
o Exciterend = positief zenuwcel wordt ‘aan’ gezet
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannaheinen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
