Hoorcollege 1: Wat is Orthopedagogiek?
Literatuur: Ruijssenaars (online) & Orthopedagogiek, een eerste oriëntatie: 1.6, 1.7, 1.8
- Waar komt het vandaan?
Paradigmaverschuiving: er ontstond nieuwe manier van denken rond opvoeding en
kinderen met problemen
Pedagogische pessimisme (tot eind 18e eeuw): weinig aandacht voor kinderen met
handicap, er was wel zorg maar dat was hopeloos à Pedagogisch optimisme (vanaf eind 18e
eeuw): het gevoel hebben dat kinderen iets aangeleerd of afgeleerd kan worden, dat
zelfredzaamheid gestimuleerd kan worden, opvang werd veel meer stimulans en
ondersteuning
Heilpedagogik: Verwachting dat je het kunt verbeteren
19e eeuw – organiseren zorg beperkte kinderen (er kwamen instituten voor blinde en dove
kinderen bijvoorbeeld)
- Waar komt het vandaan? (2)
Na WOII:
Verdere ontwikkeling pedagogisch en psychologische modellen en methoden
Intrede term Orthopedagogiek i.p.v. Heilpedagogik
Emancipatorische bewegingen: hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen/kinderen met
een beperking gelijkwaardig wordt gevonden als "normale" mensen
- Orthopedagogiek – een verdeling
Wetenschap:
"Handelingsgerichte wetenschap die zich bezighoudt met bijzondere opvoeding." Sprang
(2019)
"Orthopedagogiek richt zich op de beschrijving van de aard en de achtergronden van
problemen bij het opvoeden met het oog op onderkenning, behandeling en preventie."
Nakken (1999) à opvoeding is een middel om met problemen bij het kind om te gaan
Theorie in orthopedagogiek:
1. (Probleem)specifieke theorieën: is specifiek waardoor het gebruikt wordt binnen
een bepaald deel van het werkveld, theorieën waarbij uit onderzoek relaties tussen
oorzaak en gevolg naar voren zijn gekomen (voorbeeld: taalontwikkelingsprobleem
à gesloten gedrag of te vroeg/licht geboren --> psychosociale problemen)
2. Algemeen orthopedagogische theorieën: gaan over een algemene visie: "waar gaat
orthopedagogiek over?" (Voorbeelden: orthopedagogische vraagstelling: kind stelt
vraag met gedrag en de vraag moet worden opgelost in de opvoeding of
problematische opvoedingssituatie (POS): de personen om het kind heen hebben
het gevoel dat ze zelf het probleem niet kunnen oplossen (perspectiefloos) dus dat
ze deskundigen moeten inschakelen)
3. Metatheoretische orthopedagogiek: gaat over discussies binnen de
orthopedagogiek en betreffen een helikopterview (voorbeelden: aard van de
orthopedagogiek, object van studie, verhouding theorie-praktijk)
Praktijk:
"Methodisch handelen (agogie) gericht op opvoedingshulp in bijzondere situaties ten
gevolge van (ernstige) ontwikkelings- en opvoedingsproblemen." Sprang (2019)
- Orthopedagogiek vs. pedagogiek:
,Bij orthopedagogiek is (methodisch) handelen noodzakelijk en bij pedagogiek is het gewenst
Orthopedagogiek is een verlengstuk van de pedagogiek: waar de pedagoog niet verder kan,
komt de orthopedagoog in beeld
Orthopedagogiek is een specialisatie van de algemene pedagogiek: werkt met methoden
Orthopedagoog en pedagoog willen dat kind uiteindelijk zelf verder kan (hetzelfde doel)
- Verschil en overlap kinder- en jeugdpsychiatrie en psychologie
Kinderpsychologisch: er wordt gekeken naar de ontwikkeling en waarin loopt de
ontwikkeling vast
Orthopedagogiek: legt meer nadruk op opvoeding
Psychologie vs. Psychiatrie (medische achtergrond en mogen medicijnen voorschrijven)
Verschil orthopedagogiek
In focus (opvoeding)
Niet eenduidig (er is ook overlap, ze moeten ook samenwerken)
Literatuur
Agogiek: handelen binnen het pedagogisch of orthopedagogisch werk
Binnen het toepassingsgebied van de orthopedagogiek is men gericht op een aangepaste
manier van omgang en reageren (in wijze van omgang is men vooral bezig met
beantwoorden van specifieke hulpvraag)
Werkgebied van orthopedagogiek is uitgebreid (in opvoeding kunnen talloze problemen
voordoen) en complex (moeilijk om oorzaak van probleem op te sporen en aangeven hoe
te handelen)
Functioneringsproblemen:
Zintuiglijke functioneringsproblemen: doof/slechthorend & blind/slechtziend
Motorische functioneringsproblemen: personen die in beweging worden
belemmerd
Cognitieve functioneringsproblemen: personen met belemmering van intellectuele
ontwikkeling & verstandelijk beperkten & personen met intellectuele stagnatie
Emotionele functioneringsproblemen: personen die door allerlei factoren met
zichzelf en/of hun omgeving in conflict zijn wat zich uit in gedragsproblemen
Meervoudige functioneringsproblemen: combinatie van beperkingen hierboven
Wetenschappelijke kennis van vooral (kinder)psychiatrie, (ontwikkelings)psychologie,
sociologie en filosofie zijn hulpwetenschappen voor de orthopedagogiek
Opvoedingsbegrip:
Technisch-instrumentele opvatting van opvoeding en betrokkenen: binnen door de
aanleg bepaalde grenzen kan een opvoeder van alles aan een kind leren als er maar
gebruik wordt gemaakt van empirisch effectief gebleken methoden à voorkeur voor
gedragswetenschap
Proces tussen opvoeder en kind dat gekenmerkt wordt door wederzijdse afstemming
en dat dialogisch tot stand komt à ouder heeft respect voor afhankelijkheid van kind
dat identiteit en toekomstperspectief moet ontdekken door de manier waarop
anderen met hem omgaan
, Hoorcollege 2: Planmatig werken via de regulatieve cyclus
Literatuur: Leerboek psychiatrie kinderen en adolescenten: H8 & Orthopedagogiek, een eerste
oriëntatie: H6 & Als opvoeden niet vanzelf gaat (online)
- Regulatieve cyclus – probleemstelling
Regulatieve cyclus: wetenschappelijk grondmodel voor professioneel handen, het is een
orthopedagogisch hulpmiddel,
Doel van de cyclus: dat alles wat er wordt gedaan door de orthopedagoog goed wordt
onderbouwd, zorgvuldig besluiten nemen en daarmee uiteindelijk het handelen kan
vormgeven
- Regulatieve cyclus – in een notendop
Probleemstelling:
• Hulpvraag?
• Verzamelen
Eerste reflexieve pauze: Hypotheses stellen
Diagnose:
• Onderzoek
• Toetsen hypotheses: diagnostisch beeld
Tweede reflexieve pauze: vertaling naar handelen
Plan (HC 3)
• Doel + middelen
• Benodigdheden
Ingreep (HC 3)
• Uitvoering (monitoring)
Evaluatie (HC 3)
• Opgelost?
• Effectief en doelmatig?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meganvanhuessen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.