Samenvatting
Samenvatting Aardrijkskunde
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- HAVO
Hierin heb ik van domein aarde het boekje Systeem aarde samengevat, met aantekeningen en het systeem van Köppen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1.1Geologische tijdschaal: Indeling van 4,6 miljoen jaren omvattende de geologische
geschiedenis van de aarde
De aarde is opgebouwd uit:
- Binnen in de aarde zit de kern, die bestaat waarschijnlijk uit een mengsel
van nikkel en ijzer. De druk in de binnenkern is lager en daardoor min of
meer vloeibaar.
- Om de kern ligt de mantel, die bestaat uit 2 delen: binnen- en de
buitenmantel. De binnenmantel is een soort vaste stof, de buitenmantel is
taai-vloeibaar. De mantel bevat veel ijzer en magnesium.
- De buitenste laag is de aardkorst.
We hebben het meeste bewij over de opbouw van de aarde gekregen door
aardbevingsgolven
Lithosfeer:de buitenste schil van de aarde, bestaande uit de aardkorst en het
vaste, buitenste gedeelte van de aardmantel, 100-150 km dik en onderverdeeld in
continentale en oceanische korst.
De continentale korst bestaat uit graniet, de oceanische uit basalt, basalt is
zwaarder. Doordat een continent lichter is, zal een stuk continent normaal hoger
liggen dan een een even dik stuk oceaanbodem.
Onder de lithosfeer is de asthenosfeer, die is door zijn temperatuur minder hard
dan de lithosfeer
1.2
actualiteitsbeginsel: het verleden is de sleutel tot het heden, processen herhalen
zich gedurende de tijd.
Alfred Wegener kwam met een theorie dat dezelfde gebeurtenissen op
verschillende plekken gebeurden doordat de platen konden verschuiven,
continental drift.
Nu is bewezen dat de oceanische korst zelf horizontaal beweegt en zo de
continenten uit elkaar duwt
1,3
convectiestromen:
Door de convectiestromen bewegen de platen van de lithosfeer
De processen waardoor platen bewegen,ontstaan en verdwijnen worden
platentektoniek genoemd.
soorten bewegingen:
- Platen bewegen van elkaar af bij een divergente plaatgrens, dit gebeurd
tussen 2 oceanische platen. hierdoor ontstaan mid-oceanische ruggen met
in het midden een laagte. Het vulkanisme hierbij is niet explosief.
- Bij een convergente plaatgrens bewegen 2 platen naar elkaar toe, hierbij
zijn 3 mogelijkheden:
● Oceanische en continentale plaat: hierdoor duikt de oceanische
plaat altijd onder de continentale plaat en zinkt hij in de mantel, dit
noem je subductie.
● Oceanische plaat tegen oceanische plaat: hierbij duikt de oudste
onder de jongste plaat en ontstaat er een diepzeetrog.
● Continentale plaat botst met continentale plaat: Ze duiken niet
onder elkaar, er ontstaat een kreukelzone, plooiingsgebergten
vormen,
, een continentale plaat zal nooit wegduiken en kan daardoor veel ouder worden
dan een oceanische plaat.
- Wanneer platen langs elkaar schuiven noemen we een transforme
beweging, hier wordt de lithosfeer niet afgebroken en niet opgebouwd.
Hier kunnen horsten (relatief hoge zones) en slenken (relatief lage zones)
ontstaan. De gebergten die ontstaan in een gebied met een sterke breuk
activiteit worden breukgebergten genoemd.
1.4
Bij een eruptie (vulkaanuitbarsting) komt magma naar buiten, het
herkomstgebied van de magma noem je de magmahaard. Zodra het het
aardoppervlak raakt heet het lava.
De top van een gesmolten pluim noem je een hotspot, boven een hotspot
ontstaat een vulkaan die langzaam wegdrijft met de bewegende plaat, de
magmahaarden bewegen niet mee.
De schildvulkaan heeft een licht gebogen oppervlakte vorm, ze hebben een
brede basis en flauwe hellingen. De lava van schildvulkanen heeft grote
vloeibaarheid en kan daardoor ver weg stromen. De schildvulkaan heeft effusieve
uitbarstingen, die vrij rustig van aard zijn (spleeterupties). Deze vulkanen komen
voor bij hotspots en divergerende plaatgrenzen.
Samengestelde of stratovulkanen zijn de mooiste en dodelijkste vulkanen. De
lava is taai-vloeibaar en vormt daardoor kegels met een kleine doorsnede en
steile wanden. De erupties zijn explosief. Het magma ontstaat uit een combinatie
van basalt en graniet. Als dit magma stijgt stolt het in de kraterpijp waardoor die
verstopt en de druk groot wordt, bij een explosieve uitbarsting komt deze druk
vrij.
Een caldeira ontstaat als het dak van de magmahaard instort door een grote
explosie, in de diepte die ontstaat vormt zich vaak een kratermeer.
Het punt waar de aardbeving ontstaat wordt het hypocentrum genoemd, de
plaats loodrecht aan het aardoppervlak waar de trillingen het meest vloeibaar zijn
heet het epicentrum.
Schaal van richter: schaal waarmee de kracht van een aardbeving wordt
gemeten.
Het merendeel van de aardbevingen vind plaats bij de randen van platen.
Tsunami’s zijn extreem hoge golven die ontstaan door aardbevingen in de
oceanische korst. Zolang de watermassa zich over een grote diepte kan
verspreiden is er niks aan de hand.
2.1
De aarde is opgebouwd uit 4 aparte ‘sferen’, de atmosfeer (de lucht), de lithosfeer
(het vaste gesteente), de hydrosfeer (het water) en de biosfeer (het leven).
Gesteenten: vaste stof in aardkorst en in het bovenste gedeelte van aardmantel.
Gesteentekringloop: Proces waarbij gesteenten door geologische processen
(verwering, erosie en sedimentatie) telkens worden afgebroken en opnieuw
gevormd.
Stollingsgesteenten worden gevormd door afkoeling van magma. Vb graniet en
basalt.
Sedimentgesteenten ontstaan door de afzetting van materiaal dat wordt
aangevoerd door lucht, water of ijs. Vb kalksteen en zandsteen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nhedonker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen