Hoorcollege Politieke Religie in de Westerse Wereld in de 19de en 20ste Eeuw
Aantekeningen Blok I
HC1 04-02-2016
Politieke Religie
Een verschijnsel dat conceptueel onduidelijk is.
Wat als we concepten uit religie gaan toepassen op politiek?
Voorbeeld Schoeps:
Joods, maar pro-Hitler. Moet toch vluchten.
Verdiept in ideologie Hitler maar teleurgesteld.
Beschreef het nationaalsocialisme als verkapte religie, 1939.
Legt uit: is een religie want veel typische trekjes van godsdienst zoals wij die kennen:
- Messiasfiguur (Hitler)
- Dogmatiek (bijv. uiteengezet in Mein Kampf)
- Kent liturgieën (toespraken)
- Ken martelaarsfiguren
Inleiding
Waarom ‘politieke religie’?
Waarom komt dit in de jaren ’30 in Europa op de agenda bij verschillende wetenschappen?
En waarom staat het vandaag de dag op de agenda?
Verschillende redenen:
Enorme betekenis, bijv. extremistische islam
Religie terug van weg geweest
Maar focussen op drie:
1. Voorbij ‘totalitair versus democratisch’
Van politieke instituties verbreed naar politieke cultuur
Wanneer je hier oog voor krijgt: soms opvallen religieuze trekjes, bijv. Prinsjesdag.
Lastig terminologie religie op te plakken, want in jaren ’30 voor gezien bij totalitaire regimes.
Nu: laten zien dat dit ook geldt voor brave, democratische regimes hier aandacht aan
besteden.
2. ‘Religion of nature’, ‘Geschichtsreligion’, ‘Wissenschaft als Religion’
In allerlei subdisciplines van geesteswetenschappen verschillende termen met iets religieus.
Allerlei historici doen dezelfde dingen. Gebruiken ‘religie’ bij praktijken die doen denken aan
godsdienst en bij intensivering.
Voor verschillende terreinen zinvol.
3. Voorbij ‘secularisatie’ als master narrative
Correctie van het dominante verhaal van de Europese geschiedenis.
Werd gezien als secularisatie, maar nieuwe interesse kan hier vragen bij stellen.
Agenda
1. Waarom kwam begrip ‘politieke religie’ in de jaren ’30 op?
2. Waarom beginnen (Leidse) historici tegenwoordig opnieuw over politieke religie?
3. Wat is religie eigenlijk?
Aanbidding van opperwezen?
Dogmatisch systeem?
Rituelen, liturgieën?
4. Besluit: welke implicaties heeft dit alles?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jvdbiessen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.