Samenvatting
Samenvatting onderwijsongelijkheid en meritocratie
onderwijsongelijkheid
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
SamenvattingOnderwijsongelijkheid en meritocratie
Inleiding
Onderwijs heeft altijd al 2 gezichten gehad. Enerzijds is onderwijs een middel tot sociale stijging van begaafden uit de lagere strata
(sociaaleconomische lagen van de bevolking). In de middeleeuwen gelde dit ook, in de romeinse tijd en het klassiek China.
Anderzijds genereert onderwijs juist nieuwe ongelijkheden en kan het een middel zijn om bestaande maatschappelijke ongelijkheid te
handhaven. Dat laatste komt omdat de inhoud en de vormgeving van onderwijs de uitdrukking zijn van de op dat moment dominante
inzichten in een samenleving.
Onderwijs is dus een tweesnijdend zwaard als het gaat om het tegengaan of bevorderen van maatschappelijke ongelijkheid.
Gedurende de 20ste eeuw is de invloed van onderwijs op het voortbestaan van maatschappelijke ongelijkheid alleen maar sterker
geworden.
Eén van de oorzaken hiervan is het toenemende belang van hoogwaardige wetenschappelijke en technische kennis, zo kenmerkend voor
onze hedendaagse samenleving met onze afhankelijkheid van machines, communicatiesystemen, transportmiddelen, gezondheidszorg,
enzovoort.
Een andere reden waarom het onderwijs zo’n grote rol speelt in het in stand houden van maatschappelijke ongelijkheid, is het
verminderende belang van andere individuele machtsmiddelen zoals geld, fysiek, kracht, geografische gebondenheid, religieuze inzichten
en kennis.
2 waarschuwingen vooraf zijn nodig, opdat de mogelijkheden van het onderwijs om ongelijkheid terug te dringen niet worden overschat:
1) De verschillen tussen individuen zijn het belangrijkst, niet de verschillen tussen hogere contexten (zoals klassen, scholen, sociale
groepen, regio’s, onderwijsstelstelen, natiestaten) waarbinnen individuen opgeleid worden.
Beleid dat zich, meestal noodgedwongen richt op boven individuele contexten, kan maar een deel van de onderwijsongelijkheid
beïnvloeden.
2) Niet alle veranderingen komen tot stand in het beleid. De belangrijkste ontwikkelingen va de afgelopen halve eeuw is zonder
beleid van de grond gekomen en werd aanvankelijk in veel landen zelfs als maatschappelijk onwenselijk gezien (vrouwen
bijvoorbeeld werden dan machtiger en zelfstandiger); het inlopen van de onderwijsachterstand door de vrouwen en de
omzetting in een voorsprong van vrouwen, en daarbij komt ook de emancipatie kijken.
4.1:Processen die bijdragen aan onderwijsongelijkheid
Factoren en processen die van invloed zijn op het tot stand komen van onderwijsongelijkheid zijn te typeren in 7 trefwoorden:
1. Bekwaamheid
2. Ouderlijk milieu
3. Segregatie tussen scholen en buurten
4. Onderwijscondities op scholen
5. Openlijk en verborgen differentiaties
6. De relatie tussen het hoogste onderwijsniveau en de arbeidsmarkt
7. De relatie tussen onderwijs en andere maatschappelijke sectoren
4.2:Bekwaamheid
Ouderlijk milieu en bekwaamheid hangen samen, omdat kinderen van hun biologische ouders bij hun geboorte een mengsel van biologisch
gefundeerde, maar nog niet gefixeerde mogelijkheden meekrijgen.
Ouders met meer opleiding en hoger gewaardeerde beroepen hebben gemiddeld hogere bekwaamheden en kunnen dus meer potenties
via hun genen doorgeven aan hun kinderen. Ouders zullen ook beter in staat zijn een stimulerende omgeving te vormen, die ook bij minder
potenties zich toch meer ontwikkelen.
Aan het eind van de 20ste eeuw konden bijna alle bekwame kinderen uit lagere strata studeren. Daarom zijn er nu aan het begin van de 21 ste
eeuw veel minder bekwame maar laaggeschoolde ouders te vinden.
Kortom, meer bekwaamheden dragen bij aan succes in het onderwijs en de samenleving en dat is maar gedeeltelijk te herleiden tot het
ouderlijk milieu.
Onder onderwijsongelijkheid wordt verstaan de uiteenlopende kans van leerlingen, afkomstig uit verschillende maatschappelijke strata, op
het bereiken van een hoog onderwijsniveau.
4.3:Ouderlijk milieu en andere sociale breuklijnen
De kansen van kinderen op een gunstige onderwijsloopbaan worden beïnvloed door het ouderlijk milieu. Dat bestaat uit 2 belangrijke
dimensies: het beroepsniveau van (meestal) de vader, en het opleidingsniveau van beide ouders.
Men zou deze kenmerken ook het ouderlijk financiële en culturele kapitaal kunnen noemen.
, Het ouderlijk niveau is niet alleen van invloed op succes in de schoolloopbaan, maar naast bekwaamheid en behaald opleidingsniveau
speelt ook nog een rol bij succes op de arbeidsmarkt, zeker bij het zetten van de eerste stappen op deze markt.
Andere minder belangrijke achtergrondkenmerken die het functioneren van kinderen in het onderwijs beïnvloeden zijn etnische herkomst
van immigranten, religieuze tegenstellingen, de stad-plattenlandtegenstelling en het alleenstaand moederschap (vooral als dat voortvloeit
uit het verbreken van de relatie met de biologische vader).
Deze kenmerken vervullen een eigen rol bij de vergroting van ongelijke onderwijskansen, maar de negatieve effecten hiervan hebben
minder invloed dan het beroep en het opleidingsniveau van de ouders.
Ten slotte zijn kenmerken van het ouderlijk milieu belangrijker voor de ongelijke onderwijskansen dan het belangrijkste schoolkenmerk: de
schoolsegregatie van leerlingen naar bekwaamheid en ouderlijk milieu.
4.4:Segregatie tussen scholen en buurten
De mate van segregatie tussen scholen en buurten is een 3e factor die van invloed is op ongelijke onderwijskansen. Segregatie is hier
bedoeld als technische term en heeft betrekking op de mate waarin de samenstelling van een bepaalde school of buurt (op cognitief
gebied, wat betreft ouderlijk milieu, etnische afkomst, religie, gezinstype, enzovoort) afwijkt van de gemiddelde scholen of buurten in die
gemeente.
Oorzaken van segregatie
Segregatie van buurten ontstaan door:
- De uiteenlopende prijzen en kwaliteit van woningen
- De uiteenlopende kwaliteit van de infrastructuur van wijken
- De mate waarin het gebruik van die infrastructuur voorbehouden is aan buurtbewoners
- De verschillende voor- en afkeuren van buurtbewoners voor bepaalde andere buurtgenoten
- De discriminatie van bepaalde potentiële bewoners door huiseigenaren
- De uiteenlopende mogelijkheden om te verhuizen naar een andere buurt
Segregatie van scholen ontstaan doordat
- leerlingen uit sterk van elkaar verschillende voedingsgebieden van scholen komen (vaak als gevolg van segregatie van buurten)
- door verschillen in kwaliteit van scholen en de waarneming daarvan door ouders en leerlingen
- door verschillende voor- en afkeuren voor bepaalde schoolgenoten
- door uiteenlopende kosten verbonden aan het bezoeken van bepaalde scholen
- door discriminatie van bepaalde potentiële leerlingen door schoolbesturen, leraren, medeleerlingen en ouders
- door de regels voor de relatie tussen woonbuurten en voedingsgebieden van scholen
- door de mogelijkheden voor verschillende sociale strata om die regels te ontduiken.
Deze opsomming van de oorzaken van segregatie tussen buurten en scholen geeft aan dat die 2 vormen van segregatie niet hetzelfde zijn.
Meestal is segregatie tussen scholen groter dan die tussen buurten, zelfs in landen waar in principe een vast vorm van postcodebeleid
bestaat. De verklaring van die grote mate van segregatie tussen scholen ligt in de ruimere mogelijkheden van de hogere strata om wetten
en regels onbestraft en ongecorrigeerd te ontduiken.
5 gevolgen van schoolsegregatie
De schoolsegregatie en de samenleving van de leerlingenpopulatie hebben via 5 processen invloed op ongelijke onderwijskansen:
1) Het curriculumniveau waarop leerkrachten in een school met een bepaalde leerlingenpopulatie les kunnen geven
2) Het niveau waarmee een leerling de eigen prestaties beoordeelt, gegeven het niveau van de medeleerlingen
3) De hoeveelheid reële onderwijstijd voor leerkrachten en reële leertijd van leerlingen, die verminderd wordt door het verlies van
tijd die men moet besteden aan andere zaken dan lesgeven of herhaling van niet-begrepen stof als gevolg van de cognitieve,
culturele, etnische of religieuze samenstelling van de leerlingenpopulatie
4) De totale hoeveelheid financiële, culturele en sociale hulpbronnen die de ouders van leerlingen uit de specifieke populaties
bijeen kunnen brengen om het leerproces zo goed mogelijk te laten verlopen
5) De uiteenlopende gemiddelde kwaliteit van de leerkrachten op scholen
De mate van cognitieve en sociale schoolsegregatie is belangrijker voor de ongelijke onderwijskansen dan de verschillen in
onderwijscondities op scholen.
4.5:Onderwijscondities
Zoals gezegd is de mate van effectiviteit van onderwijs afhankelijk van de beschikbare tijd, zowel voor het onderwijs geven door de
docenten als voor het leren van de stof door de leerlingen. dat betekent dat onderwijscondities die deze leer- en onderwijstijd
beïnvloeden, van invloed zijn op ongelijke onderwijskansen. Juist leerlingen met een zwakke sociale, culturele of cognitieve achtergrond
zijn afhankelijker van de kwaliteit van het onderwijs. Op hulp van hun ouders of hun omgeving bij het leerproces kunnen deze leerlingen
minder rekenen, waardoor zij gebreken van de school thuis niet kunnen compenseren.
Gunstige condities
De volgende onderwijscondities zijn volgens een aantal studies voldoende aan standaard onderzoek eisen:
- Het stimuleren door leerkrachten van prestaties in basisvakken
- Het monitoren en evalueren van de voortgang van leerprestaties
- Een ordelijk klimaat op school
- Huiswerk; en gestructureerd leren door coöperatie, feedback, aanmoediging en stimulans
Eigenlijk zijn deze onderwijscondities voor het onderwijsbeleid over het algemeen niet te vatten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aylintakac9. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen