College aantekeningen
College aantekeningen ontwikkelingspsychopathologie
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
College aantekeningen ontwikkelingspsychopathologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Ontwikkelingspsychopathologie collegesCollege 1 - Inleiding en ontwikkelings-psychologisch kader
1. Psychopathologie
› De richting in de wetenschap die zich bezighoudt met de aard, de totstandkoming en de
mogelijke behandeling en voorkoming van psychische stoornissen
› Hierin werken verschillende disciplines samen: psychologie, psychiatrie, neurologie,
epidemiologie, etc.
Ontwikkeling
- De opeenvolging van veranderingen gedurende de hele levensperiode van een individu
- Als functie van een complex samenspel tussen het individu (b.v. een kind) en de
omgeving, over tijd
Via transacties = een serie van dynamische, wederzijdse interacties tussen het kind en diens
sociale context
Een ontwikkelingsperspectief - op ontwikkelingspsychopathologie -
Ontwikkelingsperspectief een benadering die zich richt op het begrijpen van
psychopathologie over de levensloop. Oftewel: ‘De studie van ontwikkelingsprocessen die
bijdragen aan de totstandkoming van, of het weerstand bieden tegen, psychopathologie’.
Aandacht voor:
- Invloed van ontwikkeling op ontstaan & voortbestaan van psychopathologie
- Invloed van psychopathologie op ontwikkeling
Dus de invloeden kunnen ook andersom.
Heterotypische continuiteit = verschillende manifestatievormen op verschillende leeftijden.
Bijv. depressie bij een jongere ziet er anders uit dan depressie bij een oudere.
Pathologie = normale ontwikkeling die is gaan afwijken.
Ontwikkelingspsychopathologie
Vergelijking vragen vanuit verschillend perspectief
Traditionele vraag = wat is het antecedente ‘signaal’ dat voorafgaat aan het ontstaan van
pathologie, b.v. conduct disorder?
Procesvraag = wat zijn de factoren die zorgen voor het starten en de factoren die zorgen voor
het instandhouden van het ‘bewandelen’ van ontwikkelingspaden door individuen waarin
grote kans bestaat dat pathologie ontstaat, b.v. conduct disorder?
Uitdaging achterhalen waarom ontwikkeling gaat afwijken. Welke risico- en
beschermende factoren en mechanismen spelen een rol? Mechanismen specificeren de
processen waardoor risico- en beschermende factoren werken om een bepaalde
ontwikkelingsuitkomst te produceren.
Kwetsbaarheid verhoogt de kans dat een kind invloed zal voelen van een risicofactor.
Veerkracht verlaagt de kans dat een kind invloed zal voelen van een risicofactor.
,Een risicofactor is een factor die de kans verhoogt dat psychopathologie bij een kind zich zal
ontwikkelen. Risico’s zijn niet statisch; geen simpele oorzaak-gevolg relaties.
Risico- en beschermende factoren in de context
Risicofactoren thuis: conflicten tussen ouders
Beschermingsfactoren thuis: positieve ouder-kind relatie
Mechanisme: hoe werken de factoren uit de verschillende lagen op elkaar in?
-> dynamische interactie tussen factoren
-> proceswetten spelen rol
Ontwikkelingspsychopathologie
Verschillende ontwikkelingspaden
Verschillende paden kunnen leiden naar dezelfde uitkomst, dezelfde problemen
-> Equifinaliteit
Zelfde combinatie van risico- en beschermende factoren kunnen leiden tot verschillende
uitkomsten
-> Multifinaliteit
2. Kijken naar psychopathologie
Verschillende manieren van kijken naar psychopathologie
› Categoriale benadering – vgl. medisch model
› ‘In stukjes hakken’ voor classificatie medische bril opzetten als je kijkt naar
psychopathologie; persoon is ofwel gezond, ofwel ziek. Voor de classificatie wordt de
ontwikkeling van een individu in stukjes gehakt.
Beperkingen - bijvoorbeeld zichtbaar in DSM 5 -
› Geen aandacht voor ontwikkelingsdimensie van psychopathologie.
› Diagnostische criteria zijn leeftijdsonafhankelijk, terwijl; ontwikkelingsprocessen
zijn fluctuerend en discontinue
› Stoornissen worden in de persoon gelokaliseerd
› Er wordt geen recht gedaan aan interpersoonlijke en opvoedingscontext, die een
sterke positieve of negatieve rol kan spelen
Erg veel kritiek op deze benadering door bijv. psychiaters.
› Dimensionele benadering
› ‘Op lijn’ zetten, vooral voor diagnostiek de stoornis wordt op een lijn gezet,
gebruik van continuüm, recht aan feit dat persoon in verschillende mate van ernst last
kan hebben van bepaald probleem. Deze benadering wordt vooral in diagnostiek
gebruikt.
Dimensionele benadering
› Houdt rekening met graduele verschillen
› Houdt slechts beperkt rekening met verschillende manifestatievormen op verschillende
leeftijden
› Houdt slechts heel beperkt rekening met contextuele verschillen
› Procesbenadering
, › ‘gedrag in de tijd weergeven - interacterende factoren’ ontstaan van pathologie
gezien als proces waarbij het belangrijk is om te kijken naar ontwikkeling van gedrag
over de tijd. En invloed van interacterende factoren.
3. Een procesbenadering
Ontwikkeling is te begrijpen als een dynamisch, aan verandering onderhevig proces. Dus ook
afwijkend gedrag (psychopathologie). Dit proces voldoet aan proceswetten.
Proceswetten van ontwikkeling
› Gedrag <-> context gedrag en context beïnvloeden elkaar
› Wederzijdse beïnvloeding van componenten van het proces emoties, motivatie, cognitie
› Iterativiteit volgende stap afhankelijk van vorige stap
› Natuurlijke variabiliteit in gedrag, en daarbij ook niet-lineariteit
› Link tussen korte termijn processen en lange termijn ontwikkeling
Gedrag Werner<-> context(-en)
Ecologisch transactioneel ontwikkelingsmodel Bronfenbrenner allerlei lagen van contexten
rondom het individu; klas, cultuur, sport, thuis. Altijd sprake van individu op deze context,
maar deze context heeft ook invloed op gedrag van individu. Er is dus sprake van
bidirectionele invloeden.
Iterativiteit
- De volgende stap is (steeds opnieuw) afhankelijk van de vorige stap
o In een keten van stappen over de tijd
Vb. voedselweigering = iteratief proces = opeenvolging in dynamisch systeem. Wat gebeurt
bij de ene maaltijd heeft invloed op wat er de maaltijd daarna gebeurt en zo steeds verder.
Grip krijgen op lange termijn door te kijken naar korte termijn iteraties.
Natuurlijke variabiliteit over tijd
Feedback van leerkracht over de duur van de 24 lessen fluctueert de mate van positieve
feedback van de leerkracht. De mate van variabiliteit verschilt nogal.
Bandbreedte = de grenzen waarbinnen het gedrag (in dit voorbeeld: de hoeveelheid feedback
van de leerkracht) varieert.
Wat betekent dit voor je handelen als psycholoog?
› Let op de context waarin de persoon dit gedrag laat zien
› Gedrag <-> context:
› Hoe context-gevoelig is deze persoon? altijd druk is weinig context-gevoelig,
alleen druk rondom sinterklaastijd bijvoorbeeld is context-gevoelig
› Let op de ‘bandbreedte’ van het gedrag
› Vaker meten!
› Let op ontstaan en voortbestaan van niet-optimale patronen over de tijd/ Welke factoren
spelen een rol?
› B.v. temperament van kind & interactie tussen ouder-kind
, College deel 2 – Ralf Cox
NOVA uitzending operant conditioneren. Hoe effectief is het negeren van slecht gedrag?
Uiteindelijk loopt het gedrag zo uit de hand dat je alsnog moet reageren. Het probleem wordt
niet aangepakt.
Proceswetten
- Gedrag Context
- Wederzijdse beïnvloeding van componenten van het proces
- Iterativiteit
- Natuurlijke variabiliteit in gedrag, en daarbij ook niet-lineariteit
- Link tussen korte termijn processen en lange termijn ontwikkeling
- Zelforganisatie en transities
Een belangrijk gevolg van de proceswetten is het ontstaan van patronen attractors.
Dynamisch Landschap: Attractors
Bepaalde patronen kunnen ontstaan op grond van interactie tussen moeder en kind. Sterke
attractor is een sterk vast patroon.
NOVA uitzending in hoeverre is het generaliseerbaar naar andere situaties? Kind wordt
toegetrokken naar gedrag door bepaalde situatie. Je moet het proces veranderen zodat het kind
niet naar die attractor (boos gedrag) toe gaat. Je moet het kind meerdere mogelijkheden
geven, aanleren om met het probleem om te gaan. Soms is structuur goed, maar soms is het
juist beter om flexibiliteit en variatie toe te passen.
Transities & Faseovergangen
PROCES VAN INTERVENTIE
Interventie = Transitie
- Interventie (therapie) is gericht op het teweegbrengen van veranderingen in gedrag en
cognitie.
- Bestaande, ongewenste patronen (attractoren) moeten worden vervangen door nieuwe,
gewenste patronen.
- Betekent dat de vaste dynamiek van gedrag moet destabiliseren om plaats te maken
voor een nieuwe.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper verakorf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen