Biologie H9 gezondheid
§9.1 ongezond
Wat heeft invloed op je gezondheid?
1. Leefstijl > je manier van leven. Je gewoontes zoals: eten, drinken roken, slapen, bewegen. Alleen jijzelf
kunt zorgen voor een gezonde leefstijl. Rook je wel of niet, drink je veel of niet.
2. Omgeving > woon je dicht bij een industriegebied of op het platteland. Ook de mensen in je omgeving
hebben invloed op je gezondheid, fijne vrienden of gepest worden.
3. De gezondheidszorg > huisarts, tandarts, psycholoog, fysiotherapeut en het ziekenhuis. Deze mensen en
voorzieningen helpen je weer gezond te worden bij klachten.
Waarom gebruik je genotmiddelen?
Om je beter te voelen, een lekker gevoel krijg je ervan. Soms roken of drinken mensen omdat hun vrienden
het ook doen. Ze doen mee voor de gezelligheid of om erbij te horen. Je kunt verslaafd raken aan
genotmiddelen. Je kunt op deze manieren afhankelijk zijn van genotmiddelen:
Lichamelijk afhankelijk; je lichaam heeft het genotmiddel nodig om te functioneren. Stop je toch dan krijg
je lichamelijke klachten: hoofdpijn, trillen, zweten>ontwenningsverschijnselen.
Geestelijk afhankelijk; gevoel dat je niet zonder kunt. Je denkt er steeds aan, voelt je onprettig als je het
middel niet mag gebruiken, krijgt slecht humeur en wordt vergeetachtig.
Sociaal afhankelijk; je mist het contact met mensen waarmee je het middel gebruikte.
Wat doen drugs met je hersenen?
Drugs hebben invloed op je hersenen op 3 manieren:
Verdovende middelen: versuffend, doordat ze je hersenen trager laten
werken. Tegen pijn, angst en spanning. Voorbeelden: wiet, alcohol, heroïne
en slaapmiddelen.
Stimulerende middelen: voelt je actiever, laten je hersenen sneller werken.
Voorbeelden: nicotine, cafeïne, cocaïne, speed en xtc.
Bewustzijn veranderende middelen: werkelijkheid anders beleven, laten je
hersenen anders werken. Kan positief en negatief uitpakken: muziek kan
mooier zijn, maar je kan ook bang worden omdat je denkt dat iedereen naar
je kijkt. Voorbeelden: paddo’s, Isd, wiet.
Drugs zijn erg verslavend. Het is dan ook erg moeilijk om van een
drugsverslaving af te komen. Het ontwennen van een drug heet afkicken.
Wat zijn de gevolgen van roken?
In sigaret zitten veel schadelijke stoffen. Tabak roken via waterpijp is even
slecht en de vloeistof in een elektronische sigaret bevat minder schadelijke
stoffen, maar ze zitten er wel in. 3 schadelijkste stoffen:
Nicotine: verslavende stof in tabak. Lichaam wil steeds meer. Het versnelt de hartslag en vernauwt de
bloedvaten> bloed stroomt moeilijker door de bloedvaten. De huid is minder goed doorbloed. En delen
van je lichaam worden kouder (handen). Je hart moet harder werken en je krijgt een hoge bloeddruk.
Koolstofmonoxide: gas dat je inademt bij roken. Komt door je luchtpijp bij de longblaasjes naar je bloed
en hecht aan hemoglobine (in rode bloedcellen). > De hemoglobine kan geen zuurstof vervoeren.
Duizeligheid en conditie wordt slechter, omdat je spieren minder zuurstof kunnen opnemen uit je bloed.
Teer: kleeft aan de binnenkant van longen en is op den duur ook aan de buitenkant van de longen te zien.
Het beschadigt slijmvlies van je luchtwegen. Vuil en schadelijke stoffen wordt niet meer goed afgevoerd
en je krijgt ‘rokershoest’
Je kunt op den duur door roken verschillende ziekten aan je luchtwegen krijgen:
1
, Biologie H9 gezondheid
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) hiertoe behoren 2 ziekten:
1. Chronische bronchitis, bronchiën zijn ontstoken en het slijmvlies maakt extra slijm aan > moeilijker
ademhalen.
2. Longemfyseem, longblaasjes knappen> minder zuurstof opnemen in bloed. COPD is niet te genezen.
Longkanker, door teer in de longen is er grotere kans op longkanker dan mensen die niet roken.
Welke gevolgen heeft alcohol?
Alcohol: bier, wijn, likeur, cocktails, komt via je bloed in je
hersenen. Het wordt afgebroken in je leven dat duurt ongeveer
1,5 uur per glas. Alcohol is een gifstof, het verdooft je
hersenen.
Veel drinken = aangeschoten. Je denkt dat je meer kunt, maar
dat is niet zo. Je hoort, ziet, denkt, reageert en beweegt minder
goed. Nog meer drinken = dronken worden. Alles gaat dan
nog slechter. Volgende dag heb je een kater > hoofdpijn, dorst
en overgeven.
Bij comazuipen of bingedrinken drink je in korte tijd heel veel
alcohol. Dan krijg je een alcoholvergiftiging: je hersenen vallen uit en je kunt in coma raken. Als je jong bent
heeft alcohol nog meer invloed op je gezondheid, als je te veel drinkt sterven er veel hersencellen af, veel =
meerdere glazen per dag. Je hersenen zijn dan veel minder actief.
Wat zijn de gevolgen van blowen?
Blowen kan je stemming versterken, daardoor kun je stoned of high worden.
Loom, verdoofd gevoel Opgewekt en actief gevoel
Bij blowen rook je
wiet of hasj, meestal in een joint. Beide gemaakt van cannabisplant, ook wel hennep. Je kunt het ook eten in
spacecake of drinken als thee. Cannabis laat je hersenen anders werken. Voel je goed voor blowen dan voel je
je nog beter tijdens het blowen en andersom. Blowen is ook verslavend.
§9.2 goed geregeld
Wat gebeurt er in je lichaam?
Je lichaam meet constant welke stoffen er in je bloed zitten en de
hoeveelheid daarvan. Als dit boven of onder je norm ligt, gaat je lichaam er
iets aan doen. Als er te veel van een stof is zorgen je uitscheidingsorganen
ervoor dat je de afvalstoffen kwijtraakt (longen, lever, nieren, huid, dunne
darm, spieren), dat heet uitscheiding. Je lichaam houd alle stoffen constant
met behulp van regelkringen:
Zintuigen eten een bepaalde omstandigheid
Je hersenen vergelijken deze waarde met een norm, dat is de waarde die het moet zijn
Komt de waarde niet overheen -> sturen je hersenen via je zenuwstelsel een boodschap naar 1 of
meerdere organen.
Die organen reageren en zorgen dat de waarde weer op de norm komt
De regeling kan ook via hormonen verlopen. Dat zijn regelstoffen die allerlei processen in je lichaam regelen.
2
