Bijzondere overeenkomsten – schema’s en andere relevante info
Hoorcollege 1 – nietigheden 1
Gevolgen van nietigheid
Overtreding rechtsnorm behoort niet meer gevolgen te hebben dan voor bereiken doel van
norm nodig en wenselijk is
Daarom: stelsel van wijzigings- en aanpassingsbevoegdheden om gevolgen zoveel
mogelijk weg te masseren
1. Tussenoplossing
- Nadeel opheffen ipv vernietiging – 3:54 lid 2 en 6:230 lid 2 BW
- Beperken gevolgen vernietiging – 3:53 lid 2 BW
- Partiele nietigheid – 3:41 BW
2. Beoogde resultaat toch op geldige wijze bereiken
- Conversie – 3:42 BW
- Bevestiging door vernietigingsbevoegde – 3:55 BW
- Bekrachtiging – 3:58 BW
Hier zitten grenzen aan, niet alles kan weg worden gemasseerd
Nadeel opheffen – 3:54 en 6:230 BW
Wel: bij misbruik van omst. en dwaling
Niet: bij bedreiging en bedrog
- Lid 1 – voorstel wederpartij tot opheffing nadeel
Wanneer tijdig?
Onverwijld na buitengerechtelijke vernietigingsverklaring
Niet als reeds gehandeld is in vertrouwen op de vernietigingsverklaring
Niet zo laat dat benadeelde niet meer gebaat is
Is het voorstel afdoende?
Wijzigingsvoorstel moet leiden tot situatie die identiek is aan de gevolgen van de
overeenkomst die de vernietigingsbevoegde zou hebben gesloten bij een juiste
afweging
- Lid 2 – rechter kan op verlangen van een partij nadeel opheffen door
gevolgen te wijzigen
Hoe wordt dit nadeel vastgesteld?
Vergelijking met de situatie waarin niet was gedwaald: zou er een overeenkomst
zijn gesloten en zo ja onder welke voorwaarden? – maar dit kan lastig blijken:
Maetis r.o. 3.2 – acht de rechter een door een partij voorgestane wijze van
berekening van nadeel niet geschikt, dan betekent dit nog niet dat hij het verlangen
van die partij tot wijziging kan passeren
Rechter dient dan zelfstandig de omvang van het nadeel vast te stellen, al dan niet
na nader onderzoek en zo nodig door een schatting
Discussie: gevolgschade strikt genomen geen onderdeel nadeel
Bij wederzijdse dwaling is 50-50 verdeling het uitgangspunt
Beperken gevolgen vernietiging – 3:53 lid 2 BW
Voor gevallen waarin je iets onmogelijk ongedaan kunt maken
- 6:278 BW voor de situatie waarin een zaak in waarde stijgt/daalt en
aannemelijk is dat zonder deze wijziging betreffende partij niet voor
, ontbinding zou hebben gekozen
- Gelijktrekken gevolgen vernietiging en schadevergoeding
-
Grenzen aan beperking gevolgen: strekking van de norm
Gratis Mobieltjes II – geen vergoeding genot toestel ogv 6:278 BW (want
geen tegenprestatie)
HR houdt niet van cherry picking
Partiele nietigheid – 3:41 BW
Nietigheid beperkt tot deel van rechtshandeling (ovk, beding)
Splitsing = partiele nietigheid op niveau van een beding
-Toets: staat het restant gelet op inhoud en strekking van de handeling in
onverbrekelijk verband met het nietige deel?
Ja? Geen partiele nietigheid
Nee? Partiele nietigheid mogelijk?
- Norm voor bepalen onverbrekelijk verband?
Kernbedingen/essentialia = onverbrekelijk verband – niet ruim opvatten!
Verder kwestie van uitleg
Subjectief: zouden partijen overeenkomst ook zonder beding hebben gesloten? =
vroeger
Objectief: betreft het restant voor partijen een zinvolle (doelmatige) regeling? =
tegenwoordig
BP Europe SE/X r.o. 3.7.3 – gezichtspunten – oordelen of instandhouding van de
rechtshandeling gerechtvaardigd is gelet op:
1. Aard, inhoud en strekking rechtshandeling
2. Aard, inhoud en strekking geschonden rechtsregel
3. Belangen van alle betrokken partijen
4. Verdere omstandigheden van het geval
Objectieve benadering ook bevestigd door HvJEU in Perenicova – ‘’enkel
afwijken van partiele nietigheid wanneer de overeenkomst zonder dat
oneerlijke beding objectief gezien niet kan voortbestaan en dus niet wanneer uit
een beoordeling achteraf blijkt dat een van de partijen de overeenkomst zonder
dat beding niet zou hebben gesloten.’’
Gedeeltelijke vernietiging
Ambtshalve toepassing bij schending informatieplichten – schending
informatieplicht 6:230m BW leidt tot vernietigbaarheid overeenkomst op grond van
3:40 BW
Gedeeltelijke vernietiging = prijsvermindering
Geen ongedaanmaking
Conversie – 3:42 BW
De nietigheid ‘verdampt’
Rechter past ambtshalve toe – kan icm partiele nietigheid
Conversie alleen toepassen als partijen met ongeoorloofde rechtshandeling een
geoorloofd gevolg tot stand willen brengen
Geen conversie indien onredelijk tegenover een belanghebbende – 3:42 lid 2 BW
, - Vereist voor conversie: sterke gelijkenis ‘strekking nietige rechtshandeling’
met die van een geldige rechtshandeling
-Toets: moet aangenomen worden dat die andere (wel geldige)
rechtshandeling zou zijn verricht, indien van de nietige rechtshandeling
wegens haar ongeldigheid was afgezien?
Deze hypothetische alternatieve partijkeuze is een kwestie van uitleg
a. Subjectieve component – bedoeling partijen (beperkte betekenis!)
b. Objectieve component – kunnen de nagestreefde doeleinden alsnog
worden gerealiseerd? Blijft er een zinvolle overeenkomst over?
LRS/Sint Willibrord r.o. 3.8. – voldoende is dat aangenomen moet
worden, objectief gezien, dat strekking van de nietige rechtshandeling
in voldoende mate beantwoordt aan die van een andere, vervangende
rechtshandeling
Wie zich op conversie beroept, behoeft dus niet gemotiveerd te stellen naar welke
overeenkomst zou zijn geconverteerd
Rechter mag 3:42 BW ambtshalve toepassen (= objectief element)
Eerst partijen aan het woord laten (= subjectief element): zou
rechtshandeling zijn verricht in deze fictieve situatie?
- Begrenzing conversie
BP Europe SE/X – toepassing van 3:42 BW is onverenigbaar met de in 6
lid 2 Mw neergelegde absolute nietigheid
Dat geldt niet alleen voor overeenkomsten die naar hun strekking de mededinging
verhinderen, beperken of vervalsen, maar ook voor overeenkomsten die dat tot
gevolg hebben. Een ander oordeel zou afbreuk doen aan het nuttig effect en de
afschrikwekkende werking van het in 6 lid 1 Mw vervatte verbod
Verdere begrenzing onder andere in preventief effect sanctie
Banesto – als kernbeding niet kan worden vervangen met aanvullend recht, dan
knippen we (i.c. boete)beding er helemaal uit. Niet matigen, converteren of
reduceren. ‘Anders leert een bedrijf dit gedrag nooit af’
- Rol voor aanvullend recht
Kasler-exceptie – wanneer de overeenkomst niet kan blijven voortbestaan
(onverbrekelijk verband/overeenkomst anders onuitvoerbaar), is dit in het
nadeel van de consument, dus is aanvullen mogelijk indien aanvullend
recht beschikbaar is
Zo niet, dan geen aanvullende werking redelijkheid en billijkheid
Dexia r.o. 63 – wanneer de overeenkomst zonder het betreffende beding
kan blijven voortbestaan, kan de consument geen aanspraak maken op de in
een bepaling van aanvullend nationaal recht vastgestelde wettelijke
schadevergoeding (zoals 6:277 BW) die zonder dat beding van toepassing
zou zijn geweest
Gevolgen van nietigheid
Evenredige (i.e. proportionele) doeltreffende en afschrikwekkende sancties op schending
7:52 BW
- Gratis mobieltjes II r.o. 3.16 – geen verzachting gevolgen voor
professionele partij
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.