Samenvatting
Samenvatting Wetenschapsfilosofie (allesomvattend)
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Allesomvattende samenvatting van de tentamenstof voor het vak Wetenschapsfilosofie. Gebaseerd op colleges en literatuur.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 23 pagina's
Voorbeeld 2 van de 23 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: lisananninga • 7 jaar geleden
Door: Eline93 • 8 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
WetenschapsfilosofieHC1 31/3/2016
Common sense-beeld van wetenschap:
- Kennis is objectief
- Wetenschap is waardevrij
- Empirisch bewijs staat centraal
o Externe invloeden spelen dan ook geen rol
- Wetenschappers zijn op zoek naar de waarheid
In deze cursus Klopt dit beeld van wetenschap?
Als eerste voorwaarde voor objectieve wetenschappelijke kennis is heldere begripsvorming, los van
vaagheid en los van de opvatbaarheid van meerdere betekenissen. Begrippen moeten operationeel zijn,
zodat ze meetbaar zijn.
De test om intelligentie te meten d.m.v. het meten van de schedelinhoud is niet objectief. Ook het
gebruiken van IQ-testen is niet helemaal objectief, maar is doordrenkt met culturele waarden. De vraag
is dus, of wetenschap überhaupt wel objectief kan zijn. En is het objectiviteit wel gewenst?
Drie fasen in de praktijk van wetenschappelijk onderzoek:
1. De fase voordat het wetenschappelijk onderzoek start
2. De fase waarin het wetenschappelijke onderzoek plaatsvindt (hier is de onderzoeksvraag
inmiddels geformuleerd) Meest interessante vraag is of waarden in deze fase een rol spelen.
3. De fase nadat het wetenschappelijke onderzoek is afgerond.
Belangrijke onderscheiding:
- De rol van epistemische waarden bij de evaluatie van hypothesen en theorieën (precisie en
reikwijdte)
- De rol van niet-epistemische waarden (religie etc.)
De reputatie van wetenschappers speelt een (te) grote rol bij het doen van wetenschap.
Vanaf 1600: Ontstaan van moderne wetenschappen. De natuurwetenschappen boeken grote successen.
Eeuwen later wordt ook de maatschappij onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. De
natuurwetenschappen waren succesvol geweest, dus deze methode werd ook gebruikt om de sociale
werkelijkheid te bestuderen. Dit roept echter vragen op:
- Zijn er in de sociale werkelijkheid ook causale verbanden, verklaringen, theorieën?
- In de natuurwetenschappen staan de onderzoeker (het subject) en het onderzochte (het object)
los van elkaar. Maar in hoeverre geldt dit ook in sociale wetenschappen? Subject en object lijken
veel minder tegen over elkaar te staan.
Schütz: “The perspective of the stranger”
Het probleem van subject-object / insider-outsider wordt ook door Schütz behandeld.
De vreemdeling heeft zowel iets van de insider als van de outsider. De sociale wetenschapper kan gezien
worden als zo een stranger. Hij neemt iets van de situatie mee, maar houdt gelijktijdig een zekere
afstand.
Het common sense-beeld moet dus worden bijgesteld!
Rol voor “verborgen aannames” of “onderliggende denkbeelden”
Wetenschapsfilosofie: het centrale schema (Hollis)
Explanation Understanding
Holisme Systems Games
, Individualisme Agents Actors
- Holisme: Het geheel, de instituten.
Het handelen kan op twee manieren uitgelegd/geïnterpreteerd worden.
- Explanation (outsiders): Zoeken naar causale verbanden. Op de manier van de
natuurwetenschappen. Hier ben je op zoek naar oorzaken.
- Understanding (insiders): De betekenis die mensen aan handelen geven. De reden voor bepaald
gedrag proberen te verklaren.
Schütz stelt de vraag of de grenzen tussen de vier kwadranten wel zo hard zijn. We zullen later in de
cursus zien dat ze wat “doorlaatbaarder” zijn dan het lijkt.
Voorbeeld bij:
- Systems: Marx
o Het systeem bepaald het handelen van individuen
- Agents: Mill
o Het handelen van individuen resulteert in een systeem. Het handelen van individuen
staat dus centraal, en dit is precies omgedraaid t.o.v. Marx.
- Games: Wittgenstein
o Het sociale handelen is het beste te begrijpen van uit het geheel. De sociale
werkelijkheid wordt echter niet bepaald door allerlei causale verbanden, maar door de
“regels van het spel”. Bijv. de afspraken die mensen (bewust of onbewust) hebben
gemaakt. De sociale rol die iemand speelt is bepalend, en de persoon daar achter doet
er niet zo veel toe.
- Actors: Elster
o De betekenis wordt bepaald door individuen. “Players construct the game of social life”.
HC2 4/4/2016
In de middeleeuwen is kennis gekoppeld aan gezag van de kerk. De moderne natuurwetenschap staat
“los van God” Gevolg: verlies van het autoritaire zegel van waarheid.
Descartes
Alle kennis begint bij de rede
Er zijn aangeboren ideeën zoals God, ziel, substantie
Systeem van kennis wordt vanuit de bron (de rede) opgebouwd Bv. wiskunde
Wat Descartes eigenlijk wil is dat de “meningen” van de scholastiek uit de Middeleeuwen vervangen
wordt door ware kennis.
Zijn methode hiervoor Methodische of hypothetische twijfel. Je moet aan alles twijfelen.
Waarom twijfelen?
o De tot dan toe overgeleverde kennis is wellicht nooit getoetst
o Zintuigelijke waarnemingen kunnen bedrieglijk zijn
o Alles wat we ons bewust zijn, kan in een droom gebeuren.
o Het enige waar niet aan getwijfeld kan worden is dat je twijfelt “Ik denk, dus ik ben”.
Probleem van Descartes: hoe verwerft dat denkende ik kennis van de wereld buiten ons?
Descartes loopt een beetje vast op het punt dat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn. Bijv.
honger. Dit is een lichamelijke impuls, maar je kunt er ook een beetje humeurig van worden.
David Hume
Empirisme kerngedachte: De ervaring als enige bron van kennis
Opbouw van menselijke kennis:
Elementaire waarnemingen (impressies Bijv. deze zwaan is wit)
Op deze waarnemingen gebaseerde kennis (“ideeën alle zwanen zijn wit)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robin2303. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen