Diachronische studie van het Nederlands – Samenvatting
Deel 1: Interne en externe geschiedenis van de Germaanse talen
1. Inleiding (30 sept.)
Externe vs. interne taalgeschiedenis
- Extern = verplaatsing van volkeren etc.; algemene historie (bijv. Val van Antwerpen, 1585)
- Intern = historische grammatica (waarom diftongeren etc.)
* hist. fonologie
* hist. morfologie
* hist. syntaxis
- Diachronie = door de tijd heen evolutie; grote verandeirngen; heel structuralistisch op basis v/h taalsysteem
ook dialecten etc. (“diasysteem” = AN + dialecten?)
- Synchronie = vergelijking op 1 doorsnede v/d tijd
Germaanse talen binnen de Indo-Europese taalfamilie
- Ontstaan talen: * PIE: 5000-3000 vChr
* Germaanse taal: 4000-1500 vChr
- Hoe weten we hoe taal eruit zag?
1) teruggaan in de tijd: * NL: teruggaan tot in de 6e eeuw
* Latijn: teruggaan tot in de 7e eeuw vChr
* Hetitisch: teruggaan tot in de 17e eeuw vChr
2) dmv historische comparatieve grammatica:
* ontstaan in Renaissance
* 1710: Ten Kate ziet overeenkomst tussen Gotisch en Nederduytsche taal
* 1723: Ten Kate
* 1786: Jones ziet oertaal tussen gemeenschappelijke woorden
[ cognaten = woorden met dezelfde vorm]
* basis neogrammatici: principe Ausnahmslosigkeit: taalverandering onderhevig aan wetten zonder uitzondering
- Hoe verhouden talen zich tot elkaar?
* taalfamilies hebben overeenkomsten
# woorden; soms grote, soms kleine overeenkomst ( PPT)
# casusuitgangen ( PPT)
* Germaanse oervorm + Slavische oervorm + … oervorm + … oervorm = PIE kan alle dochtertalen verklaren dmv klank
# 3 verklaringen klankovereenkomsten: 1) toevallig
2) regelmatige klankcorrespondentie (dens/tand + domare/temmen)
3) ontlening; soms klankverandering
# wat voor soort woorden vergelijken? familiaire/ lichamelijke termen/plaatsnamen mindervaak ontleend
* verhouden in stamboommodel niet natuurlijk; beter: Wellentheorie van Schmidt (met centrum etc.)
# positief: dialectische verscheidenheid wordt aanvaard
komt overeen met wat dialectgeografie aantoont
# negatief: te schematisch + theoretisch; geen aandacht voor externe gs
* belangrijk onderscheid binnen Indo-Europees: op basis van woord ‘100’ ( als isoglos: s/k):
|» maar: anders met evt. andere isoglossen + indeling op basis van 1 isoglos is niet sterk
# SATEM-talen
> (Indisch (Oudind + Sanskr)
> Iraans (o.a. Avestisch)
> Armeens (verband met Frygisch?)
> Albaans (afzonderlijke tak; ondanks veel invloed)
> Baltisch (Litouws + Lets; Oudpruisisch is uitgestorven)
> Slavisch (Oostsl: Russ, Oekr, Bjelorrus; Westsl: poo;s, tsjech, slov; Zuidsl: bulgaars, macedonisch etc.)
# KENTUM-talen
> Tochaars (uitgestorven, 2 varianten)
> Hettitisch (uitgestorven)
> Grieks (v.a.: Ionisch-Attisch, Dorisch, Achaïsch)
> Italisch (voorvader v/d Romaanse talen)
> Illyrisch (uitgestorven)
> Venetisch
> Keltisch (insulair (Iers, Bretons) + continentaal)
> Germaans
PIE grondtaal
- ‘speculatief’; rust op 2 pijlers:
1) reconstructie
2) extra-lingüistisch materiaal (bijv. archeologische vondsten)
- vocaal systeem: * 5 basisklanken: zowel lang als kort; niet alles heeft fonemische waarde (variatie afh. van context)
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Schlemiel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.