Van de Middelnederlandse roman Renout van Montalbaen is maar een klein gedeelte
overgeleverd: slechts 2000 verzen (verspreid over de fragmenten van vier handschriften) zijn
bewaard van de 15000 die de tekst waarschijnlijk oorspronkelijk telde. De tekst is
waarschijnlijk al vroeg in de 13e eeuw ontstaan als bewerking/vertaling van de Oudfranse
Renaut de Montauban; de bewaarde fragmenten dateren uit de 14e eeuw en uit 1500 (de
oudste fragmenten, daterend uit het eind van de 13e eeuw, zijn inmiddels zoekgeraakt). De
Middelnederlandse tekst is geen gewone vertaling of bewerking van het Oudfrans; de grote
afwijkingen doen eerder denken aan mondelinge overlevering dan aan schriftelijke. Aan het
einde van de vijftiende eeuw is deze tekst bewerkt tot een roman in proza, die onder de titel
De vier Heemskinderen gedrukt is.
De stijl van Renout van Montalbaen lijkt in verband te staan met een mondelinge
overlevering. Daarbij bestaat er geen uitgeschreven tekst, maar is de vertelling opgeslagen in
het hoofd van zangers en vertellers. De teksten hebben echter geen vaste vorm, er is géén
standaardtekst. Verhalen werden niet woordelijk onthouden en gereproduceerd, de zangers
van deze verhalen kwamen in feite iedere keer als ze ‘het’ verhaal vertelden tot een nieuwe
uitvoering. Compositie en performance vielen telkens volledig samen, elke performance was
een herschepping en leidde tot een uitvoering die verschilde van de vorige (overigens zonder
dat de barden dat beseften).
De orale compositie staat in verband met de opbouw en stijl van de vertelling. De
verteller gaat uit van een vast verhaalskelet en een vast metrisch schema. De hoofdlijn van het
verhaal kan als het ware worden ‘ingevuld’ met prefab bouwmateriaal op het niveau van de
episoden en van de zin. Door het gebruik van formules als deze en de vaste thema's is de
zanger in staat stante pede zijn verhaal ‘op te roepen’. Bovendien bevatten de verzen vaak één
zinsdeel of één mededelng. De verhalende gedichten van deze barden zijn dus de neerslag van
een traditie, van poëtische taal die door generaties dichters oraal was ontwikkeld en
doorgegeven.
Bepaalde formele aspecten van Renout van Montalbaen komen overeen met deze
orale kenmerken van de mondeling overgeleverde verhalen. Zo zijn er legio voorbeelden van
epithetische persoonsaanduidingen van het type Renout een rudder snel (123), Renout,
donvervarde (129), Renout, die wigant (376) of Renout, een helet vri (385), die de dichter
gebruikte als ze hem als versvulling of in rijmpositie goed van pas kwamen (N.B.: bij de
hexameters van Homerus zijn de metrische condities veel stringenter dan bij het
Middelnederlandse heffingenvers!).
Renout van Montalbaen behoort tot het genre van de Karelromans, waarin telkens de relatie
tussen Karel de Grote en zijn leenmannen gethematiseerd wordt. Die relatie kan gespannen
zijn, zoals in dit verhaal over een jarenlang conflict tussen Karel en Haymijn en zijn zoons.
Na een jarenlange vete geeft Karel aan Haymijn ter verzoening zijn zuster Aye tot vrouw. Uit dit
huwelijk worden vier zoons geboren: Ritsaert, Adelaert, Writsaert en Reinout. Voor de kroning van
Karels zoon Lodewijk begeven Haymijn en Aye zich met hun zoons naar Parijs. Vooral Reinout, een
knappe jongen, wekt de jaloezie van Lodewijk, die de broers zolang treitert en tergt tot uiteindelijk
Reinout hem het hoofd afslaat. Dat is het begin van een nieuwe vete, nu tussen Karel en de zoons van
Haymijn, de vier Heemskinderen. De broers vluchten naar Spanje op de rug van het buitengewone
snelle en sterke paard Beyaert. Nadat ze daar de heidense koning Saforet het hoofd hebben
afgeslagen, moeten ze zich verdedigen tegen diens leger.
1
, Renout van Montalbaen
Lodewijk geeft Adelaert een dreun op zijn hoofd met een schaakbord, waarna Renout Lodewijk het
hoofd afslaat. Les quatre fils Aymon (1483-1485), att. Huon de Villeneuve. Bibliothèque nationale de
France. bnf.fr.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittapetersx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.