In het document vind je de aantekeningen van een hele periode geschiedenis over de historische context de verlichting.
Verder is elke paragraaf samengevat en zo goed mogelijk uitgewerkt. daarnaast bevind zich achteraan het document nog een tijdlijn.
Geschiedenis periode 1
HC De verlichting (1650-1900)
- Les 1 aantekeningen 09-09-2022
Verlichtingsideeën over rechtvaardige samenleving (1650-1789)
Humanisme, 16e eeuw
Voorloper van verlichting.
Wetenschappelijke tak van de renaissance —> klassieke oudheid.
Zelfstandig.
Humanisten denken kritisch nadeken i.p.v klakkeloos vertrouwen op de kerk.
Erasmus wilde dichtbij de werkelijkheid komen en dus de oudste teksten, het begin van de kerk
was de oplossing. Hij ontdekte een fout in de bijbel.
(Natuur-) Wetenschappelijke revolutie, 17e eeuw
Rationele observatie en experimenten, kloppen de theorie wel.
Nieuwe manier van onderzoeken (observeren, experimenteren en redeneren)
Grote veranderingen —> vooruitgang zorg, meer spierkracht, nieuwe energiebronnen etc.
Verzet tegen de kerk met geweld.
Oorzaken van de wetenschappelijke revolutie
➡ Ontdekkingsreizen —> vanaf de 15de eeuw werd er een groter deel van de wereld buiten
Europa bekend. (Gevolg ze ontdekten verschillende culturen).
➡ Ambachtelijke technieken —> er was veel meer kennis over wiskunde bij de
ambachtslieden dit was belangrijk voor hun werk. (Scheepsbouw, mijnbouw, molenaars)
➡ Humanistische tekstanalyse —> De humanisten gingen kennis vergaren door het werk van
de Grieken en Romeinen te bestuderen. Met nadruk op zelfstandig denken van de mens. Het
droeg bij aan kritiek op de kerk en de levenswijzen van de geestelijken.
➡ Het rationalisme van Descartes —> Er was een franse filosoof, René Descartes, hij vond
dat de samenleving met verstand moest worden onderzocht. Dit werd het rationalisme
genoemd. Zijn aanhangers werden de rationalisten genoemd. Kennis kwam uit logisch denken
niet uit de bijbel. Eigen kennis was het startpunt van verstand. Het lichaam is te zien als een
machine. Dualisme.
➡ Het empirisme van Locke —> Dan hebben we het over de engelse filosoof, John Locke,
vond dat kennis gebaseerd moest worden op waarnemingen en ervaring. Dit werd het
empirisme genoemd en hiervan waren de aanhangers de empiristen.
Nieuwe inzichten en ontdekkingen van de wetenschappelijke revolutie
- Isaac Newton —> door waarnemen en proeven tot natuurwetten. De zwaartekracht.
- Antoni van Leeuwenhoek —> ontwierp de microscopen voor micro organismen in water.
Belangrijk voor de gezondheid van de mens.
- Wonderen uit de bijbel konden niet worden verklaard.
De verlichting, filosofische revolutie, 18e eeuw
Past rationalisme toe op de maatschappij en de mens.
1
,Samenvatting paragraaf 1
Vanaf de renaissance waren er steeds minder geestelijke geleerden. Ze gingen steeds meer
onderzoeken buiten de godsdienst om. Dit leidde tot veel uitvindingen wat later de
wetenschappelijke revolutie werd genoemd. Er werd een nieuwe manier van onderzoeken
toegepast en er waren veel veranderingen in het leven van een mens. De mens ging zich ook
verzetten tegen de kerk. (O.E.R)
De wetenschappelijke revolutie was mogelijk door verschillende oorzaken.
Door de ontdekkingsreizen werd het wereldbeeld steeds meer verbreed. De ambachtslieden
bezaten veel praktische kennis en ook de humanisten bezaten meer kennis door de humanistische
tekstanayles die zij uitvoerden. Er kwamen ook steeds meer filosofen aan beeld met verschillende
denkwijzen.
Zo zorgde René Descartes voor het rationalisme. Onderzoeken met het verstand. Ook hadden we
filosoof John Locke. Hij onderzocht door waarneming en ervaring en daarmee richte hij het
empirisme op.
De wetenschappelijke revolutie leidde ook tot nieuwe inzichten en ontdekkingen. Zo kwam Isaac
Newton met de zwaartekracht en Antoni van Leeuwenhoek met een microscoop.
Er ontstonden ook steeds meer discussies over meerdere onderwerpen. Want wonderen uit de
bijbel waren niet te verklaren en door de ontdekkingsreizigers kwamen we achter steeds meer
verschillende culturen.
Er waren ook veel debatten over de positie van de godsdienst. Het werd steeds meer als een
individu gezien.
HW = basisvragen 1/3 en W1.
Basisvragen
1. A - Vanaf de 15e eeuw. Door de ontdekkingsreizen, de filosofen met nieuwe denkwijzen en de
kennis die ze leerden door de tekstanalyse. B - Ontdekkingsreizen, rationalisme, empirisme,
ambachtelijke technieken, humanistische tekstanalyse.
2. A - Zwaarte kracht, wonderen uit de bijbel die niet verklaard kunnen worden, verschillende
culturen en de uiteenvallen met de kerk. B - Dat de godsdienst steeds meer werd gezien als
een individu en dat het je eigen keuze was of je wou geloven of niet.
3. Bijna alle vorsten slechts een godsdienst gingen accepteren en beschermen.
Werkmateriaal
W1.
Ze mochten geen menselijk lichaam ontleden omdat dit door de godsdienst verboden was. De kerk
had in dit tijdperk vooral nog de leiding en de geestelijken deden vooral onderzoek op gebied van
godsdienst en keken niet verder. De wetenschappelijke revolutie ging ook vooral over het
observeren. De kerk verzette zich tegen de wetenschappers want zij beweerde dat ze moesten
kijken naar hun voorgangers wat zij beweerde en niet zelf onderzoek moesten doen
W2.
A - Omdat Karel V en Filips II veel aanhangers hadden. Door iemand die veel kritiek kreeg zo’n
benaming te geven kon negatieve gevolgen hebben voor Karel V en Filips II. Zij waren zeer vroom
en trouw aan het katholieke geloof
B - Vesalius onderzocht veel in het geheim. Hij keerde zich niet duidelijk tegen kerkelijke
opvattingen.
2
, - Les 2 aantekeningen 12-09-2022
Doel; Je kunt uitleggen dat verlichte denkers een nieuwe kritische en optimistische visie over de
maatschappij ontwikkelden
Rationalisme (stroming)
• Nieuwe kennis door gebruik van het verstand
- René Descartes
Empirisme (stroming)
• Door observatie en ervaring tot nieuwe kennis komen (experimenten bijv.).
- John Locke
De kerk en de wetenschappelijke revolutie
Galileo Galilei en Giodano Bruno zijn aangeklaagd voor ketterij. De telescoop zorgde ervoor dat de
we er achter kwamen dat de aarde om de zon draait en niet de zon om de aarde. De zon staat dus
in het midden en niet de aarde.
Ze zijn allebei in de problemen gekomen met de kerk.
Galilei moest de schriften herroepen en is niet geëxecuteerd
Giodano Bruno is terechtgesteld omdat hij zijn opvattingen niet wilde herroepen.
17e eeuw geen tegelstelling tussen wetenschap en geloof
Verklaring —> God’s boek der Nature
Overtuiging; de natuur levert juist het bewijs voor het bestaan van god.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laravdakker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
