Aantekeningen Colleges Klassieke Teksten in de Neerlandistiek
Taalbeheersing (Lotte van Poppel)
College 0 – Introductiefilmpje
Introductie pragma-dialectiek
- Frans van Eemeren en Rob Grootendorst
- Taalbeheersing: onderzoek naar talige informatieoverdracht (communicatie)
o Via schrijven, spreken, lezen, luisteren doen we kennis op en uiten we onszelf
o Problemen: onbegrip, misverstanden, meningsverschillen
- Goede informatieoverdracht is van persoonlijk en maatschappelijk belang
- Onderzoek
o Hoe vindt informatieoverdracht plaats?
o Wat is een wenselijke manier van informatieoverdracht?
o Hoe kan die wenselijke manier bereikt worden?
- Argumentatie
o Als taaluiting niet geaccepteerd wordt, is argumentatie nodig
o Van Eemeren & Grootendorst richten zich specifiek op argumentatieve
discussies
o Argumentatie is bedoeld om meningsverschil op te lossen
- Pragma-dialectiek
o Van Eemeren & Grootendorst (1982): pragma-dialectische
argumentatietheorie: wat is argumentatie en wat is goede argumentatie die
er toe leidt dat uitingen wel geaccepteerd worden?
o Pragma -> linguïstische pragmatiek (taalhandelingstheorie, maximes Grice)
o Dialectiek -> filosofische dialectiek (discussie = systematische toetsing van
standpunten)
- Argumentatie is een verbale, sociale en rationele activiteit die erop is gericht een
redelijke beoordelaar te overtuigen van de aanvaardbaarheid van een standpunt
door één of meer proposities naar voren te brengen die ter rechtvaardiging van dat
standpunt dienen (Van Eemeren & Snoeck Henkemens 2016, 10)
- Ideaalmodel van een kritische discussie: 4 discussiefases
o Confrontatiefase: expliciteren van meningsverschil (standpunt + twijfel)
o Openingsfase: vaststellen rolverdeling en uitgangspunten
Procedurele uitgangspunten: regels
Materiële uitgangspunten: gedeelde feiten en waarden(hiërarchieën)
o Argumentatiefase: uiten van argumenten en kritiek
o Afsluitingsfase: vaststellen of en hoe meningsverschil is opgelost
o 10 discussieregels: hoe doorlopen verschillende fasen
- Analytisch overzicht
1. De standpunten waar het meningsverschil betrekking op heeft en de posities van
de partijen
, 2. Het vertrekpunt waarvan in de discussie door de partijen wordt uitgegaan
3. De expliciete en impliciete argumenten voor de standpunten
4. De structuur van de argumentatie van elk van de partijen
5. De gebruikte argumentatieschema’s
- Ideaalmodel heeft een heuristische en een kritische functie
o Heuristische functie: identificeren van delen van discussie
Bijv. identificeren van impliciete onderdelen van discussie
o Kritische functie: beoordelen van discussie
Bijv. identificeren van drogredenen
- Toepassingen en onderzoek
- Uitgebreide pragma-dialectiek
o Integratie van retorica in dialectische theorie
o Strategisch manoeuvreren: streven naar redelijkheid en effectiviteit
- Van Eemeren (2010). Strategic maneuvering in argumentative discourse
College 1 – 16/5/2022
Klassieke tekst
Strategisch manoeuvreren, het model van een kritische discussie en conventionele actietypen
– Van Eemeren en Houtlosser
Standaard pragma-dialectiek: ideaalmodel + discussieregels
Uitgebreide pragma-dialectiek: strategisch manoeuvreren en rol van context
- Bedenkers theorie wilden dat burgers kritisch naar uitingen konden kijken
- Gericht op het onderwijs, bespreken democratie en burgerschap
- Nederland: onderdeel van taalbeheersing, geschaard onder de Neerlandistiek en
filosofie
Argumentatietheorie
- Onderdeel van taalbeheersing/filosofie/CIW
- Van oudsher drie disciplines waarin argumentatie een rol speelde:
o Retorica – kunst van vinden van juiste overtuigingsmiddelen
o Dialectica – leer van het debat, testen van een stelling met twee partijen
(voorstander en tegenstander)
o Logica – waarheidsvinding via geldige redeneringen (stellingen die waar of
onwaar kunnen zijn)
- Van elk iets terug te vinden in pragma-dialectiek
Standaard pragma-dialectiek
- Gaat uit van ideaal dat mensen die een meningsverschil hebben, dit op redelijke
wijzen proberen op te lossen (ideaalmodel)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyvandermolen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.