College aantekeningen
Aantekeningen Colleges Klassieke Teksten - Taalkunde
Aantekeningen van de colleges Klassieke Teksten in de Neerlandistiek, in het bijzonder Taalkunde, onder leiding van Jack Hoeksema.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Aantekeningen Colleges Klassieke Teksten in de NeerlandistiekTaalkunde (Jack Hoeksema)
College 1 – 7/3/2022
Basistekst
Productiviteit
- Sommige processen zijn productief (d.w.z. in staat om nieuwe combinaties te
produceren), andere niet
- Niet-productief is bijv. de Nederlandse naamvalsmorfologie: ter ere van, ’s nachts,
ten tijde van, het Koninkrijk der Nederlanden
- M.u.v.: des Ns als predikaatnomen in de moderne betekenis: kenmerkend voor
o Vb.: Het parcours is niet des Spanjaards
- Vooral sinds pakweg 1990 heel gebruikelijk in journalistieke proza, vooral
sportrubrieken
- Voorbeeld productieve samenstelling (N + N): ‘emmerkast’ -> iedereen snapt wat je
daarmee bedoelt; een kast die voor emmers is gereserveerd
- Voorbeeld improductieve samenstelling (V + V): ‘zweefvliegen’ => lastiger te maken
- Voorbeeld productieve samenstelling (V + N): ‘dimlicht’, ‘wensput’, ‘springkussen’
o Minder productief dan N + N
- Voorbeeld samenstelling die opgenomen is in woordenboek: ‘hagelslag’ -> niet uit
hagel of slag af te leiden wat het betekent, niet voorspelbaar
o Afleidingen van samenstellingen niet, zoals ‘Venz hagelslag’
Hoe vergelijk je graden van productiviteit?
- Diachroon: door te kijken wat er per decennium bijkomt (vergelijking van
woordenboeken)
- Synchroon: door te kijken naar unieke gevallen (die kunnen wijzen op productieve
formaties die ter plekke zijn gemaakt, zoals des televisies)
o Komen eenmalig voor, is het een fout?
- Unieke gevallen heten ook wel hapax legomena (Griekse term uit de filologie) en zijn
belangrijk geworden door het werk van Baaijen
- Graad van bijwoorden, verschil in inzetbaarheid: zeer > hoogst
o Oorzaak: aantal lettergrepen; hoogst alleen bij meerlettergrepige woorden
Productiviteit en frequentie
- Moeten niet verward worden
- Hoogfrequente verschijnselen (zoals sterke werkwoorden) kunnen improductief zijn,
en laagfrequente verschijnselen niettemin productief (bijv: takke- als prefix:
takkewijf, takketent, takkeherrie)
, Baaijen: productiviteit is variabel. De mate van productiviteit kan worden benaderd via
corpusonderzoek, psycho-linguïstisch onderzoek en zelfs enigermate via introspectie
10 korte werkwoorden: lopen, vinden, lezen, beven, lachen, grijpen, buigen, leren, legen,
eten
- Ge-V => veel mogelijkheden; productief
- V-ing => weinig mogelijkheden; improductief (‘lezen’ – ‘lezing’)
o Wel oké: afwijkende semantiek
Corpusmaten voor productiviteit
- I = V/S
- Productiviteitsindex gebaseerd op gevonden aantal V gedeeld door mogelijk aantal S
- Probleem (afgezien van de vraag hoe de waarde van S in te schatten) is dat het
verkeerde resultaten oplevert: het improductieve -te krijgt een hogere I-waarde dan
het productieve -ering
Inzetbaarheid
- U(f) = V [pragmatische bruikbaarheid] wordt gelijkgesteld aan aantal types in corpus
- Vb: takke- als prefix is productief, maar niet veelgebruikt: de meeste media
vermijden kwetsend taalgebruik en gescheld
- -te is niet productief, maar wel veelgebruikt: ruimte, drukte, gemeente, ziekte
- Meest recente nieuwvorming: gekte
NB: Deze maat is (net als andere) gevoelig voor de omvang van het corpus
- Je kunt U-waarde van affixen vergelijken binnen eenzelfde corpus. Moet je waarden
verschillende corpora vergelijken, dan is een ingewikkelde omrekenformule nodig
Productiviteit in engere zin
- P = n1/N [aantal hapaxen gedeeld door alle tokens geproduceerd door de regel]
o Schaal P: (niks uniek) 0-1 (alles uniek)
- Vb.: -egge: cf. dievegge: 0/425 = 0
- Type – token ratio: 1/425 = 0,0023
-erig
- Beverig, hebberig, huilerig (V-erig)
- Paniekerig, vlekkerig, puisterig (N-erig)
Semantische issues
- Affixen kunnen meerdere rollen hebben, zoals -er
- Belegger = iemand die belegt
- Inkopper = in te kopper zaak, meevaller, instinker
- Amsterdammer = iemand uit Amsterdam
- Groter = vergrotende trap van groot
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyvandermolen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen