Geschiedenis examencontext
‘Steden en burgers’ VWO 2022
1 | Steden en burgers in de Lage Landen
(1050-1700)
1.1 | De opkomst van een stedelijke burgerij (1050-1302)
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk?
Het Heilige Roomse Rijk werd op feodale wijze bestuurd, met
leenmannen en de keizer als hoogste leenheer. De leenman zorgde 13 | De opkomst van de handel
voor bescherming en bewoners boden diensten aan. Nederland was en ambacht die de basis legde
nauwelijks geschikt voor landbouw en was grotendeels voor het herleven van een
zelfvoorzienend. Vanaf de 11e eeuw veranderde dit, omdat de agrarisch-urbane samenleving.
landbouw productiever werd. 14 | De opkomst van de
1. Nieuwe ontginningen voor landbouwgrond. stedelijke burgerij en de
toenemende zelfstandigheid van
2. Drieslagstelsel, met zomer-, wintergraan en braakgrond. Dit
steden.
leverde meer op.
3. Keerploeg en paarden voor de ploeg i.p.v. ossen.
De hogere landbouwproductie leidde tot bevolkingsgroei en specialisatie. Nijverheid werd geruild
voor voedsel en de handel herleefde. Gevolgen van de handel waren:
1. Toename in verstedelijking. Ambachtslieden en handelaren gingen op belangrijke plekken
(kruispunten/rivieren) wonen. Steden ontstonden of kwamen opnieuw tot bloei.
2. Monetaire economie door behoefte aan geld als ruilmiddel. Er ontstond een agrarisch-urbane
samenleving [KA 13].
De opkomst van steden leidde tot politieke veranderingen. Stadsrechten zorgden voor recht op
zelfbestuur, eigen rechtspraak en een verdedigingsmuur. Het voordeel voor de feodale heer was de
belastingen en militaire steun van de stedelingen. Inwoners werden burgers of poorters genoemd: de
burgerij. Ze hadden voorrechten, zoals het recht op ambacht, recht om berecht te worden en de
mogelijkheid om in aanmerking te komen voor een bestuursfunctie. Nieuwkomers moesten betalen
voor deze status. Zij zorgden voor nieuw kapitaal en nieuwe kennis – goed voor de ontwikkeling van
een stad [KA 14].
Het zorgde ook voor economische veranderingen. Stadsrechten gaven het marktrecht. Veel
kooplieden kwamen naar deze markten en boeren verkochten daar hun overschotten. Steden kregen
een belangrijke marktfunctie voor het verzorgingsgebied.
Vlaanderen ontwikkelde zich het hardst. Atrecht was het economische zwaartepunt en de
aanwezigheid van een bisschop zorgde voor veel werkgelegenheid. Er kwam een grotere vraag naar
luxeproducten en de stad was gespecialiseerd in de lakenhandel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luandel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
