Samenvatting Blok 1 – Beweging
Master jaar 1
Inhoudsopgave
Neurologie...................................................................................................................................................... 4
Anatomie en fysiologie van het cerebrovasculaire systeem ............................................................................... 4
Transient ischemic attack (TIA)........................................................................................................................... 7
Cerebrovasculair accident (CVA)......................................................................................................................... 8
Hoofdpijn .......................................................................................................................................................... 11
Perifere neuropathie ......................................................................................................................................... 16
Ziekte van Parkinson ......................................................................................................................................... 21
Epilepsie (focaal en gegeneraliseerd) en andere aanvallen met bewustzijnsverlies......................................... 25
Meningitis ......................................................................................................................................................... 27
Radiculair syndroom ......................................................................................................................................... 28
HNP C5-6, C6-7, L3-4, L4-5, L5-S1 ..................................................................................................................... 28
Cauda equina syndroom ................................................................................................................................... 29
Wervelkanaalstenose ....................................................................................................................................... 29
MS – Multiple Sclerose...................................................................................................................................... 30
ALS – Amyotrofische laterale sclerose .............................................................................................................. 31
Hydrocefalie ...................................................................................................................................................... 32
Traumatisch schedel-hersenletsel..................................................................................................................... 32
Ruimte-innemend proces in de hersenen (meningeoom, glioom, metastasen)................................................ 35
Ruggenmergsyndromen ................................................................................................................................... 36
Cerebellaire aandoeningen ............................................................................................................................... 36
Lokaliseren in de neurologie ............................................................................................................................. 37
Orthopedie ................................................................................................................................................... 42
Aangeboren afwijkingen en groeistoornissen .................................................................................................. 42
Schouder ........................................................................................................................................................... 42
Schouderklachten bij de huisarts + DD ............................................................................................................. 45
Elleboog ............................................................................................................................................................ 46
Pols ................................................................................................................................................................... 47
Knie ................................................................................................................................................................... 47
Rug.................................................................................................................................................................... 49
Heup ................................................................................................................................................................. 50
Enkel/voet ......................................................................................................................................................... 51
, Fracturen .......................................................................................................................................................... 51
Revalidatiegeneeskunde ............................................................................................................................... 53
Niet aangeboren hersenletsel ........................................................................................................................... 53
Dwarslaesie ...................................................................................................................................................... 53
Chronische pijn ................................................................................................................................................. 53
Aandoeningen/letsels houding- en bewegingsapparaat .................................................................................. 53
Reumatologie en Immunologie ..................................................................................................................... 54
Reumatoïde artritis (RA) ................................................................................................................................... 54
Polymyalgia rheumatica ................................................................................................................................... 54
Artrose .............................................................................................................................................................. 56
Jicht en Pseudojicht .......................................................................................................................................... 56
Arteriitis temporalis .......................................................................................................................................... 57
Systeemziekten ................................................................................................................................................. 58
Spondyloartritis ................................................................................................................................................ 59
Fibromyalgie ..................................................................................................................................................... 60
Artritis ............................................................................................................................................................... 60
Sportgeneeskunde ........................................................................................................................................ 64
Oogheelkunde .............................................................................................................................................. 65
Anatomie en fysiologie ..................................................................................................................................... 65
Refractieafwijkingen ......................................................................................................................................... 67
Strabisme/amblyopie........................................................................................................................................ 68
Cataract, Glaucoom, Maculadegeneratie en Ablatio retinae ........................................................................... 68
Ooginfecties ...................................................................................................................................................... 71
Neuritis optica .................................................................................................................................................. 73
Glasvocht afwijkingen ...................................................................................................................................... 73
Diabetische retinopathie .................................................................................................................................. 73
Ooglidafwijkingen ............................................................................................................................................. 74
Avasculaire afwijkingen retina ......................................................................................................................... 74
Oogtrauma ....................................................................................................................................................... 74
Dubbelzien ........................................................................................................................................................ 74
Psychiatrie .................................................................................................................................................... 76
Stemmingsstoornissen ...................................................................................................................................... 76
Angststoornissen .............................................................................................................................................. 78
Psychotische stoornissen/psychose .................................................................................................................. 80
Somatoforme stoornissen – i.e. somatisch-symtpoomstoornis ........................................................................ 81
Dissociatieve stoornis ....................................................................................................................................... 81
Persoonlijkheidsstoornis ................................................................................................................................... 83
,Stressstoornis.................................................................................................................................................... 84
Eetstoornissen .................................................................................................................................................. 86
Delier ................................................................................................................................................................ 86
Ontwikkelingsstoornis ...................................................................................................................................... 86
Verslaving ......................................................................................................................................................... 87
Suïcidaliteit en tentamen suïcide (TS) ............................................................................................................... 89
Obsessief compulsieve stoornis ........................................................................................................................ 89
Nagebootste stoornissen (simulatie) ................................................................................................................ 90
,Neurologie
Anatomie en fysiologie van het cerebrovasculaire systeem
Vaatvoorziening van de hersenen
- A. basilaris à voorziet de hersenstam en cerebellum
van bloed
- Bij afsluiting van 1 tak zijn er voldoende anastomosen
om te compenseren
o Afsluiting van de a. basilaris gaat nooit zonder
symptomen, i.v.m. de bloedvoorziening naar
de hersenstam
- Bij daling van de algehele bloeddruk zijn de gebieden
die door de eindtakjes van grote vaten worden
verzorgd het meest kwetsbaar;
o Er kunnen dan waterscheidingsinfarcten (letzte
Wiese-infarcten of border-zone-infarcten)
ontstaan
Veneuze afvoer
- Door netwerk van kleine venen dat uitmondt in de
grotere posterieur gelegen vena cerebri magna en
venae cerebri mediae aan de zijkanten;
o Deze grote vaten, evenals tal van kleine venen,
komen uit in een veneus sinussysteem in de
dura mater
o De grootste afvloed uiteindelijk via de sinus
transversus en sinus sigmoideus à naar vena
jugularis bij het achterhoofdsgat;
o Ook zijn er afvoerwegen via het aangezicht en d.m.v. dwarsverbindingen aan
de buitenkant van de schedel
- Sinus cavernosus rondom de hypofyse bevat de n. III tot en met VI; bij trombose van
deze sinus kunnen diverse hersenzenuwsyndromen ontstaan
,Uitwisseling van producten tussen bloed en hersenweefsel
- Bloed-zenuwbarrière (bloed-hersenbarrière) wordt veroorzaakt doordat
endotheelcellen aan de binnenzijde van bloedvaten dicht naast elkaar liggen + de
astrocyten aan de buitenzijde van de bloedvaten sluiten naadloos op elkaar aan;
o Wel passage van:
1. Aminozuren
o Geen passage van: (alleen via actief transport)
1. Geneesmiddelen
2. Glucose
- Op sommige plaatsen (e.g. hypothalamus en area postrema) geldt deze barrière niet;
daardoor beter contact met het interne milieu
Cerebrale bloedvoorziening
- Algehele bloedvoorziening naar de hersenen schiet pas tekort wanneer verschillende
compensatiemechanismen uitvallen
- De hersenen zijn vrijwel geheel afhankelijk van glucoseafbraak
- CBF = CPP/ CVR
o Cerebrale bloed flow = cerebrale perfusiedruk/ cerebrale vasculaire resistance
- CPP = MAP – ICP
o Perfusiedruk = mean arterial pressure – intracraniële druk
1. ICP wordt normaliter bepaald door de veneuze druk, maar onder
pathologische omstandigheden m.n. door liquorstuwing
- De cerebrale vaatweerstand is afhankelijk van de viscositeit van het bloed, de
structurele diameter van de bloedvaten en de contractietoestand van de
vaatmusculatuur.
- CBF blijft constant dankzij cerebrale autoregulatie;
, o Functioneert bij een persoon met een MAP tussen 60 en 160 mmHg
1. Bij chronische hypertensie is dit naar boven verschoven
o Bayliss-effect
o pH
o pCO2
o NO
o pO2
o mechanische prikkels
o ANS (weinig)
- Fysiologische verschillen CBF:
o CBF in de grijze stof is 2-3x groter dan in de witte stof
o Kinderen relatief hoog en ouderen laag
Tekort cerebrale bloeddoorstroming à infarct
- Verschijnselen treden op wanneer CBF <50% van normaal wordt
- Schade die ontstaan berust enerzijds op afname toevoer van O2 en glucose,
anderzijds op de daaropvolgende biochemische reacties die neuronale beschadiging
veroorzaken (membraanpotentiaal kan niet meer gehandhaafd worden doordat
ionpompen uitvallen (Ca++ de cel in met daardoor celschade) + anaerobe glycolyse
start met daling pH (leidt tot oedeem) + celverval leidt tot vrijkomen exciterende
neurotransmitters, vrije radicalen, vetzuren en eicosanoïden)
- Infarct;
o Deel met onherstelbare schade
o Deel met relatief O2-tekort en gunstige overlevingskansen (= penumbra, i.e.
halfschaduw)
1. Bij een TIA kan soms het gehele gebied als penumbra worden
beschouwd, doordat de CBF zo marginaal gestoord is geweest
2. Herstel deels fysiologisch (t.g.v. acidose à vasodilatatie à CBF)
Hersenoedeem
- Treedt op bij pathologisch verhoogde BP
- Van de grote arteriën à daardoor toename bloedflow à verwijding kleinere
arteriële bloedvaten met toename doorlaatbaarheid wand
- Tekenen: hoofdpijn, visusstoornissen, bewustzijnsafname, focale neurologische uitval
ene epileptische aanvallen
o I.e. hypertensieve encefalopathie
- Beeldvorming: vaak oedeem van de witte stof in de achterste gedeelten van de grote
hersenen (posterior reversible encephalopathy syndrome, PRES)
Veneuze cerebrale trombose
- Leidt tot obstructie van de grote vertebrale venen of sinussen
- Symptomen t.g.v. ICP t.g.v. veneuze stuwing (hoofdpijn), prikkelingsverschijnselen
van de oedemateuze cortex (epilepsie) en corticale uitval t.g.v. gestoorde
bloedtoevoer of bloedingen
Pathologische vaatveranderingen
- Atherosclerose
, o = verdikking intima, met ophoping vettige substantie en kalkafzetting;
infiltratie van monocyten en macrofagen à proliferatie gladde spiercellen
vanuit de media à verharding t.g.v. fibrosering à plaque
o Kan leiden tot emboliën/ aneurysma
o Vaak in grote arteriën (arteriosclerose), vaak op bifurcaties
o Arteriosclerose = kleine vaten door homogene verdikking
vaatwand à neurologische gevolgen zijn lacunaire
infarcten en meer diffuse wittestofafwijkingen
(leukoaraiose)
- Aneurysma
o = Lokale verwijding door beschadiging van de lamina
elastica interna à kan scheuren en bloeden
o Vaak meer dan 1 aneurysma aanwezig
- Arterioveneuze malformatie (AVM)
o = Vaatafwijking met centrum (nidus) waar 1/meer
aanvoerende arteriën samenkomen en aansluiten op
enkele afvoerende venen, zonder capillair vaatbed
o Cerebrale AVM’s worden meestal symptomatisch in de
derde en vierde decade, vooral door het optreden van
epilepsie, minder vaak primair door het optreden van een
bloeding, en soms door verschijnselen van progressieve neurologische uitval
of hoofdpijn.
o Bijna 50% zit pariëtaal, 25% frontaal.
1. De overliggende vliezen zijn verdikt; de onderliggende cortex is vaak
atrofisch.
o Wanneer een AVM draineert op een veneuze sinus, spreekt men van een
durale fistel.
- Hemangioom
o = verwijde vasculaire structuren met dunne collagene vaatwanden, die zich
als ruimte-innemend proces in hersenweefsel liggen
o M.n. in cerebellum, pons en subcorticaal in de hemisfeer
o Lage bloeddoorstroming en weinig kans op symptomatische bloeding
o Kunnen wel aanleiding geven tot focale neurologische uitval of epilepsie
- Teleangiëctastieën
o = verwijdingen van capillaire bloedvaatjes die het zenuwweefsel doorweven
Transient ischemic attack (TIA)
= Transient Ischemic Attack
- Herseninfarct met neurologische uitval dat <24 uur weer verdwijnt
- Risico op infarct na TIA bepalen d.m.v. ABCDE-score;
o Advanced age
o Bloeddruk
o Clinical signs
o Duur symptomen
o Diabetes mellitus
- Symptomen:
o Gehele of gedeeltelijke blindheid van één oog (amaurosis fugax);
, o Halfzijdige gevoelsstoornissen;
o Parese van (een deel van) een lichaamshelft;
o Hemianopsie;
o Fatische stoornissen;
o Neglect;
o Apraxie;
o Dysartrie;
o Coördinatiestoornis.
o Ook verlammingsverschijnselen en coördinatiestoornissen bij TIA in achterste
stroomgebied (a. vertebralis en a. basilaris)
Cerebrovasculair accident (CVA)
Ischemisch CVA
= Herseninfarct door occlusie van een bloedvat, leidend tot neurologische uitval
- 80% van de CVA’s
- Oorzaak: atherosclerose met trombusvorming, carotisstenose, cardiale emboliebron
(atriumfibrilleren, kunstklep), arteriële dissectie, stollingsstoornis, vasculitis
- Risicofactoren: roken, hypertensie, HVZ (m.n. atriumfibrilleren en myocardinfarct),
DM, hyperlipidemie, obesitas, hoge leeftijd (>65), man, bedlegerig, eerder CVA
- Symptomen: motorische, sensibele en andere uitvalsverschijnselen (reflexen),
afhankelijk van het stroomgebied, hoofdpijn, acuut focale neurologische uitval
- LO: RR, ¯/= AH
- Diagnostiek:
o CT (hypodense laesie) + CTA
o MRI (sensitiever in vroege fase)
o Lab (voor contra-indicaties trombolyse); glucose, Ht, stolling (INR, APTT)
o ECG, echo hart, echo duplex carotiden (aantonen emboliebron)
- Beleid:
o Medicatie:
§ <4,5 uur trombolyse met recombinant tissue-plasminogen activator
(rt-PA) indien geen contra-indicaties
• Contra-indicaties:
o Gebruik anticoagulantia
o Extreem hoge BP (SBP>185 of DBP>110)
o >4,5 uur
§ Intra-arteriële trombectomie (IAT) <24 uur
• Hierbij moet je wel een trombus kunnen lokaliseren (e.g. met
beeldvorming)
§ Preventief: trombocytenaggregatieremmer, statine,
antihypertensivum en (bij immobiliteit) LMWH
§ E.v.t. carotisdesobstructie dmv carotisendarteriëctomie
o Opname stroke unit, bewaken vitale functies, preventie complicaties,
behandelen onderliggende oorzaak
o Chirurgische decompressie bij dreigende inklemming (i.e. hemicraniëctomie)
§ De belangrijkste doordsoorzaak bij herseninfarct in de eerste week is
inklemming bij transtentoriële herniatie (t.g.v. zwelling en
