LEERSTOF BLOK 2
Bedreigingen van Gezondheid
Sabientje2000
,Inhoud
Taak 1: ..............................................................................................................................................2
Taak 2: ............................................................................................................................................ 10
Taak 3 ............................................................................................................................................. 19
Biologie longen: .............................................................................................................................. 29
Taak 4: ............................................................................................................................................ 44
Taak 5: ............................................................................................................................................ 58
Taak 6: ............................................................................................................................................ 69
Biologie hart en bloedvaten:.......................................................................................................... 79
Taak 7: ............................................................................................................................................ 96
Taak 8: .......................................................................................................................................... 106
Taak 9: .......................................................................................................................................... 117
Taak 10: ........................................................................................................................................ 131
Taak 11: ........................................................................................................................................ 137
Biologie hersenen: ....................................................................................................................... 145
Taak 12: ........................................................................................................................................ 158
Taak 13: ........................................................................................................................................ 165
Oefentoets taken blok 2............................................................................................................... 172
Training: Microbiële veiligheid:.................................................................................................... 182
Training: Microbiële veiligheid uitwerking verslag: .................................................................... 184
Training: Vraaggesprek met chronisch zieke: ........................................................................... 188
Voorbeeld schrijfopdracht:........................................................................................................... 196
1
,Taak 1:
1. Wat houdt de VTV en het model van Lalonde?
VTV staat voor Volksgezondheid Toekomst Verkenning. De VTV verschijnt iedere vier jaar en wordt door
de RIVM opgesteld. Het geeft inzicht in de belangrijkste toekomstige opgaven op het gebied van ziekte en
gezondheid.
Het RIVM doet wetenschappelijk onderzoek ten behoeve van het overheidsbeleid en het houdt toezicht
op het gebied van volksgezondheid, milieu en natuur. Het RIVM verzamelt, evalueert, integreert en
verspreidt kennis over de volksgezondheid, factoren die hierop van invloed zijn en de gevolgen van het
zorgsysteem. Deze informatie brengt het RIVM naar buiten in onder meer de Volksgezondheid Toekomst
Verkenningen (VTV) die elke vier jaar uitkomt. Op basis van de VTV maakt het Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport het gezondheidsbeleid.
In de VTV van 2018 wordt gezegd dat het goed gaat met de volksgezondheid. We worden steeds ouder,
maar mede hierdoor staan we voor een aantal grote toekomstige opgaven. Het aantal mensen met
chronische aandoeningen en sociale problemen zoals eenzaamheid stijgt.
4 onderdelen van de VTV:
1. Trendscenario: bevat cijfers over de levensverwachting, gezondheid, leefstijl
2. Themaverkenningen: beschrijvend van aard.
Gaan beide over belangrijke veranderingen in de zorgvraag in Nederland en de invloed van de bredere
determinanten van de gezondheid en technologie op volksgezondheid en zorg.
3. Handelingsopties: 3 belangrijke opgaven waar handelingsopties voor zijn uitgewerkt: hart- en
vaatziekten, kanker, zelfstandig wonende ouderen en mentale druk bij jongeren.
4. Synthese: schetst een geïntegreerd beeld van de belangrijkste bevindingen uit het Trendscenario,
de Themaverkenningen en de Handelingsopties.
Lalonde:
Beschrijft 4 deelgebieden die van invloed zijn op gezondheid:
biologische factoren, leefstijlfactoren, omgevingsfactoren en factoren
die te maken hebben met de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg.
Het concept ‘health field’ werd geïntroduceerd. Hij voegt aan het
zorgsysteem de volgende dingen toe: individuele leefstijl en fysieke
en sociale omgeving. Dit Health model is gemaakt om de
volksgezondheid vorm te geven.
Er zijn hierbij 2 routes om gezondheid te bevorderen: risicofactoren
voor ziekte of ongezondheid aan te pakken (pathogenese) en door
een gezonde omgeving en gezond gedrag te stimuleren
(salutogenese). Het werk van Lalonde is gebaseerd op de Ottawa Charter.
Definitie gezondheid volgens het RIVM: ‘Elke planmatige en doelgerichte
aanpak om het gedrag van burgers te veranderen en hun omstandigheden
te beïnvloeden, met als doel gezondheid te bevorderen of ziekte te
voorkomen.’
Gezondheid kan op 3 dimensies onderscheiden worden: lichamelijk
(ontbreken van lichaamsstoornissen en lichaamsbeperkingen), psychisch
(oriëntatie vermogen naar tijd, plaats en persoon, de aanwezigheid van
korte- en langetermijngeheugen en de afwezigheid van angst en stress) en
sociaal (participatie en goed functioneren in de samenleving).
Huber:
De definitie van Huber: ‘Het vermogen zich aan te passen en een eigen
regie te voeren in het licht van de lichamelijke, emotionele en sociale
uitdagingen van het leven’. De definitie benadrukt de eigen rol die mensen kunnen spelen in het
managen van hun gezondheid. Er bestaan bij Huber 6 domeinen: Lichaamsfunctie (Ik voel me gezond
en fit), mentale functies en beleving (ik voel me vrolijk), zingeving (ik heb vertrouwen in mijn eigen
toekomst), kwaliteit van leven (ik geniet van mijn leven), sociaal maatschappelijke participatie (ik heb
goed contact met andere mensen) en dagelijks functioneren (ik kan goed voor mezelf zorgen). Deze
domeinen zijn met elkaar verbonden
2. Wat is het verschil tussen Sickness, disease en illness?
Determinanten van ziekte zijn:
• Disease (medisch-biologisch): staat voor aantoonbare medisch-biologische afwijking. Er kan
dus een medische diagnose worden gesteld.
• Illness (ervaring): staat voor de ziekte-ervaring: het zich niet wel voelen. Dit is een subjectieve
ervaring
• Sickness (gedrag): men gedraagt zich als patiënt en dat wordt ook erkend door de omgeving.
2
, Ziekte model van disease, illness en sickness. Sectoren:
1. Staat voor onopgemerkte, doch medisch-biologisch wel
aanwezige ziekte.
2. Staat voor ervaren klachten waaraan geen consequenties worden
verbonden in de zin van ziektegedrag. Men gedraagt zich als
‘gezonde’.
3. Staat voor de simulerende patiënt. Hij gedraagt zich als zieke
maar heeft ‘geen’ klachten of constateerbare afwijkingen.
4. Staat voor de patiënt die een arts bezoekt, klachten heeft, maar
bij wie geen ziekte in medisch-biologische zin kan worden
vastgesteld.
5. Staat voor de patiënt die een ziekte heeft, zich daarnaar gedraagt,
maar deze ziekte niet daadwerkelijk in klachten ervaart. Preventief
onderzoek is onder meer toegangspoort tot deze sector van
ziekte.
6. Staat voor iemand die zich ziek voelt en ziek is (medisch-biologisch), maar zich daar niet naar
gedraagt.
7. Staat voor de ‘modelpatiënt’: hij ervaart klachten, gedraagt zich ernaar en heeft een medische
diagnose.
3. Hoe hebben ziektes zich door de jaren heen ontwikkeld (Preventie en hygiëne)?
Epidemiologie: bestudeert de gezondheidssituatie in een populatie waaronder het voorkomen en
verspreiding van ziekten binnen en tussen populaties.
De bevolkingspiramide was vroeger echt is
piramidevorm. Op dit moment verandert de vorm, omdat
de levensverwachting stijgt. De verschillende vormen:
- Piramide: hoog geboorte en hoge sterfte
- Toren: laag geboorte en lage sterfte
- Urn: laag geboorte en hoge sterfte
Met demografische transitie wordt bedoeld de
overgang die plaatsvindt in een tijdsbestek van 100 tot
150 jaar van een situatie met hoge sterfte- en geboortecijfers naar een situatie met lage sterfteen lage
geboortecijfers. De daling van de geboortecijfers treedt later op dan die van de sterftecijfers, omdat het
enige tijd duurt voordat mensen hun reproductiepatroon hebben aangepast aan de hogere
overlevingskansen van kinderen. De levensverwachting was in 1850, 40 jaar. In 2018 was deze 80,1 voor
mannen en 83,3 voor vrouwen. Tussen 1850-1950 is er een daling van sterfte en een daling van geboorte.
Het gevolg hiervan is een toegenomen levensverwachting en populatie. Het is een daling van sterftecijfers
die gevolgd wordt door een periode van sterke daling van de geboortecijfers.
Demografische transitie vs medische vooruitgang -> hier had Thomas McKeown een redenering voor. Er
was namelijk een daling van infectieziekten. Voor 1950 was er nog geen medische bestrijding van
infectieziekten. We sterven dus minder aan infectieziekten. Dit komt door de sanitaire beweging en NIET
door de medische aspecten.
Epidemiologische transitie:
De daling van de sterftecijfers berust op een radicale verschuiving in het doodsoorzakenpatroon, die wel
met de term epidemiologische transitie wordt aangeduid. In het model van de epidemiologische transitie
worden in die ontwikkeling drie fasen onderscheiden:
1. Het tijdperk van epidemieën en hongersnood (tot 19e eeuw, voor 1850)
Epidemie = een ziekte die optreedt bij een groot aantal mensen in hetzelfde geografische gebied en zich
snel verspreid.
3
