Komen en gaan: immigratie en emigratie in Nederland vanaf 1550
– Herman Obdeijn en Marlou Schrover
Dit boek biedt een overzicht van migratie naar en vanuit Nederland vanaf het begin van de Republiek
in 1568 tot heden. Er wordt een dubbele vergelijking gemaakt: zowel verschillende groepen migranten
als emigranten en immigranten worden met elkaar vergeleken. Belangrijk bij het lezen van dit boek is
om migratie in een historische context te plaatsen en als een dynamische fenomeen te zien. Aantal
definities:
Migratie wordt hier gedefinieerd als geografische mobiliteit van mensen waarbij zij een grens
overschrijden met de bedoeling langere tijd elders te verblijven. Tegenwoordig wordt bij
grensoverschrijding meestal gedacht aan landsgrenzen. In het verleden waren de grenzen van
een stad of gewest belangrijker.
De definitie van migrant is ook afhankelijk van de tijdsperiode en weerspiegelt het denken over
migranten in die tijd (een vreemdeling was eerst iemand uit een andere stad en pas later uit
een ander land bijvoorbeeld) (ontwikkeling: vreemdeling, buitenlander, allochtoon).
Etniciteit (subjectief en situationeel) wordt hier gedefinieerd als groepsvorming in verband
met migratie, die zich presenteert in de vorm van collectieve en doelbewuste acties van
migranten of anderen, waarbij betekenis wordt gehecht aan verschillen tussen migranten en
niet-migranten, en waarbij die verschillen als een gevolg worden gezien van een (vermeende)
gemeenschappelijke geschiedenis, afstamming of oorsprong van de migranten en, daarvan
afgeleid, aan fysiek voorkomen, taal of religie.
Integratie is het verdwijnen van (vermeende) verschillen tussen migranten en niet-migranten.
De Nederlandse identiteit kent geen goede definitie door een verschil in perceptie binnen het
land.
Hoofdstuk 1 Immigratie ten tijde van de Republiek
1.1 De Republiek als immigratieland
Er was ten tijde van de Republiek zowel sprake van binnenlandse immigratie (van het platteland naar
de stad) als buitenlandse immigratie. De stad was onhygiënisch maar trok door haar vrijheid toch
mensen aan. De Republiek zelf was aantrekkelijk door economische welvaart en religieuze tolerantie.
In de stad was het volk onderverdeeld in burgers, ingezetenen en ‘vreemdelingen’. Burgers vormde de
kern van de stedelijke bevolking en hadden de meeste rechten (lid kunnen worden van een gilde als
een van de belangrijkste), deze werden verkregen door geboorte, schenking of koop (voor sommige
groep onmogelijk). Ingezetenen waren migranten die al voor langere tijd in de stad woonden en
vreemdelingen kwamen net aan. Na de proclamatie van de Republiek kreeg het begrip ‘vreemdeling’
langzaam maar zeker de betekenis van ‘iemand van buiten de Republiek’. Wanneer men dan naar
aantallen immigranten kijkt kunnen er drie categorieën worden onderscheiden: permanente
immigranten (denk Zuid-Nederlanders, Hugenoten, Joden en economische immigranten),
seizoenarbeiders (mensen die hier enkele maanden per jaar kwamen werken) en gastarbeiders
(migranten die langer dan een jaar in de Republiek werkten of bij een instelling die verbonden was aan
de Republiek, bijvoorbeeld huurlingen of de handelsvloot).
1.2 Immigratie van vervolgden
De Zuid-Nederlanders: de protestanten in dit gebied werden vervolgd en zochten al snel
toevlucht in de naburige Republiek en dan voornamelijk in het noorden van het land. Deze
immigranten zijn op verschillende gebieden van grote invloed voor de Republiek geweest. Qua
godsdienst namen zij natuurlijk het protestantisme met zich mee en wisten dit in grote mate
te verspreiden. Ook op economisch gebied leverden de Zuid-Nederlanders een grote bijdrage
door kapitaal, arbeidskracht en ervaring met zich mee te brengen. Ze waren vooral actief in
de vrije sector, wat de nijverheid enorm deed ontwikkelen. Ook zuidelijke katholieken trokken
naar het noorden en waren vooral actief rondom de boekdrukkunst, wat het weer voor
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniquerrr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.