1) Op welke bronnen en algemene basisprincipes is de medische deontologie
gebaseerd?
Deontologie is de leer over de goede uitoefening van de geneeskunde. Het omvat de
basisbeginselen en gedragsregels die elke arts als leidraad neemt in de uitoefening van zijn
beroep.
Geneeskunde is namelijk een professie die steunt op een uitgebreide intellectuele en
wetenschappelijke fundering leidend tot een specifieke deskundigheid, welke de realisatie van
belangrijke persoonlijke en sociale waarden nastreeft, in ruime mate door altruïsme
gemotiveerd is en daarom in de samenleving hoog aanzien geniet.
Bronnen van de deontologie:
1) Algemeen:
− Moraalfilosofie:
Volgens oa Kant. Dit is het handelen volgens ethische principes of algemeen
geldende regels.
− Medische ethiek of bio-ethiek:
= principlisme: Er zijn 4 criteria die ethisch moeten worden afgetoetst:
▪ Beneficence: Bevorderen van het welzijn van de patiënt
▪ Non-maleficence: Primum non nocere, geen schade berokkenen.
▪ Self-disposal: Respect voor de autonomie en het welzijn van de patiënt
▪ Justice: Principe van rechtvaardige verdeling
− Wetgeving:
▪ Universele verklaring van de rechten van de mens (UVRM):
Deze staat boven nationale wetten.
1. Niemand mag gefolterd worden of wreed, onmenselijk of
onterend behandeld worden: Beneficence en non-maleficence
2. Geen inmenging in persoonlijke aangelegenheden is mogelijk:
Beroepsgeheim
3. Recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst:
Neutraliteit van de arts
4. Recht op rust en eigen vrije tijd
5. Iedere persoon heeft recht op een levensstandaard waarbinnen
geneeskundige verzorging valt
6. Plichten tegenover de gemeenschap: Om mensen te behoeden
voor kwalijk gedrag en de gezondheidzorg te verbeteren.
▪ Medisch recht:
1. WUG: Wet uitoefening van de gezondheidszorg
2. KwW: Kwaliteitswet verscherpt de regels en houdt toezicht op
de kwaliteit van de zorg
3. WPR,…
2) Specifiek:
= deontologische regels of handleidingen
− Eed van Hippocrates:
▪ Respect voor leermeesters
▪ In dienst van welzijn vd pt
▪ Geen schade berokkenen
▪ Eerbied voor leven
▪ Geen hulp bij (zelf?)doding
▪ Waardigheid van beroep
▪ Respect voor privacy van patiënt
▪ Medisch beroepsgeheim
− WMA verklaring van Geneva:
Dit is de eed van Hippocrates vertaald met toegevoegd:
▪ Geen discriminatie
, ▪ Geen bijstand aan mensonterende handelingen
− WMA verklaring van Helsinki: Voor experimenten
− Europese handleiding voor medische ethiek:
▪ Taak van de arts = waken over de fysieke en mentale gezondheid van
de mens. De medische belangen van de patiënt primeren
▪ Informed consent plicht
▪ Morele en technische onafhankelijkheid en vrijheid van handelen
▪ Beroepsgeheim:
Arts is een noodzakelijke vertrouwenspersoon. Geldt ook na overlijden.
Gebaseerd op eerbied voor de persoonlijke levenssfeer
▪ Bekwaamheid van de arts
Volgens medische-wetenschappelijke verworvenheden zonder
bevoegdheidsoverschrijding
▪ Stervensbegeleiding >< therapeutische hardnekkigheid
▪ Orgaantransplantatie
▪ Voortplanting:
Met informatieplicht voortplanting en anticonceptie en weigeringsrecht
op grond van eigen overtuiging
▪ Experimenten met mensen:
Er is recht op research → medisch vooruitgang, maar plicht tot
voorleggen protocol aan ethische commissie met informed consent
▪ Arts en Maatschappij:
Recht op professionele onafhankelijkheid, plicht tot verbeteren van de
gezondheidszorg en melden tekortkomingen, uitwerken maatregelen,
research en continue bijscholing
▪ Publiceren ontdekkingen:
Moet in vakbladen en mag niet publicitair uitbuiten (wel voorlichting)
▪ Collegialiteit:
In belang van patiënt zonder deloyale concurrentie
▪ Continuïteit van de zorgverlening:
Plicht tot dringende hulp bij onmiddellijk gevaar en bijstand / vervangen
▪ Vrije artsenkeuze
▪ Artsenstaking:
Behoud ethische verplichting naar dringende hulp en patiënten die in
behandeling zijn
▪ Honoraria
▪ Medische activiteit:
Geen commerciële business en dus enkel kenbaar maken van
kwalificaties en dienstverlening en GEEN reclame. Aanwezigheid in de
media: beperken tot info betreffende gezondheid-gerelateerde
onderwerpen en respecteren van (de regels van) het land van
praktijkvoering
▪ In associatie of bedrijf:
Medisch kabinet. Medewerkers (verpleging, kinesist…) steeds onder
toezicht/verantwoordelijkheid arts. Contract moet onafhankelijkheid
medisch praktijk garanderen. Remuneratie mag niet afhankelijk zijn van
resultaat / opbrengst
− Code van medische deontologie:
Opgesteld door de orde der artsen.
, 2) Aan welke voorwaarden moet men voldoen om de geneeskunde te beoefenen en aan
welke vervolgingen, sancties, maatregelen is de arts blootgesteld ?
Dit werd beschreven in de WUG, maar deze is nu vervangen door de wet kwaliteitsvolle
praktijkvoering in de gezondheidszorg.
Geneeskunde zijn alle handelingen met als doel:
1) Onderzoeken van de gezondheidstoestand
2) Opsporen van ziekten en gebrekkigheden
3) Stellen van diagnoses
4) Instellen of uitvoeren van een behandeling van een fysische of psychische, werkelijke
of vermeende pathologische toestand
5) Inenting
6) Medisch-technische ingrepen louter om esthetische redenen
Wettelijke vereisten:
1) Artsendiploma van de universiteit
2) Visum van het DG FOD volksgezondheid:
Dit is de license to practice die automatisch uitgekeerd wordt bij uitreiking van het
diploma.
Deze bewaakt dat de persoon in staat is de geneeskunde te beoefenen en bewaakt de
kwaliteit van de gezondheidszorg: Bekwaamheid, portofolio, zorgcontinuïteit,
permanentie, controle risicovolle verstrekkingen,…
3) Inschrijving op de lijst van de orde der artsen:
Deze ziet toe op de toepassing van de deontologie in de klinische praktijk zoals
opgeschreven in de code van medische deontologie.
4) Andere:
− Waarborgen van de zorgcontinuïteit
− Informatie doorgeven aan een andere arts om de diagnose of behandeling voort
te zetten
− Eerbiedigen van de regels van de deontologie
Gevaren voor de arts:
1) Strafrechtelijke vervolging:
Het gaat dan over geldboetes tot gevangenisstraffen.
− Onwettig uitoefenen van de gezondheidszorg
− Schending van het beroepsgeheim
− Onopzettelijke doding of slagen en verwondingen:
▪ Onvoorzichtigheid: Manifest foutief handelen of ongeoorloofde
medische handeling
▪ Gebrek aan voorzorg: Grove nalatigheid
− Schuldig verzuim: Geen hulp bij iemand in groot gevaar.
− Schriftvervalsing
2) Burgerrechtelijke aansprakelijkheid:
− Principe van recht op schadevergoeding:
Er moet schade zijn, een oorzakelijk verband tussen het medisch handelen en
de schade en aansprakelijkheid van de zorgverlener.
− Aansprakelijkheid:
▪ Contractueel: Bij verwikkelingen
Men gaat een inspanningsverbintenis aan, geen resultaatsverbintenis.
De resultaten van de ingreep zijn toch meestal onvoorspelbaar, maar
men belooft deze zo goed mogelijk te voorkomen en erna te
behandelen.
▪ Buiten-contractueel: Quasi-delictueel. Gaat over de correctheid van het
handelen
1. Nalatigheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sartorius. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.