Begrip Omschrijving
Ruimtelijke adaptatie Specifiek over ruimtelijke aanapssing
Deltaprogramma Ruimtelijke beleidskader voor ruimtelijke adaptatie staat beschreven in het
adaptatie Deltaprogramma, ieder jaar een update van dit programma
Nationale adaptatiestrategie Overzicht van de belangrijkste klimaatrisico’s
Hittestress
Microklimaat (beleving) Stenen, andere verhardingsmaterialen bepalen hoe warm of koel de stad is.
Op een kleine schaal anders dan je zou verwachten bij het klimaat
Evapotranspiratie door planten Verdamping van water uit planten, wat zorgt voor verkoeling
Klimaatbos Een bos dat een koelend effect heeft
Droogtestress
Bodemdaling Veenbodemdaling is het effect van ontwatering. Veen wordt omgezet in
CO2. Dit draagt bij aan het broeikaseffect
Wateroverlast
Wadi Laaggelen groenstrook dat water kan bergen en waar het kan infiltreren
Gemengd of gescheiden riool Regenwater en afvalwater in 1 buis
T=10/100 regenbui Een maatgevende bui die gemiddeld eens per 10 of 100 jaar valt.
Blauwe daken (slim) Mogelijkheid om water te bergen, groen is begroeiing. Slim meet nog
Waterveiligheid
Overstromingsrisico, ruimte voor de rivier, meanderen, berging, hoogwatergeul
(beleids) instrumenten
Klimaateffectatlas Ruimtelijke database war je informatie vindt over klimaatverandering in NL
Stresstest Gemeenten zijn verplicht een test uit te voeren waarmee ze de
kwetsbaarheden in hun gemeente voor klimaatverandering opsporen en
maatregelen bepalen
Risicodialoog Verzamelnaam voor interactieve communicatie rondom klimaatrisico’s
Meekoppelkansen Combineren van werkzaamheden
Ons Water Leefstijlvinder Communicatie afgestemd dient te worden op de leefstijl van bewoners
Klimaatschadeschatter Geeft inzicht in verwachte schade in een bepaald gebied
Toolbox klimaatbestendige stad Hulpmiddel om gunstige effecten van maatregelen te kunnen uitdrukken
Knmi: Gevolgen: extremer weer komt vaker voor, komt door opwarming. Ook zeespiegelstijging,
langdurige droogte of hitte, hitte in steden, vaker orkanen voor. Overstromingen. Drinkwatertekort
Week 1 Klimaatadaptatie
- Het aanpassen van Nederland aan de te verwachten effecten van klimaatverandering
- Ruimtelijke aanpassingen, Ontwikkelen van procedures, aanpassing in bedrijfsleven en economie.
- Adaptatie en Mitigatie
- Tegengaan van klimaatverandering
- Beperking van broeikasgassen (Co2, CH4, N20)
- Klimaatakkoord van Parijs is het grote voorbeeld hiervan
KNMI-scenario’s in het kort
- Temperatuur blijft stijgen. Zachte winters en hete zomers komen vaker voor
- Neerslag en extreme neerslag in winter nemen toe
- Intensiteit van extreme regenbuien in de zomer neemt toe
- Hagel en onweer worden heviger
- Zeespiegel blijft stijgen
, Mitigatie = verminderen bijdrage van NL aan klimaatverandering. Terugdringen CO2 uitstoot,
energiebesparing en duurzame energie gebruiken
Adaptatie= aanpassen NL op aanwezige en te verwachten effecten van klimaatverandering
- Water en ruimte, natuur, landbouw, gezondheid, energie, veiligheid
Effecten en maatregelen: Hittestress, wateroverlast, droogtestress, waterveiligheid, bodemdaling
Risicodialoog: Dialoog voeren met partners over resultaten en consequenties van de stresstest
- Kloppen de uitkomsten van de kaarten, worden ze herkend? Hoe erg is het etc.
Stimuleren en faciliteren
Vanuit Rijk: Kennisportaal; Ruimtelijke adaptatie, Rijkssubsidies voor lagere overheden, kennisontwikkeling
Lokaal: coaching/subsidie voor afkoppeling, groene daken etc.
Week 2
Enschede is (heel) actief op het gebied van stedelijk water
Steeds meer met en voor bewoners (en andere stakeholders)Groeiende aandacht voor hittestress,
biodiversiteit, natuurlijk spelen
Week 3 Klimaatbestendig waterbeheer
Watersystemen en waterketen
Stakeholders: Drinkwaterbedrijf, gemeente, waterschap, provincie, Rijkswaterstaat
Wetten: Drinkwaterwet, wet milieubeheer, wabo, waternet
Kosten voor burgers: drinkwaternota, rioolheffing, zuiveringsheffing, watersysteemheffing
- Drinkwaterwet heeft kwaliteiteiteisen
- Eu: Kaderrichtlijn water (richtlijnen voor kwaliteit grondwater en oppervlaktewater
Hangwater: Rondom bodemdeeltjes, dicht onder oppervlak
Capillair water: wordt omhoog gezogen boven het grondwaterpeil
Grondwater: water beneden het grondwaterpeil (niet geschikt voor planten)
Week 5 hitte, droogte en bodemdaling
Luchttemp: de werkelijk gemeten luchttemperatuur
Gevoelstemp: de ervaren temperatuur door mensen
- Gebouw: isoleren, kleine ramen, zonwering, kleur/materiaal
- Gebied: groen, water, schaduw, wind
Gedrag: slaapritme, eten/drinken, inspanning, in een koele ruimte
Techniek: airco, warmte en koude opslag
Landbouw: opbrengstdereving (vooral in gebieden zonder eigen wateraanvoer)
Natuur: verdroging: verdwijnen van natuur die afhankelijk is van hoog grondwater
Vrijkomen mineralen door oxidatie, verdwijnen voedselarme situaties
• Hitte, droogte en bodemdaling zijn sterk samenhangende fenomenen met omvangrijke
maatschappelijke en economische schade
• Worden versterkt door klimaatverandering, maar landgebruik en waterbeheer spelen een
belangrijke rol
• Hitte in de stad aanpakken = combinatie gebouw, gebied, gedrag en techniek
• Droogte bestrijden: herwaardering van ‘natuurlijke’ oplossingen om sponswerking te herstellen:
hermeanderen beken en rivieren; hoger grondwaterpeil in de zomer; meer organische stof in de
grond; veenvorming en bosvorming stimuleren; ander landgebruik
Week 6 Groen en biodiversiteit
