Gedrag
Gedrag is alles wat een dier of mens doet. Vervolgens kun je je dan afvragen:
WAAROM? Om deze vraag te beantwoorden kun je de volgende subvragen
stellen:
➢ Waardoor wordt het gedrag veroorzaakt?
➢ Wat is het doel van dit gedrag?
➢ Hoe en waarom is gedrag ontstaan?
Motivatie en fitness
Gedrag komt tot stand als het centrale zenuwstelsel de organen laat werken. Het
centrale zenuwstelsel ontvangt prikkels van binnen en buiten het lichaam.
Meestal zijn beide prikkels aanwezig. De inwendige prikkels zijn vaak de
motivatie. Gedrag heeft verschillende functies:
➢ Overlevingskansen vergroten
➢ Kans op nakomelingen vergroten
➢ De nakomelingen beschermen/verzorgen
De functies zijn vaak de basis voor het gedrag. Een vogel poetst bijvoorbeeld
zijn vleugels. Dat kost veel tijd maar het vergroot zijn levenskansen. Modern
gedragsonderzoek legt de nadruk op de functie ten behoeve van de fitness van
het dier. Fitness is de mate waarin het dier zijn genen doorgeeft aan het
nageslacht.
Gedragsonderzoek
Gedragsonderzoek bestaat uit 3 delen:
Het ethogram
Bij gedragsonderzoek splits je het gedrag op in losse delen, de
gedragselementen. In een ethogram schrijf je die gedragselementen op in
codes. Zo heb je snel een overzicht van het gedrag van een soort of meerdere
soorten.
Observeren
Bij gedragsonderzoek kun je het dier observeren en het vervolgens beschrijven.
Zo krijg je een volledig beeld van de natuurlijke habitat van het dier.
Experimenten
Bij gedragsonderzoek kun je ook een experiment doen bij het dier. Je kunt zo
bijvoorbeeld testen het dier reageert op bepaalde geluiden.
, Gedragssystemen
Een gedragssysteem is het als het gaat over handelingen die samen hetzelfde
doel hebben. Voorbeelden zijn:
➢ Voortplantingsgedrag: een mannelijke vogel zingt bijvoorbeeld als
lokroep voor een vrouwtje
➢ Territoriumgedrag: een mannelijke vogel zorgt bijvoorbeeld door het
zingen dat andere mannetjes uit de buurt blijven
➢ Vluchtgedrag: een vogel vliegt bijvoorbeeld weg als het een roofdier ziet
Als er meerdere systemen tegelijkertijd ontstaan kan er een conflictsituatie
ontstaan. Als de ene dan sterker is dan de ander kunnen er problemen ontstaan.
Er zijn drie manieren om dat te voorkomen:
➢ Ambivalent gedrag: als beide systemen even sterk zijn, ze wisselen elkaar
dan af
➢ Omgericht gedrag: mensen die de reactie die ze wilden doen, ineens op
iets anders doen. Zoals een mens die slaat op tafel IPV een ander persoon
➢ Overspronggedrag: als een dier iets totaal zinloos doet om zich uit een
situatie te redden. Zoals een vechtende vogel die ineens zijn vleugels gaat
poetsen.
Aangeboren gedrag
Bij alle dieren zit er al gedrag in het DNA, de genen. Het allereenvoudigste
aangeboren gedrag is de reflex. De impuls zorgt dan bijna direct voor een
overschakeling van een sensorische zenuw naar een motorische zenuw.
Iets moeilijker dan de reflex is het instinct. Dit is het handelen zonder verstand,
dit is vaak het overlevingsgedrag.
Sleutelprikkels en supranormale prikkels
Een dier vertoond pas bepaald gedrag als er een sleutelprikkel heeft
plaatsgevonden. Extreme reactiebereidheid is een goed teken. Want de keren
dat het foutief zijn vallen in het niet bij de voordelen ervan.
Wanneer er sterkere sleutelprikkels zijn dan normaal heb je supranormale
prikkels. Daar reageert een dier extra fel op.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nathantalsma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.