De zintuigen
Organismen krijgen met veel omstandigheden te maken waarin ze moeten
inspelen op de omgeving. Dit kan alleen als je deze omstandigheden kan
waarnemen. Dit doen receptoren, een soort sensortjes.
Die receptoren liggen vaak in de zintuigen. Ze vangen de prikkels op en vertalen
deze zodat ze in de hersenschors kunnen worden verwerkt. Welke prikkel er ook
binnen komt, ze veranderen altijd naar elektrische energie, een impuls. Dit
gebeurd altijd pas als de prikkel de prikkeldrempel bereikt. Als de prikkelsterkte
toeneemt ontstaan er ook meer impulsen. Er zijn 4 soorten receptoren:
➔ Chemische receptoren: gevoelig voor verandering chemische
samenstelling rondom cellen. Dit zijn bijvoorbeeld de smaakzintuigcellen.
➔ Mechanische receptoren. gevoelig verandering eigen celvorm. Dit zijn
bijvoorbeeld de pijnzintuigen in de huid.
➔ Temperatuurreceptoren: zijn gevoelig voor temperatuurveranderingen. Dit
zijn bijvoorbeeld de warmte- en koudezintuigen.
➔ Lichtreceptoren: zijn gevoelig voor licht. Dit gebeurt alleen maar in de
ogen.
Adequate prikkels zijn prikkels die voorkomen in een bepaald type receptor.
Voorbeelden zijn:
Neus Oren Tong Huid Ogen
Ruiken Horen Proeven Gevoel Zien
Evenwicht Tast/druk
Temperatuur
De neus
Boven de neusholtes ligt het reukslijmvlies. Die heeft een oppervlakte van
ongeveer 2,5 cm2 en bevat 100 miljoen reukzintuigcellen(chemische
receptoren). De uiteinden van dit reukslijmvlies lopen naar de reukzenuw. De
stoffen gaan door in chemische verbinding naar trilharen van de zintuigcellen
waar ze worden omgezet in impulsen die weer naar de hersenen gaan.
1: hersenen; 2: reukzenuw; 3:
neusholte; 4: geurstoffen; 5: reukkolf
(uiteinde van de reukzenuw); 6:
zeefbeen; 7: uitlopers van de
reukzintuigcellen; 8: reukzintuigcel; 9:
slijmvliescel; 10: slijm; 11: trilharen van
de reukzintuigcel; ⇒: impulsrichting.
, Het oor
In het oor worden 2 dingen geregeld; het gehoor en het evenwicht.
1: oorschelp; 2: gehoorgang; 3:
trommelvlies; 4: middenoor (trommelholte);
5: evenwichtsorgaan; 6: slakkenhuis in het
binnenoor; 7: buis van Eustachius; 8:
keelholte; 9: hamer; 10: aambeeld; 11:
stijgbeugel; 12: basis van de
halfcirkelvormige kanalen; 13:
halfcirkelvormige kanalen.
Het oor heeft verschillende delen. Het buiten-, midden- en binnenoor:
➔ Het buitenoor: vangt de prikkels op met de oorschelp en brengt dat via de
uitwendige gehoorgang en het trommelvlies naar het middenoor.
➔ Het middenoor: geleid de prikkels via een holte met 3 aan elkaar
vastzittende beentjes; hamer, aambeeld en stijgbeugel. Hier worden de
trillingen tot 20 keer versterkt. De trommelholte dempt het weer een
beetje. Deze regelt ook dat de druk in het middenoor gelijk is aan de
buitendruk.
➔ Het binnenoor: de trillingen komen via het vochtige slakkenhuis terecht in
het binnenoor, worden omgezet door de receptoren in impulsen en gaan
dan naar de hersenen. In het binnenoor zit ook het evenwichtszintuig.
Deze kan door middel van de receptoren die in een driehoekige vorm
liggen de stand van het hoofd waarnemen.
De tong
Met de tong kun je bepaalde stoffen proeven. De smaakknoppen, waar er zo'n
10.000 van zijn, zijn chemische receptoren die geprikkeld worden door de
smaakstoffen die oplossen in de slijmlaag in je mond.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nathantalsma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.