Deze overzichtelijke samenvatting bestaat uit d eerste 3 hoofdstukken van het boek leefomgeving wonen in Nederland. Met deze samenvatting heb ik een 8,0 gehaald op het VWO.
Daarnaast zijn de belangrijkste begrippen dikgedrukt gemarkeerd en heb ik aantekeningen uit de les verwerkt in de samenvattin...
Aardrijkskunde
Hoofdstuk 1: De Lage landen bij de zee
Paragraaf 1: Koffers pakken…
Bewoners in het kustgebied van Nederland voelen zich volgens een belevingsonderzoek van
Rijkswaterstaat veilig.
Veel mensen hebben geen idee van kustveiligheid en van de risico’s die zeespiegelstijging en
bodemdaling met zich meebrengen: hun overstromingsrisicobewustzijn is laag.
Een dijkring is een gebied dat beschermd wordt tegen het buitenwater door een primaire
waterkering of door hoge gronden. Beschermt ons tegen het buitenwater van de Noordzee,
Waddenzee, de grote rivieren, het IJsselmeer en het Markermeer. Een waterkering is een object dat
oppervlaktewater moet tegenhouden, zoals een dijk of sluis.
Het beheer van het water in een regio is in handen van waterschappen:
- Regelen waterhuishouding.
- Beheer, bescherming en het onderhoud van de dijken en duiken
- Beheersing grondwaterpeil en waterkwaliteit
Hoe groter de mogelijke schade, hoe beter een gebied moet worden beschermd:
- Schade die een overstroming kan aanrichten, hangt vooral af van de oppervlakte van de
dijkring, hoe ver deze beneden zeeniveau ligt, hoeveel inwoners het gebied telt en de
investeringen die daar zijn gedaan.
- Risico van een overstroming hangt af van de kans dat een overstroming plaatsvindt en de
gevolgen die de overstroming heeft. Als kans op overstroming groot is, veel slachtoffers
kunnen zijn en veel schade kan worden aangericht = groot risico.
Een gebied dat grote kans op overstroming heeft, maar in dat gebied weinig economische
activiteit is = weinig risico.
Versterkt broeikaseffect leidt tot klimaatverandering. Hierdoor wordt het warmer op aarde. Heeft
grote gevolgen waardoor ijskappen smelten en het zeewater uitzet zeespiegelstijging. Ook wordt
het weer in ons deel van Europa extremer. Het zal meer gaan regenen en ook het neerslagregiem zal
veranderen. Zomers worden droger en winters natter. Bij beide wordt de kans op zware buien groter.
Nederlandse kust zoals die nu is, kan alleen in stand blijven onder de volgende voorwaarden van de
gevolgen van klimaatverandering:
- De zeebodem moet over een grote afstand vanaf de kust flauw aflopen.
- De stroming moet voldoende zand aanvoeren.
- Het verschil tussen hoogwater en laagwater (getijdenverschil) mag niet te groot zijn.
- De kust moet niet worden geteisterd door zware stormen.
- Er mag geen sprake zijn van een te snelle stijging van de zeespiegel.
Jaarlijks raakt Nederland zo’n 6 miljoen m 3 kwijt aan de zee. De wadplaten kunnen een
zeespiegelstijging van 5mm/jaar bijhouden. Daarboven komen ze waarschijnlijk permanent onder
water te staan en verdwijnt het unieke ecosysteem van de Wadden. Ook plekken waar de
zandvoorraad aangroeit. Wanneer op een bepaalde plek een tekort aan zand ontstaat, zullen
stroming en wind zand uit een ander gebied aanvoeren.
Na 1953 stelde het rijk een Deltacommissie in en na de invoering van de Deltawet kon het
Deltaproject van start gaan:
- De dijken in Zuidwest-Nederland werden op Deltahoogte gebracht, er werden dammen
aangelegd en er werden bruggen gebouwd. Meest indrukwekkend was de afsluiting van een
, aantal zeegaten. Bij Capelle aan de IJssel verrees een beweegbare stormvloedkering om het
laaggelegen midden van Nederland te kunnen beschermen.
- Voornaamste doel van Deltawerken was het vergroten van de veiligheid. Ook andere
voordelen: afgesloten zeegaten zoetwaterbekkens. Nieuwe verbindingen over dammen
en dijken hieven het isolement van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden op en
scheepvaart profiteerde van het wegvallen van de grote verschillen tussen hoog- en
laagwater en van de aanleg van nieuwe vaarwegen.
Lees een zoute delta!!
Paragraaf 2: Kust in beweging
Duizenden jaren lang legde de zee zand en klei neer over wat nu Laag-Nederland wordt genoemd. Op
de grens tussen land en water bleef zo veel zand achter dat onder water zandbanken ontstonden. Als
die bij eb droogvallen, spreek je van strandwallen. De wind verplaatste het zand en legde het achter
planten of andere obstakels. Op deze manier ontstonden duinen, door de wind gevormde
zandheuvels aan de landzijde van het strand.
Je hebt oude en jonge duinen. De oude zijn duizenden jaren geleden en ontstaan en liggen nu een
aantal kilometers landinwaarts. Jonge duinen ontstonden pas zo’n duizend jaar geleden. Ze vormen
als zeewering de grens met de Noordzee en zijn een stuk hoger dan de oude duinen.
In Nederland zijn een drietal kusttypen te onderscheiden. Van noord naar zuid zijn dat een
waddenkust, een gesloten duinenkust en een estuariumkust:
- De buitenrand van een waddenkust kun je herkennen aan zeegaten en eilanden. Wadden
zijn buitendijkse gronden die alleen bij hoogwater overstromen. Bij laagwater vallen grote
oppervlakten droog. In een waddengebied overtreft de aanslibbing over het algemeen de
afslag veel soorten dieren en planten hier.
- De gesloten kust, vanaf Den Helder tot Hoek van Holland, is opgebouwd uit de al eerder
beschreven rij van strandwallen en duinen.
- De Nieuwe Waterweg vormt de overgang naar het estuarium van Rijn, Maas en Schelde. Dit
bestaat uit zeearmen en eilanden in het mondingsgebied. Een estuarium is een
trechtervormige riviermonding waar zoet rivierwater en zout zeewater zich vermengen. Het
verschil in waterstand bij vloed en eb wordt hier landinwaarts groter, want riviermonding
wordt vanuit zee gezien steeds nauwer. De afwisseling tussen eb en vloed wordt het getij(de)
genoemd.
Kust die bestaat uit duinen, strand, etc, die van natuurlijke oorsprong is = zachte kust. Je hebt ook
harde kusten: door de mens gebouwd en versterkt, bijvoorbeeld zeedijken en dammen. Op extra
kwetsbare plaatsen zijn soms strekdammen van keien aangelegd, haaks op de kust. Deze
zogenaamde (strand)hoofden zijn bedoeld om de stroming en de golfslag te breken.
Harde kustverdediging heeft als nadeel dat de kust zich niet meer vrij kan bewegen en geen
mogelijkheid heef om zich te herstellen na een stormseizoen. Dat is ook het geval op plekken waar
de kuststrook is bebouwd, zoals bij badplaatsen. De veerkracht is daar sterk afgenomen.
Door zandtransporten en stromingen maakt de zee de Nederlandse kust tot een eenheid die
voortdurend in beweging is en aan verandering onderhevig is. Opbouw en afbraak door natuurlijke
factoren, maar ook door menselijke ingrepen = ‘dynamisch systeem’.
Als je op het strand ligt zie je de kustprocessen niet. Een tal van kustprocessen zorgen voor opbouw
en afbraak van de kust onder invloed van de krachten van wind en water.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper viggojansen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
