Samenvatting Hoofdstuk 18 Astrofysica Natuurkunde 6vwo
paragraaf 1 t/m 4
Verschillende formules: wet van stefan boltzman, verschuivingswet van Wien, snelheid bewegend object door golflengte.
Theorie over Hertzsprung-Russelldiagram, lijnenspectrum, fraunhoferlijnen, continu- en absorptiespectrum...
Paragraaf 1
Binas T30E, hierin is te zien dat röntgenstraling uit het heelal niet door de dampkring heen
komt, radiostraling en zichtbaar licht wel.
Energie foton Ef = Energie van een foton eV of Joule
h = constante van Planck (Binas 7a) J/s
h∙ c f = frequentie Hertz
E f =h∙ f =
λ c = lichtsnelheid (Binas 7a) m/s
λ= golflengte meter
Kortere golflengte meer energie
Optische telescoop = voor het waarnemen van zichtbaar licht van
hemellichamen.
- Lenzentelescoop = vroeger gebruikt, buigen door lenzen.
- Spiegeltelescopen = gebruik van reflecteren, de lichtstraal
kan hierdoor verder buigen. Hoe groter de spiegel, hoe
meer fotonen er per seconde worden opgevangen (grotere
helderheid) en hoe meer details (beeldscherpte).
Om de hemel te bestuderen bij korte golflengten (gamma-, ultraviolet- en röntgenstraling)
moeten telescopen in satellieten boven de dampkring worden gebruikt.
- Telescopen voor het waarnemen van ultraviolette straling hebben dezelfde bouw als
optische telescopen.
- Gammastraling komt van de meeste energierijke bronnen en explosies in het heelal.
Speciale telescopen nodig omdat gammafotonen laten zich niet bundelen met
spiegels of lenzen.
Infrarode straling wordt geabsorbeerd in de dampkring, daarom wordt de infrarode hemel
bestudeerd met ruimtetelescopen. Ze worden met vloeibaar helium koel gehouden,
langzame verdamping helium koelt.
Radiogolven komen door de dampkring en het wolkendek heen. Radio-fotonen hebben door
hun lange golflengte en lage frequentie zeer weinig energie. Daarom zijn grote telescopen
nodig.
Pulsars = een snel ronddraaiende neutronenster die elektromagnetische straling uitzendt.
, Paragraaf 2
De zon is een ster, een enorme bol heet gas. De zon zorgt voor leven op aarde en voor
zichtbaar licht. Zichtbaar licht komt uit de buitenste laag de atmosfeer van de zon.
Emissiespectrum = uitzend spectrum, gas dat fotonen emitteert van bepaalde frequenties
(lichte lijnen) doordat elektronen van een hoge naar lage energiebaan springen.
Absorptiespectrum = opname spectrum, gas dat fotonen absorbeert van bepaalde
frequenties (donkere lijnen) om zo elektronen van een lage naar een hoge baan te laten
springen.
Continu spectrum = Een kleurenband zonder onderbrekingen (zware lijnen) tussendoor.
Fraunhoferlijnen = dunne, donkere lijntjes.
Lijnenspectrum = Een kleurenband met donkere lijntjes. Elke ster een andere verhouding
van lichtsterke van de kleuren en patronen van de lijntjes.
Het donkere streepje komt overeen met de golflengte die hoort bij de overgang van
energieniveau naar energieniveau van verschillende stoffen. De spectraallijnen van het
emissiespectrum komen overheen met de absorptielijnen.
Bij een volledige zonsverduistering, zien we een lichtkrans rond de zon. De dunne laag aan
de binnenkant van de lichtkrans heet de chromosfeer. Aan de buitenkant bevindt zich de
corona. Het meeste gas in de corona is extreem heet, wel miljoenen kelvin.
Dubbelster = een systeem van twee sterren die om elkaar heen draaien. Ze staan zo dicht bij
elkaar dat we ze niet gescheiden zien. Na twee waarnemingen zijn de spectraallijnen
verschoven. Dit komt door het dopplereffect.
Het dopplereffect = de verandering van de golflengte van een golf, in dit
geval een lichtgolf, als de bron beweegt ten opzichte van de waarnemer.
- Beweegt de bron weg van de waarnemer, dan nemen we een langere
golflengte waar = roodverschuiving. (rood langere golflengte)
- Beweegt de bron naar de waarnemer toe, dan wordt de
waargenomen golflengte juist korter = blauwverschuiving.
Snelheid beweging v = snelheid m/s
object toe of af. ∆ λ= het verschil in golflengte (λ – λ0) door het meter
dopplereffect
∆λ λ= de golflengte van de golf als de bron niet beweegt meter
v= ∙c
λ ten opzichte van de waarnemer.
c = lichtsnelheid (Binas 7a) m/s
Ook bij sterren zonder dubbelstersysteem kunnen dopplerverschuivingen gemeten worden,
deze zijn echter niet periodiek. Oorzaak: sterren in het melkwegstelsel bewegen ten opzichte
van elkaar.
Paragraaf 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannehoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
