Artikel Nolder: Grouding the professional skepticism construct in mindset and
attitude theory: A way forward
Toezichthouders identificeren een gebrek aan scepticisme als een hoofdoorzaak van
audittekortkomingen. Er is geen duidelijke consensus over wat professioneel scepticisme is
en hoe het gemeten kan worden. Hierdoor schrijven toezichthouders tekortkomingen in de
audit toe aan een gebrek aan scepticisme.
Het doel van het artikel is om een conceptualisering van professioneel scepticisme te
ontwikkelen. Daartoe stellen de auteurs een dubbele conceptualisering voor van
professioneel scepticisme als zowel een mentaliteit als een attitude (houding).
Auditors moeten tijdens de uitvoering van elke opdracht sceptisch zijn. De juiste toepassing
van professioneel scepticisme vereist dat auditors de betrouwbaarheid van bewijs in
twijfel trekken, alert zijn op indicatoren van fraude en vooringenomenheid van het
management. De IAASB stelt dat scepticisme de risico’s verkleint van het over het hoofd
zien van ongebruikelijke omstandigheden, over generalisering bij het trekken van conclusies
en het gebruik van ongepaste veronderstellingen bij het bepalen van de aard timing en
omvang van controlewerkzaamheden en het evalueren van de resultaten daarvan.
Scepsis kan dus worden gezien als de kracht die auditors ertoe aanzet om mogelijke fouten
en onregelmatigheden te herkennen en afwijkingen te onderzoeken, indien deze zouden
bestaan: een passend niveau van professioneel scepticisme is essentieel voor een
kwalitatief hoogstaande audit. Een sceptische auditor wordt gezien als iemand die de
waarschijnlijkheid dat de financiële overzichten onjuist zijn weergegeven, hoger inschat of
meer bewijsmateriaal vereist om te concluderen dat ze eerlijk zijn weergegeven: scepticisme
wordt gewoonlijk gemeten door hogere risicobeoordelingen (skeptical judgments) en een
grotere vraag naar bewijs (skeptical actions Nelson).
Conceptualization of professional skepticism
Nolder beschouwt het professionele scepticisme van accountants als twee componenten:
een sceptische instelling en een sceptische houding.
De mindset-component vat het idee samen dat professioneel scepticisme wordt
weerspiegeld in bepaalde manieren van denken of informatieverwerking. Een sceptische
mentaliteit komt tot uiting in open, objectief en kritisch denken over controle-informatie en
aanverwante zaken. Mindsets sturen cognitieve verwerking aan, en de mindset-component
omvat het kritische denken dat een belangrijk element is van professioneel scepticisme en
dat door normen wordt vereist. Het opnemen van de mindset-component weerspiegelt het
idee dat scepticisme een kritische analyse van bewijs inhoudt, en niet alleen twijfel.
Het mindset-gedeelte weerspiegelt het idee dat de cognitieve verwerking van individuen
zowel de inhoud als de kracht van hun resulterende attitudes bepaalt. Bevooroordeelde
verwerking van bewijsmateriaal zal bijvoorbeeld leiden tot vooringenomen overtuigingen en
gevoelens over het risico van onjuistheden (een bevooroordeelde houding). Bovendien leidt
meer inspanning tot een sterkere houding. Attitudesterkte verwijst naar de persistentie van
de attitude. Dus: cognitieve verwerking opnemen in de conceptualisering van professioneel
scepticisme biedt een manier om de bron en kracht van de professioneel sceptische houding
beter te begrijpen. Het begrijpen van professioneel scepticisme als een mentaliteit kan onze
kennis vergroten over waarom schijnbaar sceptische oordelen soms niet resulteren in
sceptische acties die de geïdentificeerde risico’s aanpakken, wat de basis kan vormen voor
herstelinspanningen.
De attitudecomponent van professioneel scepticisme omvat het idee dat scepticisme wordt
weerspiegeld in de evaluaties van auditors, zowel cognitief als affectief, van het
bewijsmateriaal en van de beweringen van het management. Attitudes zijn evaluatieve
,reacties die verband houden met een doel. Ze omvatten overtuigingen en gevoelens die de
intenties en gedrag voorspellen. De professioneel-kritische houding van een accountant kan
worden gemeten in termijn van zijn overtuigingen over risico’s en twijfels die verband houden
met de beweringen van het management. Door een attitudecomponent op te nemen, wordt
het begrip evaluatie dus uitgebreid tot de gevoelens van auditors, evenals hun overtuigingen
over risico’s en verbetert het de voorspellende kracht van ‘scepticisme’ voor het verzamelen
van bewijsmateriaal door auditors.
Figuur 1 toont het professionele scepticisme van auditors, opgevat als zowel een mentaliteit
als een houding. Mindsets worden gemeten in termen van cognitieve verwerkingsvariabelen.
Attitudes worden gemeten in termen van oordelen (evaluatieve reacties) die verband houden
met een doel.
De pijl die de verwerkings- en beoordelingsmaatregelen verbindt, illustreert de aard van hun
relatie: de cognitieve verwerking van auditors bepaalt hun attitudes, en de attitudes van
auditors beïnvloeden hun daaropvolgende cognitieve verwerking.
Een meer open, objectieve en kritische verwerking van bewijsmateriaal zal leiden tot
nauwkeurigere ideeën over risico’s. Aan de andere kant zou een overtuiging dat het risico
hoog is of een gevoel van angst dat er onvoldoende bewijs is, moeten leiden tot een meer
zorgvuldige sceptische verwerking.
Het opnemen van zowel mindset- als attitudecomponenten in de conceptualisering van
professioneel scepticisme biedt inzicht in hoe onderzoekers kunnen onderzoeken of de
oordelen van auditors terug te voeren zijn op attitudes, mindsets of beide en ook hoe
onderzoekers de sceptische oordelen en acties van auditors kunnen verbeteren.
, Figuur 1 plaats de duale conceptualisering van professioneel scepticisme in een kader
waarin het scepticisme van auditors wordt beïnvloed door zowel individuele als sociale
factoren.
Individual determinants zijn onder meer:
Persoonlijkheidskenmerken
Kennis
Bekwaamheid
Motivatie van de auditor
Social/situational determinants zijn onder meer:
Bedrijfscultuur
Druk vanuit klant
Controlenormen
Bedrijfsmethodologie
De conceptualizing van Nolder van professioneel scepticisme vormt een aanvulling op en
vergroot het nu van eerdere modellen in de literatuur. Ze breiden de modellen uit door
gevoelens over het risico van onjuistheden en ontoereikendheid van bewijs op te nemen. Het
toevoegen van gevoelens vergroot het vermogen van onderzoekers om de intenties en het
gedrag van auditors te voorspellen en daardoor te management.
Professional skepticism is situational: de conceptualizing van Nolder ziet professioneel
scepticisme als een mentaliteit en een houding en impliceert dus dat het professionele
scepticisme van auditors het best situationeel kan worden beoordeeld.
Het conceptualiseren van professional scepticisme als een mentaliteit en een houding
weerspiegelt het idee dat professioneel scepticisme situationeel is en biedt onderzoekers
een manier om auditors te helpen hun professioneel scepticisme te managen.
De trait-benadering houdt in dat overtuigingen intern zijn afgeleid en stabiel zijn. Terwijl de
denkwijze van Nolder professional skepticism mogelijk maakt die zowel (1) contextueel/
sociaal gevormd als (2) kneedbaar is.
Als auditors een vergelijkebare opleiding hebben genoten en dezelfde
beslissingshulpmiddelen gebruiken, wat leidt tot consistente overtuigingen over het risico van
een materiële afwijking in een bepaalde situatie, verschillen in hun emotionele reacties op
risico’s verschillen kunnen veroorzaken in het verband tussen houding en gedrag.
Bovendien: wanneer gevoelens op gespannen voet staan met overtuigingen, hebben
gevoelens de neiging om gedrag te sturen.
Mindset theory and professional skepticism
Een mindset is een gemoedstoestand die de uitvoering van een bepaalde taak
vergemakkelijkt.
Professioneel scepticisme wordt gebruikt om een deliberatieve mentaliteit te beschrijven.
Deliberatieve mindsets vergemakkelijken de identificatie van de beste manier van handelen
en worden gekenmerkt door kritisch denken, objectiviteit, openheid en alertheid voor nieuwe
informatie en een objectieve en onbevooroordeelde beoordeling. Personen met een
deliberatieve mindset zullen eerder informatie opzoeken, ongeacht of deze hun
zelfinschatting bevestigt of ontkracht. De deliberatieve mentaliteit omvat dus veel elementen
van professioneel scepticisme, waaronder de mechanismen achter een ‘vragende geest’,
een ‘kritische evaluatie van bewijsmateriaal’ en de verantwoordelijkheid van de auditor om
‘waakzaam’ te zijn voor bewijsmateriaal.
Toezichthouders beschuldigen auditors van onvoldoende scepsis wanneer ze te veel
vertrouwen op beweringen van het management. Dit vertrouwen kan voortkomen uit een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amber170501. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,59. Je zit daarna nergens aan vast.
