Samenvatting
Samenvatting Blok 2: gezondheidswetenschappen
- Vak
- Blok 2
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Samenvatting van 52 pagina's voor het vak Blok 2 aan de EUR (Gehele samenvatting)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 52 pagina's
Voorbeeld 3 van de 52 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting kennis deeltentamen 2 blok 2Week 1 1.1 Kennis
De begrippen ziekte en gezondheid en het spanningsveld binnen en tussen beide;
Definitie van de gezondheid volgens de WHO 1948
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal maatschappelijk
welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek.”
- bijna niemand is volgens deze definitie gezond
- veel problemen worden in het medisch domein getrokken, medicalisering
Nieuwe definitie Huber et al., 2011 (positieve gezondheid)
“Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de
sociale, mentale en fysieke uitdagingen van het leven.”
- “positieve gezondheid” met 6 dimensies/indicatoren: lichamelijke functies, mentale functies en
beleving, de spirituele/existentiële dimensie, kwaliteit van leven, sociaal-maatschappelijke
participatie en dagelijks functioneren. Met daarbij 32 onderliggende aspecten.
- dynamische formulering
Het zou geen definitie van gezondheid zijn maar een vorm van coping gedrag en het vermogen is
een vaardigheid. Mensen die op grond van voltooid leven euthanasie willen plegen worden volgens
deze WHO definitie als gezond beschouwd. Bij de definitie van Huber kijk je bij de grond van
euthanasie naar de 6 dimensies. Voltooid leven, het gevoel hebben alles gedaan te hebben in het
leven zoals bij hoog bejaarden soms het geval is, wordt hierbij in beschouwing genomen en iemand
kan dus als ziek beschouwd worden.
Beide definities hebben zowel voor als nadelen, er is niet eentje als juist te bestempelen.
Biomedisch model
Ziekte: storing van een normaal functionerend organisme en verstoorde biologische/lichamelijke
processen als oorzaak
Gezondheid: afwezigheid van ziekte
Focus: behandeling van het lichaam door arts en preventie door wegnemen van oorzaken
Patiënt heeft een erg passieve rol, een arts kijkt of dit proces is verstoort en het doel van de arts is
dit repareren. Preventie: oorzaken/risicofactoren wegnemen. Er is in dit model geen ruimte voor
sociale processen. Dit model wordt dus als verouderd bestempeld.
Biopsychosociaal model
Ziekte en gezondheid: continuüm
Focus: samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren bij ontstaan en beloop van
ziekte en gezondheid. Verschillende aangrijpingspunten voor ziektepreventie en
gezondheidsbevordering. Het gaat meer om iemand gezonder maken en niet zo zeer om iemand
van ongezond naar gezond te brengen
Drie visies op ziekte
Boorses naturalistische theorie: Gezondheid is het vermogen biologisch normaal te
functioneren, volgens het ‘bouwplan’ van het organisme; ziekte is sub-nor-maal functioneren. Wat
sub-normaal is, wordt in Boorses theorie statistisch vastgesteld: functioneren is normaal of
abnormaal in vergelijking met een groep organismen van dezelfde soort, leeftijdsgroep en
geslacht. 2 doelen: overleving en reproductie. Het gaat vooral om statistisch normaal functioneren.
Nadelen:
- De theorie van Boorse ziet mensen uitsluitend als biologische wezens, maar gaat daarmee voorbij
aan het feit dat mensen ook betekenisgevende wezens zijn voor wie ziekte meer betekent dan enkel
een verminderde kans op overleving van de soort, en voor wie ‘normaal functioneren’ meer
betekent dan het bezitten van normaal werkende biologische en fysiologische functies.
- als iets statistisch als normaal wordt gezien, zoals aderverkalking bij ouderen, dan wordt het als
gezond gezien terwijl het eigenlijk niet gezond is. Kan ook nadersom, een afwijkend hoog of laag IQ
is dan ook gelijk een ziekte puur omdat het afwijkt van wat statistsich als normaal wordt
beschouwd.
,voordeel: op alle organismen van toepassing en sluit goed aan bij een biomedische manier van
denken.
Nordenfelts normativistische theorie: iemands vermogen om onder normale
omstandigheden voor hem of haar essentiële doelen te bereiken die een minimaal niveau van
welbevinden of geluk bewerkstelligen. Dit betekent ook dat gezondheid voor verschillende
mensen een andere invulling kan hebben. Bij een normativistische kijk zijn ziekte en gezondheid
dus geen neutrale, objectieve begrippen zoals leven en dood, maar normatieve begrippen, net zoals
welzijn of welbevinden.
voordeel: het is voor iedereen anders wat hij/zij normaal vindt in het dagelijks leven of wat hij/zij
wilt bereiken. Verschil tussen ziekte voor mensen en ziekte voor dieren wordt goed laten zien.
nadeel: mensen kunnen bij de kleinste dingen al concluderen dat ze ziek zijn en zorg eisen, het is
een beetje te subjectief. Ook zou het beteken dat als een topsporter belemmerd wordt door zijn
lichamelijke gesteldheid om te kunnen sporten gelijk als ziek bestempeld wordt, maar iemand die
volgens zichzelf niet belemmerd wordt door zijn verlamming, eigenlijk niet ziek wordt beschouwd.
Sociaal-constructivisme: Wat een ziekte is, wordt (mede) bepaald door de maatschappij, en
door de vraag wat de maatschappij als goed of slecht ziet. Wat ziekte is, valt niet vast te stellen los
van de maatschappelijke context. Ziekte wordt gezien als een praktisch concept: een begrip dat
gevormd en gebruikt wordt in concrete praktijken, met het oog op bepaalde doelen.
Homoseksualiteit wordt in sommige culturen als ziekte gezien, doof zijn wordt door iedereen
behalve de mensen die daadwerkelijk doof zijn ook als ziek gezien.
Ziekte is niet alleen een biologisch en individueel, maar ook een sociaal gegeven is.
Voordeel: er wordt naar de maatschappij als geheel gekeken. mensen kijken voor elkaar uit in de
samenleving. Omdat het dus veranderlijk is, kan de maatschappij voorlopen en de medische wereld
onderdrukken om dingen juist wel te gaan accepteren.
Nadeel: individu heeft soms meer zorg nodig dan door de maatschappij wordt gezien als normaal.
de maatschappij kan iets als taboe zien of niet normaal, terwijl iemand niet ziek is en dit is
veranderlijk.
De gezondheidstoestand is de uitkomst van een multi causaal proces met diverse determinanten
Ziekte: perspectieven
Disease (Dokter)
- medisch-professioneel perspectief
- objectieve biologische afwijkingen
Disease can be observed, examined, mediated and measured
Illness (Ik)
- ik-perspectief
- subjectieve ziekte-ervaring, lijden, zich ziek voelen
Iemand is ziek als deze zelf aangeeft zich niet goed te voelen,
zijn doelen niet meer kan behalen etc. Ongeacht of er biologisch
afwijkingen zijn in het lichaam.
Emotions and experience, such as anxiety, fear, pain and
suffering. Although illness is subjective, we can have acces to
another person’s illness through verbal communication.
sickness (Sociaal)
- sociaal/maatschappelijk perspectief
- ziekterol, rechten, sociale normen, stigmatisering
Expectations, policies and social norms. Determines if a person is entitled to treatment, economic
right, exemption from social duties and if a person is legally accountable for their actions.
Wat wij als maatschappij denken over ziekte en gezondheid, welke gedragingen, afwijkingen
kenmerken van personen ziek zijn. Als iemand ziek wordt kan diegene een uitkering krijgen, er
bestaat een zorgverzekering etc. Er zijn plichten voor iemand die thuis zit met een ziekte uitkering,
dat diegene zijn best doet om zo snel mogelijk weer beter te worden. De perspectieven hangen met
elkaar samen maar overlappen niet volledig en zijn dus ook afhankelijk van elkaar.
, Disease Illness Sickness
Gebied/ professie, medisch Persoonlijk de samenleving, rechters,
belanghebbenden beleidsmakers
fundamentele psychologisch, mentaal, subjectieve ervaringen, sociale normen, rollen,
verschijnselen genetisch first-person vooroordelen
Toegang tot observaties, onderzoeken, zelfreflectie, intuïtie, participatie, interactie,
verschijnselen door metingen mentale status sociale studies
kennis staat objectief subjectief Inter-subjectief
altruïstische benadering Cure Care gerechtigheid
gerechtigd tot onderzoek, aandacht, steun, morele en economische steun en
en resulteert in diagnose en behandeling sociale vrijstelling, compensatie, ziekte
verminderde verlof, maar kan ook
verantwoordelijkheid leiden tot discriminatie en
stigmatisering.
Voorbeelden:
Disease en sickness, maar geen illness
De ziekte kan medisch worden aangetoond, zonder dat de patiënt klachten ervaart, maar de patiënt
heeft wel recht op behandeling en economische steun.
Disease en illness, maar geen sickness
Medisch professionals kunnen het aantonen, de persoon voelt zich ziek, maar de samenleving
verwacht dat ze gewoon aan het werk gaan. Bij gewone verkoudheid of een kater.
Illness en sickness, maar geen disease
Niet medisch aantoonbaar, maar persoon voelt zich wel ziek en de samenleving erkent het.
Bijvoorbeeld chronische Lyme.
In dit model van het RIVM zijn de determinanten van de gezondheidstoestand weergegeven.
Tijd en cultuur
Bij ziekte is het sociaal/maatschappelijk perspectief erg belangrijk. De cultuur van elke
samenleving is anders dus er zijn ook op het gebied van ziekte en gezondheid verschillen.
Daarnaast zijn er ook voortdurend ontwikkelingen in de gezondheidszorg, zo zijn er veel ziekten die
voorheen letaal waren nu chronisch geworden. Je ziet dat ook bij de 2 definities van
gezondheidszorg, de definitie uit 1948 was uiteindelijk aan vervanging toe. Sickness kan verschillen
van plek tot plek, zo is pelvic girdle pain in alleen in Noorwegen erkend als ziekte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper angbio. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 59325 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen