Besturen in de rechtsstaat 2016
Door Floris-Jan ter Bruggen
Hoofdstuk 2: recht en rechtsstaat (college 1)
Waarom bestuur en recht met elkaar samenhangen? Rechtsstaat.
Wat is de rechtsstaat? Een staat waarin het recht de willekeur van de bestuurder. Verschillende
aspecten en achtergronden van de rechtsstaat zijn hierbij van belang. Want het is niet gemakkelijk te
beschrijven.
Rechtsstatelijk principe.
In een rechtsstaat is iedereen onderworpen aan het recht, zo ook het staatsbestuur. De staat is
gebonden aan het recht. Dit wordt ook wel Lawfulness genoemd.
De rechtsstaat een essentially contested concept
Binding van de staat aan het recht:
Binding aan de grondwet
Binding aan de beslissingen van de rechter of rechtsbeginselen
Mate waarin de staat aan het recht gebonden is:
Rechtsstaat=staat gebonden aan regels die hij zelf heeft vastgesteld
Rechtsstaat=staat die gebonden is aan het grondidee van rechtvaardigheid
De rechtsstaat: lagen en elementen
Hoofdlijnen van het denken over de rechtsstaat (WRR) in lagen:
1. Bovenste laag: grondidee de binding van de staatsmacht aan de regels van het recht.
2. Daaronder laag van fundamentele rechtsbeginselen (rechtszekerheid, legaliteitsbeginsel,
onafhankelijke rechter)
3. Juridische regelingen en juridische arrangementen -> functionerende taakverdeling tussen de
diverse staatsorganen
4. Onderste laag: praktische uitwerking in het rechtssysteem, in de vorm van rechtsregels,
rechtsbeslissingen en uitvoeringsbesluiten.
Commentaar: blijft onduidelijk waarom welke fundamentele rechtsbeginselen nu wel en niet tot de
rechtsstaat behoren en wanneer welke uitwerking in de juridische regelingen nu wel of niet
rechtsstatelijk van aard is.
Rechtsstaat als huis met verdiepingen en kamers (Bovens, 2003): (achter de; kamers)
1. Begane grond: Liberaal accent; Vrijheidsrechten, Trias Politica, Rechtsbescherming, Legaliteit
(18e eeuw)
2. Eerste verdieping: Democratisch accent; politieke rechten, parlementair stelsel, scheiding
politiek en bestuur (19e eeuw)
3. Tweede verdieping: Sociaal karakter: sociale rechten en behoorlijk bestuur (20e eeuw)
4. Zolder verdieping: Digitale rechtsstaat (21e eeuw)
Commentaar: Verhuld de fundamentele spanningen die zich tussen de kamers voordoen.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fjterbruggen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.