Samenvatting vakd10 – Historisch denken. Basisboek voor de vakdocent.
Hoofdstuk 1 Geschiedenis
1.1 Definitie
Waarheden over andere tijden:
1. Het is lastig waarheden vast te stellen over andere tijden omdat de historici het moeten
doen met overblijfselen uit het verleden(voorwerpen, gebouwen, geschriften of
herinneringen) willekeurig en onvolledig.
2. Taal is een tweede moeilijkheid. Bestaan uit waarden en normen.
Historici moeten het verleden ‘recht doen’ verplaatsen in omstandigheden van destijds
Hij ‘vertaalt’ de vroegere gedachten voor een hedendaagse lezer: Hermeutiek
Verleden en geschiedenis:
Verleden: Niet meer bestaande werkelijkheid
Geschiedenis: Beelden(waarheden) van het verleden van de menselijke cultuur.
Geschiedwetenschap is een cultuurvak: Wat door de geschiedwetenschap wordt bestudeerd is
menselijke cultuur, en het product van die studie is ook weer menselijke cultuur.
Begin geschiedenis:
1. Begin ‘menselijke cultuur’ bij homo sapiens? Taal? Menselijk handelen?
2. Geschreven bronnen. Tijd voorafgaand aan geschreven bronnen = prehistorie
Waarheden over het verleden: Worden gebaseerd op overblijfselen uit andere tijden, maar wordt
geschreven uit hedendaagse perspectief beeld verschuift, wanneer perspectief verschuift
geschiedenis moet worden herschreven.
1.2 Historisch denken
Traditie en verandering
Traditionele samenleving: Weinig veranderingen/langzame veranderingen weinig/geen
historische belangstelling. Iedereen houdt zich aan “eeuwen bestaande normen en waarden en
waarheden”. In Europa was dit tot wetenschappelijke revolutie en Verlichting.
Koselleck: ‘De ruimte van de ervaring(uit het verleden) en de hirzon van de verwachting(voor de
toekomst) groeiden uit elkaar.’
Besef van breuk historische belangstelling. Hoe moderner een tijd wordt, hoe meer historische
belangstelling.
, Kenmerken
Inzicht in breuk daarvoor ook aantal verschillende tijden (?) periodisering:
Eisen periodisering:
- Wat bij de ene tijd hoort, mag nooit worden verward wat bij een andere tijd hoort.
(verwarring: anachronismen)
- Iedere tijd moet op zichzelf worden beschouwd met eigen normen en waarden, eigen
begrippen en categorieën.
- Je mag niet oordelen over eerdere tijden met hun eigen maatstaven. (egocentrisch)
Anachronismen: Het verkeerd plaatsen van zaken in de tijd
Historische distantie: Het gevoel van afstand tussen eigen wereld en wereld van het verleden.
‘Het heeft gevolgen voor de wereld van nu’ tijdperken in het verleden zijn niet op zichzelf maar als
voorgeschiedenis van het heden.
Wat gevolgen heeft is onvoorspelbaar/toeval: Contingentie
Historisch bewustzijn is kenmerkend voor historisch denken, zes kernbegrippen van historische
tijdsbewustzijn:
Chronologie – periodisering: Hoe kan historische tijd worden gemeten en ingedeeld?
Generaties – overblijfselen: Hoe kan vanuit de ene tijd een beeld van een andere worden verkregen
en hoe gaat men met zulke kennis om?
Anachronisme – Contingentie: Hoe kunnen relaties tussen verschillende tijden worden gelegd en
hoe wordt vanuit de ene tijd over de andere geoordeeld?
1.3 Historische redeneerwijzen
Het maken van een documentaire
1. Gegevens verzamelen. (interviews=overblijfselen uit het verleden(herinneringen))
2. Indeling maken (Waar begint het verhaal? Hoe delen we het op?)
3. Waarom gebeuren gebeurtenissen?
4. Interpretatie van de gebeurtenissen
Dit zijn de…
Vier redeneerwijzen
1. Verzamelen van bronnen en gegevens en het vaststellen van feiten
2. Ordenen van feiten in perioden en thema’s
3. Verklaren wat er gebeurde door analyses van oorzaken en gevolgen
4. Vormen van een beeld: een interpretatie van het geheel die er een betekenis aan geeft.
Kenmerkend voor de geschiedwetenschap: denken en argumenteren vanuit het besef van
tijdsverschil.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mensies1991. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.