Samenvatting kennislijn psychologie en pedagogiek
Tentamen: 3 november 2020
College 1;
Psychologie = de wetenschap van gedrag en geestelijke processen (denken, voelen)
studie van de geest
Pedagogiek = de wetenschap van het opvoeden kinderleiding
Psychologie & pedagogiek = empirische wetenschappen (ervaringswetenschappen)
bewijst dingen door observatie of experiment:
- Beschrijft het studieobject
- Verklaart de verschijnselen (theorieën) en
- Voorspelt op grond van die theorieën dingen die getoetst kunnen worden
Psychologische wetten waarschijnlijkheden, geen zekerheden
Psychologische stromingen (perspectieven):
1. Psycho-dynamische perspectief (psychoanalyse)
- Hr. Sigmund Freud
- Gedrag wordt bepaald door het onbewuste
- In onbewuste zitten aangeboren driften en verdrongen ervaringen (mensen willen
wat)
- Gebruikte dromen van patiënten en vrije associatie hardop zeggen wat spontaan
bij je opkomt, soms uitgelokt door een prikkelwoord.
- Eerste 5 levensjaren zijn bepalend
- Persoonlijkheid opgebouwd uit:
id = onbewuste gedeelte van je geest bevrediging van behoeftes/verlangens
ego = compromie tussen id en superego gezond verstand
superego = je geweten normen en waarden/schuldgevoel
- Toe te passen: psychoanalyse = onderzoeken welke (verborgen) gedachten en
gevoelens een verband hebben met onze psychische problemen.
2. Behavioristisch perspectief
- Hr. Watson en Pavlov en Skinner
- Psychologie moet wetenschappelijker worden
- Alleen gedrag dat waarneembaar/meetbaar is of waarmee je experimenten kunt
doen
- Gedrag wordt bepaald door leerprocessen en daarbij geldt dat er koppelingen
ontstaan. (Bijv. prikkel te koppelen aan reactie, belonen en straffen)
- Toe te passen: gedragstherapie = ongewenste gedragingen en emoties afleren.
3. Humanistische perspectief
- Hr. Maslow theorie van fundamentele behoeften natuurlijke behoeften
lichamelijke behoeften, veiligheid, liefde, waardering, kennis een schoonheid
alleen als de fundamentele behoeften redelijk vervuld zijn kom je pas toe aan echte
ontplooiing = zelfverwerkelijking.
- Hr. Rogers cliëntgerichte non-directieve therapie: niet sturen, vooral actief
, luisteren
- Mensen hebben interne en fundamentele behoeften om te groeien = onderliggende
bron van ons gedrag
- Ontplooien en groeien tot gezonde individuen
- Toe te passen: cliëntgerichte psychotherapie, actieve luisterhouding
4. Cognitieve perspectief
- Hr. Beck en Ellis
- Gedrag wordt bepaald door hoe we met informatie omgaan cognitieve
processen (geheugen, vermogen, waarnemen, denken, onthouden etc.)
- Mens = informatie verwerkend wezen
- Dus studie van “wat er in het hoofd gebeurt” en wat je dus niet zo direct kan
waarnemen of meten.
- Toe te passen: cognitieve therapie = beïnvloeden van denkbeelden zodat gedrag
veranderd.
5. Gestalts perspectief
- Hr. Wertheimer
- Een gestalt = een geheel
- Geen aparte onderdelen maar gehelen waarnemen
- Willen leven als een geheel voelen
- Toe te passen: gestalttherapie = het ‘heel maken’ van de persoon
6. Systeem perspectief
- Hoe individuen functioneren in groepen
- Positie in gezin, cultuur of leefomgeving bepaalt gedrag in bepaalde situatie
- Culturele verschillen
- Toe te passen: gezinstherapie, familieopstellingen
7. Neurofysiologisch perspectief (biologisch perspectief)
- Hr. Wundt en James
- Gedrag wordt veroorzaakt door genen, hersenen en hormonen
- Neurowetenschap hersenwetenschap
- Bestudeer de hersenen en het verband met vertoond gedrag.
- Evolutionaire psychologie moet nog verder ontwikkeld worden
- Toe te passen: hersenonderzoek, psychofarmaca (medicijnen)
, College 2;
Hr. Frijda; emoties = signalen die aangeven dat iets belangrijk voor ons is
Functies van emoties:
- Signaalfunctie
- Cognitie
- Bereidheid om te handelen
- Motivatie
- Leren
- Communicatieve functie
Componenten emotie volgens Frijda=
- Fysiologische arousal (activatietoestand) = de lichamelijke sensatie die je voelt/
lichamelijke prikkel (trillen, zweten, blozen)
- Cognitieve interpretatie = je overtuigingen en gedachten, dus wat je denkt over de
situatie
- Subjectieve gevoelens = hoe je het persoonlijk beleeft. Gevoelens valideren
bevestigen en benoemen van gevoelens.
- Gedragsmatige expressie = emotie uiten impuls opkomen bij gedrag = trigger
Primaire emoties = van jongs af aan pure basisemoties universele
gezichtsuitdrukkingen (basisemoties volgens Ekman): woede, afkeer, minachting, angst,
verdriet, geluk en verassing.
Secundaire emoties = leer je op latere leeftijd d.m.v. situaties of levensgebeurtenissen. Soms
mengelmoes van meerdere basisemoties.
Somatische markers (Damasio) = hersenen slaan herinneringen op aan de lichamelijke
toestand die met de gebeurtenissen gepaard gaan. Zorgen ervoor dat je hersenen vanuit
hun herinnering aan eerdere situaties snel en adequaat kunnen reageren op nieuwe
situaties.
Theorie van James-Lange:
Elke emotie correspondeert met een afzonderlijk patroon van fysiologische arousal
volgens James kan er geen emotie bestaan zonder een lichamelijk gevoel. Bijv. we zijn
verdrietig omdat we tranen voelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniquewikkers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.
