Samenvatting van de colleges en bijhorende theorieteksten van de cursus Taal en Betekenis 2016, Tilburg University. Tbv de studie communicatiewetenschappen of ULT Nederlands.
Samenvatting Taal en Betekenis 2016
College 1
De linguïstiek bestond lange tijd enkel uit syntaxis, morfologie en fonologie. Er was nog geen ruimte
voor betekenis of interpretatie. En dus ook nog geen relatie met de werkelijkheid. Hier kwam
verandering in door de moderne semantiek, betekenisleer.
De ingrediënten van een taal zijn: (pas dan wordt een verzameling tekens echt een taal)
- Vocabulaire: een verzameling tekens; letters, woorden (dit zijn de bouwstenen)
- Syntaxis: Een regelsysteem om de tekens samen te voegen; spelling, grammatica (ook volgorde van
woorden in een zin is hierbij belangrijk)
- Semantiek: Een systeem om de tekens en tekenreeksen te koppelen aan buitentalige ‘dingen’ en
gedachten; betekenisgeving
Je spreekt pas van een taal als er een intentie is om iets te betekenen. (De vraag hierbij is of
bijvoorbeeld een tattoo ook een taalteken is)
Er bestaan verschillende semantische relaties.
synonymie tussen A en B: vloerkleed (A) – tapijt (B). Hier is sprake van wederzijdse inclusie. (Echter,
in het algemeen geldt dat 2 woorden die hetzelfde aanduiden na enige tijd toch gespecialiseerd
raken in contexten waarin het ene woord wel en het andere niet wordt gebruikt en andersom.
homonymie van A en B: bank1 (A) – bank2 (B)
antonymie tussen A en B: conformist (A) – nonconformist (B) Hier is sprake van een tegenstelling
tussen de woorden. Er is dus geen overlap tussen A en B.
hyponymie tussen A en B: meeuw (A) – vogel (B) of paard - zoogdier. Hier is sprake van inclusie.
hyperonymie tussen A en B: vogel (A) – arend (B). Ook hier is sprake van inclusie, maar dan
omgekeerd. (inverse relatie)
Binnen de semiotiek (tekenleer) zijn twee verschillende tradities:
1. Saussure spreekt van semiologie. Dit zou moeten gaan over de aard van tekens en de
wetten die gelden voor tekens. Talige tekens (woorden, zinnen) zijn ook tekens. In feite, alles kan een
teken zijn, zolang we het maar als zodanig zien. Als iets dat staat voor iets aders.
Een teken heeft geen absolute , maar een relatieve waarde; een teken heeft namelijk een waarde die
afhangt van de relaties die het onderhoudt met andere tekens.
Saussure maakt een fundamenteel onderscheid tussen
- Langue: systeem van regels en conventies dat de taal regeert. Dit bestaat onafhankelijk van
taalgebruik.
- Parole: Dit is het gebruik van langue in concrete situaties. Taal-in-gebruik.
Daarnaast bestaan een teken (sign) uit twee componenten:
- Signifiée: het concept waaraan het teken refereert. Bijv. de betekenis van hond/het concept hond –
wat stellen wij ons voor bij hond?
- Signifiant: de vorm die het teken aanneemt, bijv. het woord (= de vorm) hond.
De link tussen Signifié en signifiant is a priori willekeurig of arbitrair: zoals een kat ook cat, chato etc
kan heten in andere talen. A priori wil hier zeggen dat er door middel van conventie is bepaald hoe
dat ‘beestje’ zou gaan heten. Het is niet a posteriori willekeurig, want er is inmiddels afgesproken
hoe we het noemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Seabreeze. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
