Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1, algemene inleiding: Wat is strafrecht..........................3
Hoofdstuk 2, materieel strafrecht: de structuur van het strafbare
feit................................................................................................... 6
Hoofdstuk 3, materieel strafrecht: opzet of schuld...........................9
Hoofdstuk 5, materieel strafrecht: inperking strafbaarheid
(strafuitsluitingsgronden)...............................................................14
Hoofdstuk 6, materieel strafrecht: uitbereiding strafbaarheid........19
, Hoofdstuk 1, algemene inleiding:
Wat is strafrecht
We worden dagelijks geconfronteerd met het strafrecht, ook al zijn we ons daar niet altijd van
bewust. Maar wat is het strafrecht nu eigenlijk? En hoe is het strafrecht in Nederland geregeld?
Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig. Om het antwoord op de vraag te kunnen geven,
moeten we eerst een aantal basisbegrippen bespreken. Deze basis begrippen zijn materieel en
formeel strafrecht en commuun en bijzonder strafrecht.
Materieel en formeel strafrecht
Het Nederlandse strafrecht kan worden onderverdeeld in materieel en formeelstrafrecht. Het
materiele strafrecht ziet met name op de vraag welke menselijke gedraging(en) strafbaar zijn
en welke sancties op het plegen van een bepaald strafbaar gesteld gedrag dienen te volgen.
Het formele strafrecht bevat voorschriften die omschrijven hoe de strafrechtelijke procedure
dient plaats te vinden. We noemen dit formele strafrecht ook wel strafprocesrecht. Vragen van
formeel strafrechtelijke aard zijn bijvoorbeeld: Wanneer is er sprake van een verdachte? De
gang naar de strafrechter en de wijze van procederen is typisch iets van formeel
strafrechtelijke aard.
Commuun en bijzonder strafrecht
Je kan het materiële en formele strafrecht vinden in het Wetboek van strafrecht en het
Wetboek van strafvordering. In het wetboek van strafrechten tref je voornamelijk materiële
bepalingen aan (wat is strafbaar en welke sancties kunnen worden opgelegd). Het Wetboek van
strafvordering bevat daarentegen uitsluitend bepalingen van formeel strafrechtelijke aard (het
strafproces). Deze twee grote wetten noemen we ook wel het algemene straf- en
strafprocesrecht of ‘commuun strafrecht’. De wetgever heet er voor gekozen om
strafrechtelijke bepalingen die over heel specifi eke onderwerpen gaan, in aparte wetten op te
nemen. Dit noemen we bijzonder strafrecht.
Als we dan nu terugkeren naar de hoofdvraag, wat we onder strafrecht verstaan, dan moeten
we vaststellen dat het strafrecht een ruim begrip is, waaronder verschillende vormen van straf-
en strafprocesrecht kunnen worden geschaard.
Een van de belangrijkste vragen is de vraag: wat is het doel van het Nederlandse strafrecht?
Het strafrecht is in de kern niet normstellend, maar sanctioneert enkel gedrag dat in strijd is
met bepaalde rechtsnormen. Anders dan bijvoorbeeld het privaatrecht, houdt het strafrecht
zich niet bezig met herstel van een rechtstoestand door middel van ongedaan making of
schadevergoeding. Het strafrecht houdt zich uitsluitend bezig met handhaving. Het strafrecht
wijst slechts het gedrag aan dat strafbaar is.
Handhaving van rechtsvormen
In onze maatschappij bestaan allerlei soorten normen. Normen zeggen iets over ons gedrag;
daarom omschrijven wij ze ook wel als gedragsnormen. Door een gedragsnorm op te schrijven
wordt zij een rechtsnorm. Wanneer wordt de overtreding van een rechtsnorm een strafbaar
feit? Slechts gedragingen die in strijd zijn met rechtsnormen kunnen in beginsel tot strafbaar
feit verworden. Het gaat dan om het bestraff en van gedrag dat niet in overeenstemming is met
de geldende rechtsnorm. Overtredingen van rechtsnormen verworden tot strafbare feiten
doordat ze worden opgeschreven in het Wetboek van strafrecht of worden opgenomen in een
strafbepaling in andere wetgeving en doordat wij negatieve consequenties verbinden aan de
schending van die rechtsnormen. (schending rechtsnorm + geschreven reactie in het Wetboek
van strafrecht of in andere strafbepaling = strafbaar feit) . Een strafbaar feit is daarmee
opgeschreven negatieve reactie (met inbegrip van de mogelijke gevolgen) van de schending
van een rechtsnorm
Strafrecht betreft dus het opzettelijk leed toe brengen aan een anders doormiddel van straf,
indien deze persoon zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. Voorkomen moet
worden dat de samenleving zich dan zelf schuldig maakt aan een strafbaar feit, zoals
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LisanneSK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
