Deel 1: Een verkenning van het therapeutisch milieu
Hoofdstuk 1: Het therapeutisch milieu, een nieuwe variatie op een oud thema
1.1 Het therapeutisch milieu: een oud thema.
1.1.1 De periode tot ongeveer 1800
Rondom om 1800 werden psychiatrische patiënten veelal opgesloten, mishandeld en bewaakt.
Het was een verdediging van de maatschappelijke samenleving tegen een bedreiging door
onrustige, agressieve, afwijkende en onbegrijpelijke individuen. Het milieu waarin de patiënt
verbleef had een sterk antitherapeutische werking.
Er was echter wel sprake van een wijze van omgang met deze mensen die we als
therapeutisch kunnen beschouwen:
- De Grieken (Hippocrates) en Romeinen (Galenus) beschouwden geestesziekte als
gevolg van lichamelijk lijden. Zij werden behandeld met kalmerende middelen. De
dwangmiddelen werden tot een minimum beperkt.
- Gedurende de middeleeuwen was er vooral de invloed van de kloosters. Ze waren een
toevluchtsoord. Het aanbieden van een juiste leefregel in een goede omgeving had
positieve effecten op het geestelijk leven van de bewoners.
- In de dertiende eeuw was er in de Belgische plaats Geel al een inrichting voor
geesteszieken. De zieken werden met zorg verpleegd in kamertjes die uitkwamen in de
kerk. Het begin van gezinsverpleging.
1.1.2 Het keerpunt
Rond het jaar 1800 beginnen de opvattingen over psychisch gestoorden te veranderen
(bejegening en voorzieningen psychisch gestoorden). Een van de eerste pioniers was Pinel.
Onder invloed van de ideeën van de Franse Revolutie (vrijheid, gelijkheid, broederschap)
bevrijdde Pinel hier in 1793 de geestelijk gestoorden uit hun ketens. Hij was namelijk van
mening dat hij te doen had met zieke mensen die verzorging nodig hadden. Daarnaast was hij
zich bewust dat gedrag van mensen beïnvloed wordt door de omgeving waarin iemand
verblijft.
Pinel omschreef zijn benadering als de morele behandeling. Het woord moreel was een vorm
van behandelen waarbij het meevoelen met de patiënt, respect hebben voor de patiënt en het
overwicht hebben op de patiënt centraal stonden. Tegenwoordig spreekt men van zorgdragen
voor een empathische en coachende relatie met de patiënt. In de visie van Panel moest een
behandelmilieu een gemeenschap zijn, waarin zinvol werk werd verricht, voor ontspanning
werd gezorgd en waar de patiënt in zijn waarde werd gelaten.
De ideeën van Pinel kwamen door bij de quaker Willim Tuke de York Retreat in Engeland.
Bij de behandeling van psychiatrische patiënten werd de nadruk gelegd op een vriendelijk en
welwillende atmosfeer. De tijd werd op zinvolle wijze doorgebracht door op regelmatige
tijden werk te verrichten en aan ontspanning te doen. De patiënten werd als gasten behandeld.
De Quakers brachten de morele behandeling over naar de VS.
De vernieuwingsideeën die op gang gebracht waren, hadden ook hun uitstraling in Nederland.
Schroeder van der Kolk drong in de eerste helft van de negentiende eeuw aan op een
vermenselijking van de behandeling van de psychiatrische patiënten. Lijfstraffen moesten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sammmaters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,24. Je zit daarna nergens aan vast.