Samenvatting

Samenvatting Criminologie van de Strafrechtsbedeling (geslaagd eerste zit!)

2 keer verkocht

Vak
Criminologie Van De Strafrechtsbedeling

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

De samenvatting is een combinatie van slides en notities, aangevuld met informatie uit het handboek. Gastlessen zijn niet inbegrepen!

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 87 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 12 februari 2023
Aantal pagina's 87
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

opsporing
vervolging
de v
politie als actor in de strafrechtsketen
instroom doorstroom uitstroom
de geschiedenis van het strafrechtsdenken en de gevangenis
de voornaamste actoren van de vervolging

Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Studie
Criminologische Wetenschappen
Vak
Criminologie Van De Strafrechtsbedeling

Volgen

julieraveydts

Lid sinds 3 jaar 40 documenten verkocht

€8,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

CRIMINOLOGIE VAN DE
STRAFRECHTSBEDELING

JRaveydts
HP

1

, Inleiding: de strafrechtsbedeling vanuit helikopterperspectief
Inzicht in de keten van de strafrechtsbedeling
 Opsporing  strafuitvoering
 Inzicht in de verschillende echelons, actoren en functies
 Instroom, doorstroom en uitstroom

1 HOE DENKEN WE OVER MISDRIJF EN STRAF?
Moeten we de focus leggen op de daad of op de dader?
 De slingerbeweging van het strafrecht: de klemtoon op dader of
daad verlegd zich van tijdskader tot tijdskader

(1) Ancien régime (tot aan de 18de eeuw)
 Centrale figuur: vorst of koning had het alleenrecht op bestraffing (hield veel willekeur in)
 Bekentenis werd afgedwongen
 Straf moest een voorbeeld straf zijn  De daad mag niet gebeuren / afschrikking
- Doel van de straf: vergelding en afstraffing, maar ook algemene preventie
- “wrede middeleeuwen”  maar recent onderzoek toont aan dat beul of folteraar moeilijk te vinden was dus straffen
werden vaak afgekocht

(2) Verlichting en Klassiek Strafrecht (18e-19e eeuw)
 Bepaald mensbeeld: de mens is een rationeel wezen en kan een afweging maken tussen kosten en baten
 Sociaal contract: je geeft als burger een deel van jouw vrijheid af aan de overheid, deze zal je in ruil daarvoor beschermen
 Magna Carta:
- legaliteit (geen wet = geen straf  misdrijf en straf staan in de wet geschreven en iedereen wordt geacht die te
kennen)
- proportionaliteit (straf in proportie met de overtreding)
- subsidiariteit (strafrecht wordt pas ingezet als er geen andere optie meer is)
 Vaste straffen: rechter volgt de wet (La bouche de la loi)
 Misdrijf staat centraal  men kijkt niet naar de dader
 Focus op vergelding want sociaal contract is verbroken
- Toch ook algemene en bijzondere preventie

(3) Positivisme (2de helft van de 19de eeuw)
 De mens is geen rationeel wezen maar is gedetermineerd (de mens heeft geen vrije keuze)
 Strafrecht kan optreden voordat een misdrijf is gepleegd (vb, Lombroso; geboren misdadiger)  maatschappij beschermen
 Vergelding = zinloos  persoon kan er niet aandoen en dus staat de Magna Charta op de helling
 Slinger: van daad naar dader
 Focus op bijzondere preventie

(4) Sociaal verweer
 Klassieke strafrecht mag niet volledig worden verworpen: bepaalde groep heeft een zekere vrijheid de andere niet
 Eclecticisme van prins: slinger hangt in het midden
 ‘normale’ delinquenten versus andere delinquenten, straffen versus maatregelen (“geestesgestoorden en jeugdigen”)

(5) Na WOII: overgangsfase, bloei, welvaartstaat en verzorgingsstaat (uitbouw sociale vangnetten vb. onderwijs,
gezondheidszorg)

(6) Nieuw sociaal verweer
 Belangrijk verschil: legaliteit krijgt een bijzondere, belangrijke positie  er werd teveel misbruik gemaakt
 Aandacht voor persoonlijkheid en sociaal milieu
 Individualisering, met aandacht voor de rechtspositie van de dader
 Resocialisatie centraal (re-integratie in de maatschappij)
Vandaag = diverse stromingen
- Straf = diverse straffen: Streven naar evenwicht tussen vergelding, afschrikking, resocialisatie en herstel.
- Resocialisatie als functie van een (gevangenis)straf: wat vinden jullie daar van?
- Rechter als koorddanser - publieke opinie
- Voorgaand Minister van Justitie Koen Geens: 3 fases hervormingen strafrecht, strafprocesrecht, strafuitvoeringsrecht
- Huidig Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne bouwt hierop verder
2 DE LOGICA VAN DE STRAFRECHTSKETEN – DE ECHOLONS

2

,De strafrechtsketen = een trechter
 Misdrijf = door de wet omschreven gedrag waarop een straf is gesteld die in de wet is bepaald
 Dark number = misdrijven die onder de radar van de politie blijven vb. doordat ze niet worden gerapporteerd

- 700 000 - 750 000 misdrijven/jaar bezorgd aan OM
- Slechts een klein deel ervan (35 000-55 000/jaar, 5%-7%) worden door de strafrechter behandeld
- Een klein deel daarvan (18 000/jaar) leidt tot hechtenis/gevangenisstraf

de strafrechtsketen en de verregaande juridisering
Overreglementering, uitbreiding strafrecht maar investeringen voor justitie volgden niet
 “We hebben het strafrecht verwaarloosd”
 Gevangenissen zitten overvol, coördinatie tussen diverse actoren loopt soms mank
- Overlopen/opstroppen trechter: onbeheersbare hoeveelheid straffen en het onvermogen om die uitgesproken straffen
adequaat uit te voeren
- Tast efficiëntie van het strafrecht aan en zorgt voor uitholling

De strafrechtsketen en de ruimte voor beleid
“Beleid voeren”  men wil personen zo snel mogelijk uit de strafrechtsketen
 Klassieke strafrecht: geen ruimte voor beleid (magna charta)
 Oud sociaal verweer: creatie beleidsruimte op echelon SU en deels Straftoemeting
- Bvb voorwaardelijke invrijheidsstelling, verzachtende omstandigheden
 Nieuw sociaal verweer: creatie beleidsruimte op elk echelon
- Bvb praetoriaanse probatie, Bemiddeling en Maatregelen, probatie, penitentiair verlof

Keuzes maken bij de opsporing
- = Politie, bijzondere inspectiediensten, douane
- Politie legt schriftelijk vast in processen-verbaal
- Wettelijk geen autonomie (geen politiespot): alles verbaliseren en doorgeven aan OM
- Opsporingsonderzoek onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM) (90%)
- Dwangmaatregelen: vordering tot onderzoek, onder leiding van de onderzoeksrechter (gerechtelijk onderzoek, 10%)
Quid: staat dit op de helling?

Keuzes maken bij de vervolging
- Logica van de strafrechtelijke reactie op misdrijven: “eens een misdrijf is opgespoord en vastgesteld wordt het aan de
strafrechter voorgelegd met het ook op beoordeling en eventuele bestraffing”  realiteit is eerder uitzondering dan
regel!!
- Opsporings- en vervolgingsbeleid: richtlijnen minister van Justitie en omzendbrieven College PG’s (COLs)= bindend
voor alle leden OM… maar binnen de grenzen bepaald door de minister van Justitie/College PG’s kan het OM eigen
accenten leggen:
o = Opportuniteitsbeginsel: het OM kan beslissen om wel/niet tot vervolging over te gaan
o  OM als spilfiguur!
o Sepot in 65-70% van de gevallen
 Technische sepot: kan niet vervolgen omdat dader overleden of niet gekend is
 Opportuniteitssepot: vervolging is nadelig voor de maatschappij en persoon in kwestie vb. te grote impact
op de carrière van de dader
o Buitenrechtelijke afhandeling

Keuzes maken bij de straftoemeting
Een strafrechtelijke reactie op een misdrijf is de uitzondering
- Instellen strafvordering via OM (OM/PdK heeft vervolgingsmonopolie)
- Uitzonderingen zoals:
o Via raadkamer (na vordering van OM) na afsluiting van gerechtelijk onderzoek door onderzoeksrechter
o Door slachtoffer

Deel 1: Opsporing
1 POLITIE ALS ACTOR IN DE STRAFRECHTSKETEN
3

, 1 HET WETGEVEND KADER
vertrekpunt: de Wet op het Politieambt (1992)
 Aanleiding:
Parlementair onderzoek naar de wijze waarop de bestrijding van het banditisme en het terrorisme georganiseerd wordt
(mei 1988 – april 1990) (Bendecommissie I)
- Politieoorlog, geen informatiedeling, rivaliteit, gebrek aan coördinatie,…  toen nog 3 politiediensten
- Pinksterplan (1990) – geen grote hervorming van de politiediensten, maar een geïntegreerde benadering van de
politiefunctie
o.a.: oprichting Vijfhoeksoverleg ( = overleg tussen procureur, burgemeester en drie politiediensten), demilitarisering
Rijkswacht, Samenwerking in zones o.b.v. complementariteitsbeginsel, … en de Wet op het Politieambt

 Inhoud wet van het Politieambt
Een mijlpaal: legt voor het eerst de politiefunctie vast, voor de verschillende politiediensten; zorgt voor harmonisering van
bevoegdheden en verantwoordelijkheden, zorgt voor coördinatie en samenwerking.
- Twee doelen:
1. Vastleggen van het wettelijk kader voor overlegstructuren/gezagsrelatie tussen bestuurlijke en gerechtelijke
overheden en toenmalige politiediensten (bv Vijfhoeksoverleg)
2. Vastleggen van de opdrachten, plichten en bevoegdheden van politieambtenaren van de toenmalige
verschillende politiediensten in 1 wet
- Drie krachtlijnen (zie artikel 1 en artikel De Raedt, 2013)
o Politiediensten zijn uitvoeringsorganen, ze handelen onder het gezag en de verantwoordelijkheid van de
overheden (gezagsprincipe)
o Politie treedt op om individuele rechten en vrijheden te beschermen en dragen bij tot de democratische
ontwikkeling van de maatschappij (democratisch principe)
o Gebruik van geweld of dwang kan uitsluitend onder de bij wet bepaalde voorwaarden (art 37, 37 bis en 38 WPA)
(legaliteitsprincipe)

 Evolutie tijdens en na de WPA
- Wet 18 juli 1991: oprichting Comité P  controle op politie nam toe
- Wet 18 juli 1991: wet demilitarising Rijkswacht (per 1/1/1992)
- KB 11 juli 1994: oprichting APSD (Algemene PolitieSteunDienst)  doel: coördinatie beleid door Ministers van BiZa en
Just
- Interpolitiezones – veiligheidscharter per zone (door Vijfhoeksoverleg)
- 1997: Bevestiging burgemeester als spilfiguur voor bestuurlijke politie op grondgebied gemeente; Wetboek van
Strafvordering bevestigt leidende rol van PdK en OR
- 1997: eerste verslag Commissie Dutroux-Nihoul: integratie van de drie korpsen in 1 politiestructuur – aantal
tussenvoorstellen (o.a. Commissie Huybrechts)
- Ontsnapping Dutroux 23 april 1998 = kantelmoment die ervoor zorgde dat men vandaag een geintegreerde politie op 2
niveaus kent
- 24 mei 1998: Octopusakkoord  Wet op de geïntegreerde politie, gestructureerd op twee niveaus (1998) (WGP)
o Inhoud van de WGP:

Federale politie: taken
 Voorstelling federale politie: zie jaarverslagen
 Taken: gespecialiseerde functies, supralokale feiten, steun aan lokale politie
Federale politie (COL 2/2002 van 7 maart 2002 tot regeling van de taakverdeling, de samenwerking, de coördinatie en de
integratie tussen de lokale en de federale politie):

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julieraveydts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Laatst bekeken door jou

Voordeelbundel ·

(0)

Samenvatting

Samenvatting Criminologie van de Strafrechtsbedeling (geslaagd eerste zit!)

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud