Probleem 2.6.5- Beyond comparison
LD 1: Wat is de achtergrondinformatie voor (v)echtscheidingen (definities,
trends, interventies en theorieën)?
Bron: Anthonijsz et al. 2020
Feiten en cijfers over jeugdigen en scheiding
2016 ongeveer 86.000 minderjarigen kregen te maken met de scheiding
van hun ouders.
Scheidingen komen zowel in de stad als op het platteland voor, veel vaker
in gezinnen zonder religieuze binding en veel vaker in gezinnen met een
lager opleidingsniveau.
Meestal hebben na de scheiding beide ouders gezamenlijk ouderlijk gezag.
Dit geldt wanneer de jeugdige tijdens een huwelijk of geregistreerd
partnerschap is geboren. Samenwonende ouders moeten hiertoe een
verzoek bij de rechter indienen.
Jeugdigen met een migratieachtergrond wonen na een scheiding vaker in
een moedergezin en hebben ook minder contact met hun uitwonende
vader. Ongeveer 15 procent van de jeugdigen ziet na een scheiding een
van beide ouders niet meer en meestal betreft dat de vader.
Vroeger vaker onderzoek vanuit deficit model en tegenwoordig een life
course perspectief.
Interventies
Bij de keuze voor het inzetten van een interventie in de praktijk wordt
rekening gehouden met de mening en behoeften van de jeugdige en
ouders. De voorkeur gaat uit naar interventies die zijn opgenomen in de
Databank Effectieve Jeugdinterventies
De bekendste interventies in Nederland vooral gericht op jeugdigen:
o Dappere Dino’s (effectief volgens goede aanwijzingen): voor
kinderen van zes tot acht jaar oud en is bedoeld om kinderen beter
om te laten gaan met de veranderingen tijdens en na de scheiding.
Er blijkt een positief effect te zijn op het welzijn van de kinderen de
kinderen vertonen minder emotionele en gedragsproblemen.
o KIES (Kinderen In Een Scheiding) (effectief volgens goede
aanwijzingen): kinderen van acht tot twaalf jaar die aan KIES hebben
meegedaan hebben, vertonen minder probleemgedrag, meer pro
sociaal gedrag laten zien en minder problemen hebben met
leeftijdsgenoten dan kinderen uit de controlegroep. De KIES-
kinderen geven ook aan dat de relatie met hun vader verbetert en
zij rapporteren minder gevoelens van schuld
o !JES (Jij En Scheiden) het brugproject (goed onderbouwd): De
kindercursus gaat over het herkennen van en omgaan met emoties
en mogelijk aanwezige irrationele ideeën. Ook worden
communicatieve vaardigheden geoefend. Parallel loopt de cursus
voor ouders, waarin ouders psycho-educatie krijgen en worden
gestimuleerd om te schakelen naar collega-ouderschap.
o Stoere Schildpadden (goed onderbouwd): richt zich op kinderen van
vier tot zes jaar en is een preventieve groepsinterventie die tot doel
heeft emotionele en gedragsproblemen bij kinderen na een
, scheiding van de ouders te voorkomen of te beperken. Er is
vooruitgang in het functioneren van de kinderen en een
vermindering van psychosociale problemen.
Werkzame elementen in interventies: kortdurend, beste effecten als zij
worden ingezet bij kinderen van negen tot twaalf jaar, bieden van psycho-
educatie, groepssetting, probleemoplossende vaardigheden trainen.
De bekendste interventies in Nederland vooral gericht op ouders en
gezinnen:
o Ouderschap Blijft: een vorm van omgangsbemiddeling en -
begeleiding voor kinderen van nul tot twaalf jaar en hun scheidende
of gescheiden ouders waarbij omgang met de uitwonende ouder niet
plaatsvindt of problematisch verloopt
o Ouderschap Na Scheiding (ONS): een vorm van
omgangsbemiddeling voor gescheiden ouders van minderjarige
jeugdigen die niet op eigen kracht met elkaar kunnen samenwerken
bij de opvoeding van hun kinderen.
Bron: Raley, 2020
De hoge mate van scheidingen maakte in de jaren zeventig en tachtig dat
veel mensen zich zorgen maakte
o Ten eerste waren velen bezorgd dat het belang van het huwelijk aan
het afnemen was (maar mensen hertrouwden vaak)
o Tweede punt was hoe het stijgende aantal echtscheidingen van
invloed kon zijn op de jeugd
o Een derde punt was dat echtscheiding zou bijdragen aan
sociaaleconomische en genderongelijkheid. Echtscheidingen komen
vaker voor bij laagopgeleiden en hebben ernstige gevolgen voor
vrouwen bijv. Zij herstellen economisch vaak niet als ze niet
hertrouwen.
Het aantal echtscheidingen neemt nu over het algemeen af (daling), in de
VS maar ze blijven hoog en ze zijn gestegen onder mensen die ouder zijn
dan 50 jaar.
Verschilt per land en per etnische groep religieuze landen hebben vaker
minder scheidingen omdat het volgens het geloof niet mag. Personen met
een migratieachtergrond scheiden over het algemeen minder: Aziaten en
Latijns-Amerikanen hebben de laagste scheidingspercentages, Afro-
Amerikanen die in Amerikanen scheiden het meest.
Voorspellers van echtscheidingen
Er zijn uit onderzoek (Amato, 2010) 9 voorspellers naar voren gekomen
voor een scheiding
o Tienerhuwelijk, armoede, werkeloosheid, laag opleidingsniveau,
voor het huwelijk samenwonen, interraciaal huwelijk,
vruchtbaarheid, eerdere scheiding en scheiding bij eigen ouders.
Ongehuwd samenwonen het samenwonen zou juist koppels moeten
helpen evalueren in of hun relatie klopt, zijn ze de goeie match?. Het zou
ook het risico hierom op scheiding kunnen vergroten omdat zij hun lange
termijn visie kwijt raken en trouwen onder het mom van zwangerschap of
traagheid. Sommige onderzoeken zeggen juist ook dat eerst samenwonen
de kans op later scheiden verkleint.
, Vrouwen die werken vrouwen die werken kunnen een voorspeller zijn
voor scheiding, maar die associatie kan alleen gevonden worden in
specifieke contexten = vrouwen die werken zullen eerder geneigd zijn tot
een scheiding, maar alleen als ze ontevreden zijn over hun huwelijk.
Daarnaast lijkt ouder onderzoek aan te tonen dat scheiding op de loer ligt
als de vrouw meer zou verdienen dan de man. Vrouwen zijn tegenwoordig
meer gestudeerd en blijven ook na het huwelijk werken. Recenter
onderzoek liet zien dat de contributies van de vrouw in het huishouden zijn
geassocieerd met een verminderd risico op scheiding, maar tegenwoordig
minder duidelijk is.
Educatie de redenering is dat mensen die beter/hoog zijn opgeleid,
minder te maken hebben met een scheiding op een punt in hun leven. Hoe
lager je bent opgeleid, des te meer kans op een scheiding, De leeftijd is
hier ook een risicofactor, mensen die studeren zijn namelijk vaak ouder na
de studie en trouwen dan. Er is hier tot slot een verband met inkomen. Op
het moment dat je een goede opleiding geniet minder financiële /
relationele problemen. Dus = opleiding verminder financiële druk en dat
verbetert de kwaliteit van het gezinsleven.
Bron: Spruijt, 2012
Feiten en cijfers over scheiding
Per jaar wordt ongeveer 1% van alle huwelijken door echtscheiding
ontbonden. Het percentage ongehuwde paren dat uit elkaar ging bleek wel
10x zo hoog. Die echtscheiding gaat via de rechter bij een huwelijk, maar
omdat dit lang kan duren is een flitsscheiding vaker de oplossing; hierbij
wordt het huwelijk omgezet in een GP die vervolgens wordt ontbonden.
Scheiding is een dalend cultuurgoed in landen met een hoog
scholingsniveau scheiden hoger opgeleide personen minder. Terwijl in
landen met een nog laag scholingsniveau hoger opgeleide personen meer
scheiden. In NL lager opgeleiden scheiden nu meer dan hoger
opgeleiden.
Lange tijd bleef in Nederland het overgrote deel van de kinderen bij de
moeder wonen. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de taakverdeling in
het huishouding voor de scheiding en de wetgeving. Er is sinds 1 jan 1998
een einde gekomen aan de norm dat bij scheiding alleen de moeder werd
belast met het ouderlijk gezag.
LD 2: Welke manieren zijn er om onderzoek te doen naar
(v)echtscheidingen/overlijden van een ouder en welke invloed heeft dit op de
resultaten?
Bron: Hetherington, 1999
In dit artikel worden resultaten besproken over onderzoek naar de
aanpassen van kinderen in gescheiden families en de risico- en
beschermende factoren die bijdragen aan een kind zijn welzijn. Er wordt
gefocust op de huidige onderzoeken naar scheiden en de vragen die hierin
een rol spelen. De meeste studies zijn echter wel uit Amerikaanse samples.
Veranderingen in onderzoek naar scheiding