Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis tijdvak 1 t/m 9
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Hierbij een Samenvatting van Geschiedenis tijdvak 1 t/m 9
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
H1 jagers en boeren1.1 de agrarische revolutie
landbouwsamenlevingen
tussen 9000 en 6000 v.C. ontstonden in het Midden- Oosten landbouwsamenlevingen in een
gebied dat de Vruchtbare Halvemaan wordt genoemd. Rond 7000 v.C. verspreidde de landbouw
naar Noord- Afrika en rond 6000 v.C. naar Europa.
De eerste mensen
Zo’n 2,5 miljoen jaar geleden verscheen de eerste mens. Onze soort, de homo sapiens rond
140.000 v.C.
Een nomadisch bestaan
Jagers-verzamelaars waren bijna altijd nomaden: wanneer hun leefomgeving niet meer genoeg
voedsel bood, trokken ze verder. De jagers- verzamelaars leefden in groepen van 20 tot 30
mensen. Er was in die tijd waarschijnlijk wel een taakverdeling. Mannen gingen waarschijnlijk
jagen en vrouwen hielden zich vooral bezig met voedsel. De mensen die muurschilderingen
maakten leefden in de prehistorie, want zij kenden het schrift nog niet.
De eerste boeren
De overgang van jagen naar landbouw was waarschijnlijk ergens rond 12.000 v.C. de reden dat
deze overgang kwam waarschijnlijk door de klimaatverandering. Maar een andere theorie is dat
de bevolking te snel groeide en dat de natuur het daarom niet kon bijbenen
Een nieuwe levenswijze
Door de nieuwe levenswijze van mensen door de landbouw had dat zoveel invloed dat we
daarom spreken over de agrarische revolutie. De agrarische revolutie had een aantal belangrijke
gevolgen:
Allereerst ontstond er een snelle bevolkingsgroei. Terwijl jagers-verzamelaars per persoon
gemiddeld een vierkante kilometer nodig hadden voor hun voedselvoorziening, produceerden
boeren op eenzelfde oppervlakte genoeg om 60 tot 100 keer zoveel mensen in leven te houden.
Daarnaast steeg het geboortecijfer, doordat vrouwen sneller achter elkaar kinderen konden
krijgen. In gemeenschappen van rondtrekkende jagers-verzamelaars kreeg een vrouw gemiddeld
maar één kind per vier jaar, waarschijnlijk omdat de manier van leven lichamelijk zeer belastend
was. In landbouwgemeenschappen was dat gemiddeld iedere twee jaar.
Het sedentaire bestaan bevorderde de ontwikkeling van de veeteelt, die rond 7500 v.C. begon en
langzaam in de plaats van de jacht kwam. Eerst hielden de boeren dieren voor het vlees, maar
daarna ook voor bijproducten als melk, wol en leer en nog weer later voor hun trekkracht.
De nieuwe levenswijze stimuleerde de uitvinding van allerlei nieuwe technieken, zoals weven,
pottenbakken en de productie van gepolijst steen. Een gepolijste stenen hakbijl was zo scherp, dat
je er bomen mee kon omhakken om akkers en weidegrond aan te leggen. Het hout werd gebruikt
als bouwmateriaal. Het neolithicum, wat ‘nieuwe steentijd’ betekent, heeft zijn naam te danken
aan het gebruik van deze nieuwe, gepolijste stenen gereedschappen. Een volgende stap was het
toenemende gebruik van metaal voor de fabricage van gereedschappen en wapens. Eerst was
brons het meest gebruikte metaal (in het Midden-Oosten vanaf 3000 v.C.), later was men in staat
het hardere ijzer te gebruiken. We onderscheiden daarom de bronstijd van de ijzertijd (in het
Midden-Oosten vanaf 1200 v.C.).
,Vooruitgang?
Je zou denken dat de agrarische revolutie zou denken voor vooruitgang, maar was dat ook zo?
Wetenschappers zeggen dat dat niet het geval was. zo ontstonden er bijv. meer ziektes doordat
mensen met dieren gingen werken, daardoor ging de gemiddelde leeftijd van 26 naar 19 jaar. Het
voedsel was eenzijdiger dan in de tijd van het jagen. En zodra een gewas mislukte, dreigde direct het
gevaar van een hongersnood. De agrarische revolutie zorgde ook voor sociale ongelijkheid. Want als
de een beter was in het verbouwen dan de ander had je meer te eten, daardoor kwamen er
verschillen in rijkdom, macht een aanzien. Voor het eerst ontstond er een hiërarchie.
1a de levenswijze van jagers-verzamelaars
Het grootste deel van de geschiedenis leefden mensen als nomaden in de samenleving van
jagersverzamelaars. Ze kwamen aan hun voedsel door te jagen en voedsel te verzamelen in
de natuur. Omdat mensen nog niet konden schrijven is onze kennis over de prehistorie
gebaseerd op ongeschreven bronnen.
,1.2 het ontstaan van steden
de eerste steden Soemerië
Ur was een van de eerste steden ter wereld. Deze ontstonden rond 3300 v.C. in Soemerië, het
zuidelijke gedeelte van Mesopotamië.
Vruchtbare grond
Het ontstaan van steden in Mesopotamië heeft te maken met de zeer vruchtbare grond. Door
overstromingen bleef elk voorjaar een laagje slib achter. Om het water naar de akkers te brengen
werden er kanalen en waterreservoirs aangelegd. Ze bouwden ook dijken om de velden tegen
overstromingen te beschermen.
Arbeidsverdeling en hiërarchie
In de eerste steden ontstond een nieuw soort samenleving: de stedelijke gemeenschap. Door de
goede oogsten hoefde niet iedereen zich bezig te houden met landbouw. Daardoor konden
mensen zich in andere activiteiten specialiseren. Zo ontstonden beroepen zoals: pottenbakker,
kleermaker en smid. Er ontstond ook een groep die zich ging specialiseren in het contact met
goden; dit waren de priesters. Er ontstond ook een hiërarchie: er kwamen verschillende sociale
lagen. Die van elkaar verschilden in rijkdom en macht. Onder aan de trap stonden de boeren. De
Soemerische stadsbestuurders moesten de orde handhaven, de stad beschermen en de
irrigatiesysteem laten onderhouden. Na een tijdje werden deze machtige leiders tot koningen
gekroond.
Steden buiten Soemerië
Na een tijdje kwam er ook verstedelijking op gang in Egypte. Ook hier was een rivier die altijd
overstroomde: de Nijl.
Het eerste schrift
Rond 3300 v.C. ontstond in Soemerië het schrift. Dankzij het schrift wisten koningen voortaan
precies wie belasting had betaald, welke arbeiders loon hadden ontvangen en hoeveel soldaten
ze in dienst hadden.
Symbolen als geheugensteuntjes
Agrarische gemeenschappen gebruikten vanaf 8000 v.C. al kleine voorwerpen van klei om
goederen te registreren. In het begin werd het Soemerische schrift net als de kleivoorwerpen
gebruikt voor het registreren van goederen. Het schrift bestond toen slechts uit nummers en
tekeningentjes of pictogrammen die producten en meeteenheden voorstelden. Na een tijdje
volgde de vooruitgang dat het werd voortgebracht door middel van klanken.
Abstracte tekens
Tekeningentjes werden vervangen door abstracte tekens. Met de uitvinding van het schrift
verlieten de Soemeriërs als eersten de prehistorie.
Nieuwe vormen van schriftgebruik
Rond 2600 v.C. werd het schrift ook gebruikt voor andere zaken zoals: handelscontracten,
brieven, wetteksten en instructies. In deze periode verscheen ook de eerste literatuur ter wereld.
Dat gebeurde in Egypte en Soemerië. Rond 1500 v.C. ontwikkelde de Feniciërs een schrift met
alleen klanktekens.
, 1b het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
De levenswijze van mensen veranderde door de ontwikkeling van de landbouw die voor het eerst
ontstond in het Midden-Oosten omstreeks 10 000 v.C. De overstap van jagen en verzamelen naar
akkerbouw en veeteelt duurde duizenden jaren, maar had zulke grote gevolgen dat gesproken
wordt van de landbouwrevolutie. De landbouwsamenleving ontstond waarin mensen in dorpen
leefden. Uit gevonden graven weten we dat deze eerste boeren geloofden in een hiernamaals
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julianbosschaart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen