Inhoud
Hoofdstuk 1: De Nederlandse samenleving anno 2016: de participatiemaatschappij of ‘doe-
democratie’ .............................................................................................................................................. 4
1.1 Inleiding .................................................................................................................................... 4
1.2 Wat is veranderen? .................................................................................................................. 4
1.3 Drang tot vernieuwen .............................................................................................................. 4
1.4 Eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht ........................................................................... 5
1.5 Homo economicus ................................................................................................................... 5
1.6 Winnaars en verliezer .............................................................................................................. 5
Hoofdstuk 2: Veranderingen die door de overheid in gang zijn gezet (transities) en decentralisatie .... 6
2.2/2.3 De nieuwe wetten/Nadere toelichting per wet ...................................................................... 6
2.3.4 Passend onderwijs....................................................................................................................... 7
2.4 Gevolgen voor bijstandsgerechtigheden ....................................................................................... 7
2.5 gevolgen voor Wajongers .............................................................................................................. 8
2.6 Gevolgen voor WSW’ers ................................................................................................................ 8
Hoofdstuk 3: Gevolgen van de veranderingen voor de traditionele beroepen op het terrein van zorg
en welzijn: de transformaties................................................................................................................... 9
3.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 9
3.2 Transformaties ............................................................................................................................... 9
3.3 Sociale wijkteams ........................................................................................................................... 9
3.4 Welzijn Nieuwe stijl ........................................................................................................................ 9
3.5 Acht bakens Welzijn Nieuwe stijl ................................................................................................... 9
3.6 Lerende professional .................................................................................................................... 10
3.8 Wie is de nieuwe professional ..................................................................................................... 11
3.9 Interdisciplinair samenwerken ..................................................................................................... 11
3.10 Leren samenwerking .................................................................................................................. 11
3.11 Onderhandelen .......................................................................................................................... 12
3.12 Privacy ........................................................................................................................................ 13
3.14 Meldcode ................................................................................................................................... 13
Hoofdstuk 4: Hulpvragers ...................................................................................................................... 13
4.2 Mensen die langdurige zorg nodig hebben ................................................................................. 13
4.3 Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) ................................................................ 13
4.5 Ouderen ....................................................................................................................................... 13
Hoofdstuk 5: Wat is casemanagement? ................................................................................................ 14
5.2 Centrale uitgangspunten casemanagement’ ......................................................................... 14
5.3 Niveaus van coördinatie ......................................................................................................... 15
1
, 5.4 Modellen van casemanagement ............................................................................................ 15
5.5 Verschillende varianten ......................................................................................................... 16
5.6 Vraaggerichte of vraaggestuurde hulpverlening ................................................................... 16
5.7 Functies van de casemanager ................................................................................................ 17
5.9 Profiel van een casemanager ....................................................................................................... 17
Hoofdstuk 6: Casemanagement: een keuze .......................................................................................... 19
6.2 Casemanagement: tweemaal de burger centraal........................................................................ 19
6.4 Visie van de casemanager op hulpverlening ................................................................................ 19
Uitgaan van gebreken: ....................................................................................................................... 19
Uitgaan van mogelijkheden: .............................................................................................................. 19
6.5 Een glijdende schaal ..................................................................................................................... 20
6.6 Wat betekent dit nu voor het casemanagement? ....................................................................... 21
6.7 De casemanager: opnieuw een profiel ........................................................................................ 21
Hoofdstuk 7: Assessment ....................................................................................................................... 22
7.2 Wat is assessment? ...................................................................................................................... 22
7.3 Diagnose en diagnostiek .............................................................................................................. 22
7.4 Het nemen van adequate beslissingen ........................................................................................ 22
7.5 Assessment ................................................................................................................................... 22
7.6 Praktijk van assessment ............................................................................................................... 23
7.7 Mogelijkheden en beperkingen van de hulpvrager in relatie met zijn hulpvraag ....................... 24
7.8 Assessment van de omgeving van de hulpvrager ........................................................................ 24
7.9 Het sociale netwerk...................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 8: Planning en plan ............................................................................................................... 26
8.2 Begripsverheldering ..................................................................................................................... 26
8.3 Het hulpverleningsplan ................................................................................................................ 26
8.4 De globale inhoud van het plan ................................................................................................... 26
8.5 Hulpverleningsprotocol ................................................................................................................ 26
8.6 Dossiervorming ............................................................................................................................ 26
8.7 Contract met de hulpvrager ......................................................................................................... 27
Hoofdstuk 9: Linking............................................................................................................................... 28
9.2 Het samenstellen van een uitvoeringsteam ................................................................................ 28
9.4 Samenwerken............................................................................................................................... 28
9.5 Samenwerkingscondities ............................................................................................................. 28
9.7 Teamsamenwerking ..................................................................................................................... 28
9.8 Conflicten bij samenwerking ........................................................................................................ 28
Hoofdstuk 10: Monitoring ...................................................................................................................... 29
2
, 10.2 Waar gaat het om bij monitoring? ............................................................................................. 29
10.3 Dimensies van monitoring ......................................................................................................... 29
10.4 Soorten monitoring .................................................................................................................... 29
10.5 Voorwaarden voor monitoring .................................................................................................. 30
10.7 Monitoring en signaleren ........................................................................................................... 30
Hoofdstuk 11: Evalueren ........................................................................................................................ 31
11.1 Inleiding ...................................................................................................................................... 31
11.3 De doelen ................................................................................................................................... 31
11.4 De uitkomsten ............................................................................................................................ 31
11.5 Evaluatie van de werkwijze van het uitvoeringsteam ............................................................... 31
11.6 Evaluatie van de tevredenheid van de hulpvrager .................................................................... 31
11.7 Evaluatie van de tevredenheid van de leden van het netwerk ................................................. 32
3
,Deel 1
Hoofdstuk 1: De Nederlandse samenleving anno 2016: de
participatiemaatschappij of ‘doe-democratie’
1.1 Inleiding
De in gang gezette veranderingen, transities genoemd, betreffen de belangrijkste beleidsterreinen
van de overheid op het terrein van zorg en welzijn waarmee alle burgers op een of andere manier te
maken hebben.
1.2 Wat is veranderen?
De verzorgingsstaat, welke gestalte kreeg eind WO2, mondde uit in een fijn vertakt stelstel van
wetten en regels waardoor de kosten enorm stegen zonder dat duidelijk werd of de uitgegeven
bedragen ook werkelijk hielpen mensen weer zo veel mogelijk zelfstandig te maken. Dit heeft geleid
tot een anders denken over de rol van de overheid en de taken die een rijksoverheid dient te
vervullen.
Verandering ontstaat ook wanneer men anders gaat waarderen. De verandering van de
verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij heeft dan ook veel te maken met de toenemende
waardering voor de burger die het heft in eigen handen neemt, die geëmancipeerd op eigen wijze
vormgeeft aan zijn leven en die in staat en bereid is op allerlei manieren deel te nemen aan de
samenleving: als deelnemer aan allerlei besturen, als bedenker van sociale projecten in de buurt, als
sociale ondernemer. De meeste andere categorieën burgers worden als probleem gezien: lastige
jongeren, chronisch zieken, hulpbehoevende ouderen etc.
Verandering ontstaat eveneens wanneer men anders gaat waarnemen. Met name in de
hulpverlening worden hulpvragers nogal eens geholpen op een nieuwe manier naar ‘het oude ’te
kijken waardoor zij soms een oplossing zien die zij daarvoor (omdat zij in een kringetje ronddraaiden)
niet hadden gezien.
Verandering kan ook ontstaan wanneer men op een andere wijze verbanden legt. Op grond van het
onderschrijven van het ene of het andere verband worden maatregelen genomen.
Bij het in kaart brengen van veranderingen gaat het er dus om die veranderingen én de gevolgen
daarvan zichtbaar te maken. Wanneer fundamenteel wordt getwijfeld en men zich vragen stelt die
men voordien niet stelde, of wanneer theorieën geen afdoende verklaringen en antwoorden geven,
of wanneer men geconfronteerd wordt met crises kan een voedingsbodem ontstaan waarop men
zich anders gaat verhouden tot het bestaande. Crisis betekent: gevaar en mogelijkheden.
1.3 Drang tot vernieuwen
Elco Brinkman sprak in 1984 al over de noodzaak dat er een zorgzame samenleving moest komen
waarin de problemen van mensen niet automatisch afgewenteld zouden worden op de overheid. De
rol van de overheid zou aanvullend moeten worden in plaats van een die in alle opzichten voor de
burgers zorgde.
Burgerinitiatief, of burgerparticipatie, staat nu weer in de belangstelling en wordt door velen gezien
als het nemen van eigen verantwoordelijkheid, zoals de huidige overheden dat zo graag noemen en
zien. Uit nogal wat ervaringen blijkt dat overheden wel bezuinigen op geld maar niet op regels: er
worden bijvoorbeeld kwaliteitseisen gesteld waaraan niet alle initiatieven kunnen voldoen, zodat die
in de kiem worden gesmoord.
4
, Er is gebrek aan vertrouwen tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling. Het gebrek aan
vertrouwen van de overheid in burgers uit zich in allerlei maatregelen die meer voortkomen uit de
behoefte aan controle en straffen dan uit inzicht in de wijze waarop mensen hun leven willen
vormgeven en zich redden binnen hun omstandigheden. Ook het onderling wantrouwen van burgers,
draagt niet bepaald bij aan een samenleving waarin respect voor elkaar vanzelfsprekend is.
1.4 Eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht
De indruk is gewekt, juist door zo sterk de nadruk te leggen op het onbetaalbaar worden van de
verzorgingsstaat, dat financiële overwegingen uitganspunt zijn voor de beleidswijzigingen en in veel
mindere mate een visie op hoe de burgers in Nederland zo goed mogelijk kunnen functioneren en
zich kunnen welbevinden. Er wordt een aantal begrippen benadrukt, zoals eigen
verantwoordelijkheid en eigen kracht van mensen, maar de wijze waarop deze idealen gekoppeld
worden aan financiële overwegingen wekt de indruk dat het eerder gelegenheidsargumenten zijn om
financieel beleid te verantwoorden dan dat de idealen basis van het overheidsbeleid zijn. Onder
‘eigen verantwoordelijkheid nemen’ verstaat de overheid vooral: zo min mogelijk gebruikmaken van
professionele hulp in welke vorm dan ook en zo lang mogelijk je eigen boontjes doppen, al dan niet
met behulp van het eigen sociale netwerk, mantelzorg en dergelijke.
Al met al gaat het om empowerment, het toerusten van de hulpvrager op zo’n manier dat hij zijn
eigen mogelijkheden ontdekt en goed leert gebruiken in relatie met zijn hulpvraag.
1.5 Homo economicus
Als er één opvallend verschijnsel is in de huidige samenleving, dan is het wel de economisering van
de samenleving als zodanig en van de mensen die erin leven. De kwaliteit van mensen wordt niet
primair uitgedrukt in mogelijkheden en talenten maar in kosten en opbrengsten.
Marktwerking is de hedendaagse politieke mantra uitgedragen door politici van de kabinetten vanaf
midden tachtig. Uit financiële overwegingen bemoeien zorgverzekeraars en financiers zich met de
inhoud van de hulpverlening en ze overschrijden daarmee op zeer essentiële terreinen de grenzen
van de privacy van de burgers. Jeugdzorginstellingen moeten extra mankracht inzetten wegens de
administratieve rompslomp die het gevolg is van de decentralisatie van de jeugdzorg. Een gevolg van
de marktwerking op het terrein van zorg en welzijn is dat veel gemeenten zorg inkopen bij de
aanbieder met het laagst geprijsde aanbod. Daarbij worden kwalitatief goede krachten vervangen
door mensen met veel minder opleiding, zoals bijvoorbeeld in de thuiszorg gebeurt. Mede als gevolg
van het rendement denken in het onderwijs komen kinderen die extra aandacht of zorg nodig
hebben weliswaar in aanmerking voor passend onderwijs op een reguliere school, maar blijken ze in
de praktijk te duur om passen onderwijs, individueel maatwerk dus, aan te kunnen geven. In het
huidige spreken over de participatiesamenleving wordt veel nadruk gelegd op maatwerk. Maatwerk
is echter duur want het vraagt een individuele en geen categorale behandeling.
1.6 Winnaars en verliezer
Mensen die kansen zien hun doelen te verwezenlijken omdat zij daartoe meer mogelijkheden zien in
de huidige maatschappelijke ontwikkelingen, kunnen we rekenen tot winnaars. Onder verliezers
verstaan wij bijvoorbeeld: ouderen, chronisch zieken, mensen met psychiatrische problemen etc.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Snowbooth. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,84. Je zit daarna nergens aan vast.
