Klinische psychologie
Hoorcollege 1
Onder psychopathologie vallen de symptomen die kunnen duiden op een psychologische stoornis en
het onderzoek naar deze symptomen.
De 3 D’s van abnormaliteit:
- Deviance, afwijkend van een norm
- Dysfunction, sociaal disfunctioneren
- Distress, psychisch lijden
In het Nederlandse systeem is er ook sprake van ‘danger’, een gevaar zijn voor jezelf of je omgeving.
Hoorcollege 2
Farmaceutische fase: het medicijn wordt toegediend. Hierbij heb je het over het medicatie-protocol.
Verschillende manieren van toediening, dosering en herhaling.
Farmacokinetische fase: het lichaam doet iets met het medicijn. Hierbij heb je het over de
medicatieniveaus. Verschillen in absorptie, distributie, metabolisme en eliminatie tussen personen.
(Er is een genetische variatie in metabolisme). Verschillen in eliminatie komt door leeftijd. Kinderen
hebben de hoogste eliminatieniveaus in vergelijking met volwassenen en ouderen.
Farmacodynamische fase: het medicijn doet iets met het lichaam. Hierbij heb je het over de
medicatie-effecten. Verschillen ontstaan door de werking (actie) en uitwerking (effect) van een
medicijn. Kunnen veel interacties zijn tussen verschillende medicatie, dit heeft invloed op het effect.
Kan sprake zijn van een additief effect, waarbij de optelsom het dubbele is van de losse effecten.
Daarnaast is er een synergistisch effect, hierbij is de optelsom zelfs meer dan het dubbele van de
losse effecten.
Nadelige effecten: oorzaken
- Gebruik van te hoge dosering
- Reactie van patiënt op medicatieprotocol
- Interactie tussen medicijn en dieet
- Interactie tussen medicijnen
- Medische aandoeningen
- Onverstandige polyfarmacie: gebruik van verschillende middelen/ medicijnen. Vooral in de
ouderenzorg te zien.
- Slechte naleving van het medicatieprotocol
Therapietrouw is de mate waarin het gedrag van een persoon overeenkomt met de
overeengekomen aanbevelingen van een zorgverlener. Het is breder dan alleen het
medicatiegebruik, ook het nakomen van afspraken of opdrachten hoor hier bij. Bij een lage therapie
trouw kan er een wisselwerking zijn met de nadelige effecten.
5 dimensies van therapietrouw (adherence):
- Opleiding, leefsituatie, armoede, culturele misvattingen over aandoeningen of behandeling
- De behandelaars voldoen niet aan de behoeften van de patiënt
- Door psychopathologie gebrek aan inzicht, behoefte of motivatie; geen symptomen
- Complexiteit behandeling vertraagd therapeutische effect, nadelige effecten
- Onbegrip, schaamte of angst over de behandeling; vergeetachtigheid
Hoorcollege 3
, Monotonische classificatie is een lijst van symptomen die noodzakelijk en voldoende zijn voor een
diagnose. Polythetische classificatie is een lijst van symptomen + het aantal symptomen die een
persoon moet hebben voor een diagnose.
DSM-5 persoonlijkheidsstoornissen
Cluster A (bizar); paranoide, schizoide, schizptypisch
Cluster B (dramatisch); antisociaal, bordeline, theatraal, narcistisch
Culster C (angstig); ontwijkend, afhankelijk, obsessief-compulsief
Psychodyanamische behandelingen focussen op onbewuste conflicten die psychopathologie kunnen
veroorzaken in het bewustzijn. Sigmund Freud was van de psychoanalyse waarbij verschillende
technieken naar voren kwamen. Zo werd er gebruik gemaakt van vrije associatie, overdracht,
droomanalyse en interpretatie. De psychoanalyse sessie waren erg lang en frequent.
Moderne psychodynamische behandelingen is bijvoorbeeld een dynamische interpersoonlijke
therapie bij depressie. Hierbij ligt de focus op terugkerend relationele patronen die een rol spelen in
het ontstaan en/of voortbestaan van de depressieve gedachten en gevoelens. Dit is een kortdurende
therapie van 16 wekelijkse sessie.
Humanistische therapieën focussen op de cliënt als gehele persoon en de persoonlijke groei. Hierbij
is het van belang dat er een authentieke, wederkerige, empathische therapeut-cliënt relatie is.
Carl Rogers ontwikkelde de client-centered therapie. Hierbij zijn er 3 voorwaarden voor therapie.
- Empathie
- Onvoorwaardelijke positieve waardering
- Congruentie van de therapeut, echtheid
Gedragstherapie waarbij de focus ligt op observeerbaar gedrag begrijpen en veranderen. Dit is
gebaseerd op klassieke en operante leerprincipes (Skinner, Pavlov, Watson).
Gedrag begrijpen: ABC
Antecedenten: uitlokkers van gedrag
Gedrag: observeerbaar gedrag
Consequenties: positief (beloning), negatief (straf)
Cognitieve gedragstherapie (CGT) maakt gebruik van zowel cognitieve als gedragsmatige principes
en interventies. Richt zich daarnaast op het hier en nu en is gestructureerd, directief en transparant.
CGT is momenteel de voorkeursbehandeling voor veel klachten.
Hoorcollege 4
Negatieve symptomen zijn aspecten die bij normale mensen vanzelfsprekend zijn, maar bij mensen
met bijvoorbeeld schizofrenie wegvallen. Voorbeelden hiervan zijn: afgevlakt affect, alogie, avolitie.
Dit is moeilijk te behandelen met medicijnen. Het beïnvloed je erg in het dagelijks leven en is dan ook
een voorspeller voor psychose. Positieve symptomen zijn symptomen die bovenop het normale
voorkomen, bijvoorbeeld hallucinaties en/of wanen.
Verschillende theorieën over hallucinaties:
Unstable memories : AVH ontstaan door onbedoelde activatie van herinneringen door het brein.
Verbinding tussen hippocampus (geheugen) en Broca’s area (spraak productie)
Verbindingen tussen putamen en auditieve gebieden.
Source monitoring: AVH ontstaan door misattributie van innerlijke spraak