Arbeidsmarkt
aantekeningen
Week 1
Arbeid: alle moeite of inspanningen van lichamelijke of geestelijke aard om iets te
verrichten, te verkrijgen of tot stand brengen dat nuttig is voor degene die het doet, voor
zijn of haar naaste omgeving of voor de samenleving als geheel.
Je wil iets tot stand brengen het resultaat van arbeid
Arbeid
- alle bezigheden, van fysieke of mentale aard, die nut opleveren voor degene die ze
verricht, voor zijn of haar naaste omgeving of voor de samenleving als geheel
(algemene definitie)
- arbeid betreft alle productieve menselijke activiteiten, van zowel fysieke als mentale
aard, welke worden verricht tegen betaling en bijdragen aan de individuele en
collectieve welvaart (economische definitie)
- het relevante arbeidsbegrip in de economische analyse is beroepsmatige arbeid, het
beroepshalve verrichte van werk in zowel loondienst als voor eigen rekening en risico
Arbeid is beroepsmatig verrichten van werk
- Loondienst werknemer
- Voor eigen rekening en risico zelfstandig zoals ZZP’er, eenmanszaak
Classificatie van arbeid
Formeel werk
- Er gelden officiële afspraken en verplichtingen, waaraan contractuele afspraken of
wettelijke kaders ten grondslag liggen zoals het hebben van een
arbeidsovereenkomst
Ruilwaarde arbeid: de vergoeding die je krijgt voor het verhuren van jouw arbeid op de
markt
Het belang van arbeid voor een persoon
Waarom werken mensen?
- Materiele functies arbeid economisch nut
, Genereren van inkomen
Verkrijgen of behouden van economische zelfstandigheid
- Immateriële functies van arbeid sociaal en psychisch nut
Zinvolle tijdsbesteding (tijdsstructurering)
Sociale contacten (groepsbinding)
Maatschappelijk aanzien (status)
Ontplooiingsmogelijkheden (zelfactualisatie)
Maatschappelijk belang van arbeid (zowel sociaal als economisch)
- Sociale functie
Arbeid is samenwerking en sociale cohesie bevorderend; draagt bij aan
emancipatie en integratie achterstandsgroepen
Achterstandsgroepen kunnen via het uitoefenen van een beroep laten
zien dat ze iets kunnen, waarna zij ook meer geaccepteerd worden
- Welvaartsfunctie
Arbeid als productiefactor draagt bij aan de economische groei
Je hebt arbeid en kapitaal nodig om te groeien qua welvaart
- Verdelingsfunctie
Participatie in de productie impliceert een claim op het BBP
Wanneer jij bijdraagt aan de economie mag je ook een deel van het
resultaat claimen
Het arbeidsethos
Welke waarde kennen mensen toe aan werken?
- Traditionele arbeidsethos (accent: lust)
Je leeft om te werken; arbeid is een lust, arbeid verheft
- Kritische arbeidsethos (zowel lust als last)
Je werkt om te leven; arbeid is een noodzaak, arbeid hoort erbij
- Alternatieve arbeidsethos (accent: last)
Werken is geen leven; arbeid is een gesel, arbeid vernedert
Arbeidsethos bepalende factoren
- Maatschappelijke achtergrondfactoren
Cultuur, machtsverhoudingen, ideologie en geloof
- Persoonlijke achtergrondfactoren
Opvoeding, opvatting
Je zingt zoals je gebekt bent. Opvoeding door strenge ouders die
nadruk leggen op met twee woorden spreken, etc, dan pas je meer in
traditioneel arbeidsethos. Als je bent opgevoed door “hippies of
wappies” dan zul je weinig begrip hebben voor om 8.00u gaan werken,
etc.
- Werkgerelaterde factoren
Werkinhoud, arbeidsomstandigheden, beloning, autonomie
Heb je een functie met rijke taken en interessante inhoud? Hoe zijn de
arbeidsomstandigheden? Word je (psychisch) beloond? Hoe
autonoom ben je in dat werk? Als het hier allemaal aan voldoet dan
ervaar je je werk als zinvoller.
,Historische ontwikkelingsgang arbeid
Sacralisering
- Religieuze motivering van arbeid
Verwereldlijking
- Economische verzelfstandiging van arbeid
Niet meer alleen voor God, maar ook voor jezelf om economische
zelfstandigheid te krijgen
Vermaatschappelijking
- Tijd-ruimtelijke scheiding van arbeid
Vroeger was het arbeid vooral thuis: thuis een winkel, op de boerderij, etc. er
was geen fysieke scheiding van arbeid en privé. Er kwam een tijd-ruimtelijke
scheiding: arbeid ging naar fabrieken i.p.v. thuis. Dit kwam met name door de
industriële revolutie. Vooral de behoeften van de werkgever stond voorop.
Humanisering
- Vermenselijking van de arbeidsverhoudingen. Nu zijn behoeften van werknemers ook
van belang.
Individualisering
- Op maat gesneden arbeidsverhoudingen
Wat hebben medewerkers nodig, ontwikkeling, etc.
Het arbeidsbestel
Onze samenleving is een arbeidsbestel het maatschappelijk functioneren van mensen
manifesteert zich voor een groot deel via hun werkzaam leven.
- Moderne samenlevingen worden gekenmerkt door een ver doorgevoerde
arbeidsverdeling waardoor iedereen afhankelijk is van elkaar, maar niemand in het
bijzonder van een ander
Allerlei specialisaties in beroepen, bedrijven en tussen landen. Als je je
specialiseert doe je een deeltaak. Welstand (BNP) kan hierdoor groeien.
- De samenleving wordt grotendeels geconditioneerd door arbeid; tijd- en
leefpatronen en sociale status zijn in grote mate bepaald door arbeid
- De arbeidsmarkt is een coördinatiemechanisme waarbij de allocatieve en
distributieve functie tegelijkertijd werkzaam zijn
De arbeidsmarkt koppelt banen aan mensen. Dit levert inkomen op. De
arbeidsmarkt coördineert vraag en aanbod, stemt de arbeidsvraag aan op
arbeidsaanbod. 2 aspecten van de arbeidsmarkt:
Allocatieve (werkgelegenheidsmarkt): het koppelen van mensen aan
banen, verdelen van poppetjes
Distributieve functie (loonmarkt): als je aan een baan gekoppeld bent,
levert dat geld op
, Primair: als de beloningen goed zijn
Secundair: als de beloningen niet goed zijn
Interne arbeidsmarkt: als je inhoudelijk interessant en uitdagend werk hebt
Externe arbeidsmarkt banen met weinig uitdaging, zeer eenvoudige taken
