Gezondheid in Grootstedelijke Gebieden:
Hoorcollege 1:
Waarom deze cursus?
- Van 2009-2050 zal de totale wereldbevolking toenemen van 6.8 naar 9.1 miljard (VN)
- In steden neemt de bevolking toe van 3.4 naar 6.3 miljard inwoners
- In 2050 leeft >68% van de bevolking in steden (WHO)
Urbane transitie → andere transities:
- Urbane transitie leidt tot andere veranderingen, bijvoorbeeld:
• Samenstelling van de wereldbevolking
• Economie en transport
• Sociale structuren
• Toegang tot schoon water
- Hebben implicaties voor de gezondheid en welbevinden van de wereldbevolking
Onderwerpen:
- Gezondheidsproblemen en ziektelast van een stedelijke populatie
- Invloed van sociale en fysieke urbane omgeving
- Onderliggende toxicologische en fysiologische werkingsmechanismen
- Luchtvervuiling en duurzaam waterbeheer
- Organisatie van het gezondheidszorg systeem in stedelijke gebieden
- Verschillen tussen lage, middel en hoge inkomsten landen
- Mogelijkheden van effectieve interventies
Hoorcollege 2:
Enkele redenen voor groei van steden:
- Migratie van platteland naar stedelijke gebieden
• Betere economische vooruitzichten, toegang tot meer voorzieningen, etc.
- Natuurlijke populatie groei
- Re-classificatie van rurale gebieden naar stedelijke gebieden
Wat is een ‘stad’?
- Criteria kunnen de volgende zijn:
• Soort ‘gezag’, bijvoorbeeld een hoofdstad van een land of provincie regeringsstad
• Aantal inwoners
• Bevolkingsdichtheid
• Soort en dichtheid van huizen
• Economische aspecten: industrieel versus agrarisch gebied
• Toegang tot diensten (bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen) en infrastructuur
(bijvoorbeeld openbaar vervoer netwerk)
- Verschilt per land en context
- In Nederland wordt gekeken naar omgevingsadressendichtheid voor de mate van
‘stedelijkheid’
,Megasteden:
- Een megastad heeft >10 miljoen inwoners
- In 1995 waren dit er 14, nu zijn dit er al 22
- In 2030 zullen dit er naar verwachting 41 zijn
Verstedelijking – positieve effecten:
- Economische groei van een land:
• ‘geen enkel geïndustrialiseerd land heeft ooit een significante economische groei
bereikt zonder urbanisatie. Armoede concentreert zich in steden, maar steden
vertegenwoordigen ook het beeld van hoop voor mensen die aan armoede willen
ontsnappen’ aldus Thoraya Ahmed Obaid, voorzitter van het VN Bevolkingsfonds
- Groeiende toegang tot gezondheidszorg en onderwijs
- Groeiende werkgelegenheid
- Groeiende sociale diversiteit en pluriformiteit
- Laatste 3 ook vice versa: voordelen van het wonen in een stad
Verstedelijking – negatieve effecten:
- Meer vervuiling en ongelukken door toename auto’s
- Zittend beroep, veranderende levensstijl en toename van aandoeningen zoals hart- en
vaatziekten, kanker, obesitas
- Sociale isolatie en vermindering van sociaal kapitaal waardoor geestelijke
gezondheidsproblemen ontstaan
- Ontstaan van achterstandswijken en sloppenwijken door gebrek aan voldoende huisvesting,
waar infectieziekten snel kunnen verspreiden
- Etc.
Urban health – introductie:
- Onderzoek naar Urban Health gaat over de expliciete relatie tussen de context van de stad
en de populatie distributie van ziekte en gezondheid
Concept – urban health ‘penalty’:
- Arme bevolking van een land concentreert zich in steden. De stad stelt haar inwoners bloot
aan ongezonde omstandigheden
- Urban health penalty in hoge-inkomenslanden tijdens industriële revolutie
- Toename in gezondheidsproblemen zoals astma, soa’s, geestelijk welzijn en misbruik
verdovende middelen onder stedelingen ten opzichte van plattelandsbewoners
- Nu meer van toepassing in lage en middeninkomens landen door de leefomstandigheden in
binnensteden of sloppenwijken (men is ‘slechter’ af)
- Steden breiden zich uit via voorsteden (opslokken van kleinere plaatsen)
- Bijvoorbeeld afhankelijkheid van auto’s om in metropool te komen
- Bijvoorbeeld combinatie van rijke en arme buurten in 1 gebied
Concept – urban ‘advantage’:
- Sommige gezondheidsindicatoren tonen betere uitkomsten in stedelingen dan in bewoners
platteland (betere toegang tot zorg en diensten)
, - Maar voordeel vraagt actieve inzet
• Steden moeten hier dan met beleid en planning op inzetten en ongelijkheid tussen
stedelingen bestrijden
• Want, de omgang van stedelingen met stressoren is afhankelijk van hun
sociaaleconomische status (SES) en type ondersteuning die zij kunnen verkrijgen
Urban health overzicht:
- Urbanisatie (verstedelijking) → meer en grotere steden → positieve en negatieve effecten
op gezondheid
- Urbane transitie blijft zich voortzetten → Urban Health belangrijk vakgebied
- Meerdere concepten belangrijk in het begrijpen en duiden van urban health:
• Urban Health Penalty
• Urban Sprawl
• Urban Advantage
- Hoe Urban health te onderzoeken
Toepassing van dit framework:
- Helpt je bij het bestuderen van specifieke gebieden of bij het aannemen van meer algemene
perspectieven:
- Voorbeeld: hoe beïnvloedt het openbaar vervoer de gezondheid van stedelingen?
• Een mogelijke analyse:
▪ Volle metro’s → risico op overdracht van infectieziekten, door de lucht,
blootstelling aan geweld, lawaai
▪ Wie maken er het meeste gebruik van het openbaar vervoer? (is er verschil
in etnische en inkomens-achtergronden en delen van de stad)
▪ Openbaar vervoer in plaats van fietsen of wandelen
• Maar, je zou ook de volgende analyse kunnen maken:
▪ Provinciale factoren: bijvoorbeeld, hoe het transportmiddel is aanbesteed en
gefinancierd (Prorail, NS); of er specifieke OV-vergoedingen zijn
, ▪ Nationaal niveau: bijvoorbeeld afnemende overheidssubsidies voor het
bevorderen van OV in steden; afschaffing studenten reiskostenvergoeding of
promotie van andere type vervoer zoals de OV-fiets
Hoorcollege 3:
De urbane transitie is gelinkt aan:
- De demografische transitie
- De epidemiologische transitie
- De voedingstransitie
Demografische transitie:
- Demografische transitie gekoppeld aan mate van welvaart
- De overgang van een hoge fertiliteit en hoge mortaliteit naar een bevolking met een lage
fertiliteit en lage mortaliteit
- 4 fasen:
• 1e fase: zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer zijn hoog. Daardoor groeit de
bevolking nauwelijks
• 2e fase: het geboortecijfer blijft hoog, terwijl het sterftecijfer gaat dalen. De bevolking
begint steeds harder te groeien
• 3e fase: het geboortecijfer neemt af, terwijl het sterftecijfer laag is. De bevolking
groeit steeds minder hard
• 4e fase: geboorte- en sterftecijfers zijn allebei laag
• Evt. 5e fase: in de toekomst zou er een sterfteoverschot kunnen komen,
bevolkingsafname
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper taraloos11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,97. Je zit daarna nergens aan vast.
