College aantekeningen
Hoorcolleges Medische Sociologie
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Uitgebreide aantekeningen van hoorcolleges van het vak Medische Sociologie van de opleiding Gezondheidswetenschappen aan de VU.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Medische Sociologie:Introcollege:
Stress: heeft invloed op welbevinden en gezondheid
Depressie: stoornis (DSM)
Burn-out: niet in de DSM, gaat om gezonde mensen, minder taboe op, komt door te hard werken
Risicofactoren, onder andere:
- Vrouw zijn
- Erfelijkheid
- Persoonlijkheidsfactoren (weerbaarheid)
- Fysieke gezondheid
- Omgevingsfactoren:
Kinderen uit niet volledige gezinnen
1 op de 6 kinderen groeit op in eenoudergezin, waarvan 89% bij moeder. Van
alle kinderen die in een gezin opgroeien met maar 1 ouder woont het
grootste deel in Rotterdam en Heerlen.
Laag welvaartsniveau
Ouders met psychische problemen
Regionale verschillen:
- Wereld-mensbeeld
- Opvoedklimaat
- Gezondheidsopvatting
- Leefstijl
- Organisatie van de zorg
- Hulpzoekgedrag
Generationele/tijdsgeest verklaringen:
- Als mensen rijker zijn worden postmateriele zaken steeds belangrijker: zelfontplooiing,
welzijn, duurzaamheid
- Steeds meer mensen naar de uni – diploma wordt minder waard, je moeten onderscheiden
steeds moeilijker – cv
- Moeilijker om positie van ouders te evenaren
Stress, burn-out kunnen niet als louter individueel psychologisch/medisch probleem gezien worden.
Stress is ook een maatschappelijke fenomeen. Het welvaartsniveau, maatschappelijke normen en
waarden, mate van taboe, (nieuwe) technologie, wetgeving spelen ook een rol
Medische sociologie:
- Hoe komt medische kennis tot stand?
- Hoe wordt kennis vertaald en toegepast?
- Welke rol speelt sociale context, technologie, diversiteit, het lichaam, juridisch kader?
- Academisch redeneren: theoretische begrippen begrijpen én kunnen toepassen
,Medische sociologie:
- Gezondheid en ziekte zijn óók maatschappelijke verschijnselen
- Medische sociologie en recht
Nut voor gezondheidswetenschappers
- Gezondheid en ziekte zijn biopsychosociale verschijnselen
- Kennis over het sociale is basiskennis
Het biomedische model:
- Aannames:
Mind-body dualism: onderscheid lichaam-geest
Mechanische metafoor: lichaam als machine
Technologisch imperatief: dwingende effect
Reductionistisch: biologische uitleg
Doctrine van specifieke etiologie: identificeerbare ‘ziekte-entiteit’, bijvoorbeeld
bacterie
(objectiviteit)
- Whig history = presentatie van de geschiedenis als lineaire vooruitgang, vrijheid en
verlichting, gezondheid
Bio-psychosociale benaderingen afwegen:
- Interventies veelal gericht op het individu
(en individualisme is een culturele ideologie)
- Sociaal levert misschien wel meer op
Socio-technische interventie: plaatsing van de lift/trap, kleinere borden?
- Zelfs als bio belangrijk is, kan psychosociaal oorzaak of oplossing zijn
Genetische aanleg voor depressie
Het sociale domein:
- Het sociale domein is de maatschappij met haar structuren, patronen, instituties, normen en
regelingen:
Beïnvloedt gedrag, wat we denken en geloven
Beïnvloedt gezondheid en ziekte
Bestudeerd door de sociologie
- Sociologie bestudeert het samenleven van mensen in grotere of kleinere verbanden
- Thema’s zoals waarden en normen; sociale controle, macht, dwang; afwijkend gedrag;
positie, status, rollen; groepen, collectieven, netwerken; sociale structuur; sociale
ongelijkheid; cultuur(overdracht); stabiliteit en verandering
Verschillende theorieën en posities:
- Sociologen verklaren het sociale domein niet allen op dezelfde manier: er bestaan
verschillende theorieën
- Sociologen nemen verschillende posities in: onderzoek binnen het beleid van de
verzorgingsstaat, versus kritisch denker over de vooronderstellingen van ziekte en
gezondheid
- Wetenschappelijk debat over verschijnselen, oorzaken daarvan, oplossingsrichtingen
,Sociologie van gezondheid en ziekte:
- Bio bijvoorbeeld:
Genen
Virussen
Cellen
- Psycho bijvoorbeeld:
Gedrag
Opvattingen
Coping
- Sociaal bijvoorbeeld:
Klasse
Etniciteit
gender
Sociology in medicine:
- Sociologie IN de geneeskunde biedt handvatten voor beleid, preventie en public health
Sociologie van gezondheid en ziekte:
- (Kritische) Sociologie van ziekte, gezondheid en zorg
- Bestudeert veronderstellingen waarmee wij in de maatschappij ziekte, gezondheid en zorg
vormgeven
- Bio, psycho, sociaal, ‘sociology of medicine’
Sociology of medicine:
- Sociologie VAN de geneeskunde bestudeert ziekte en gezondheidszorg als verschijnselen
Een andere kijk op ziekte en geneeskunde:
- Sociologie van de geneeskunde: kritische benadering, waarin dominantie van geneeskunde,
de grenzen en het functioneren van het medische systeem wordt bevraagd
- Sociologie in de geneeskunde: onderzoek ten dienste van geneeskunde – zoekt oplossingen
voor medisch gedefinieerde problemen. Bijvoorbeeld: arts-patiënt interactie, compliance,
vage klachten, etc.
De waarde van een ‘sociology of’:
- Handvatten voor het omgaan met morele en politieke kwesties
- Ziekte en gezondheid brengen zulke kwesties in hoge mate met zich mee
- Een gezondheidswetenschapper dient deze (mogelijke) kwesties te onderkennen, en ermee
te kunnen om gaan
Hoorcollege 1:
Medische kennis = een constructie, een bouwsel gemaakt met behulp van
- Wetenschap
- Technologie
- Sociale en culturele ontwikkelingen
- Patiënten en hun organisaties
, - Biologische factoren
- Belangrijke benadering binnen de sociologie
De sociale constructie van medische kennis: bouwsels van mensen:
- ‘natuurlijke categorieën’ als product van sociale activiteit
- Niet ‘zomaar’ een biologische realiteit
- Medische kennis gecreëerd vanuit een sociale wereld: vragen, methoden, antwoorden
- Medische wereld legitimeert niet alleen ziekte, maar creëert ook de mogelijkheid van ziekte
(e.g. Freidson: dokters bepalen wat ‘telt’ als ziekte)
- Volgens antropologen en sociologen is geneeskunde een ‘belief systeem’ en cultuurspecifiek
Wat sociale constructie niet is:
- Sociale constructie van ‘ziekte’ is niet: de invloed van sociale factoren op ziekte X
- Maar wel: sociale factoren die hebben bijgedragen aan onze vormgeving, benoeming, van
het ‘construct’ ziekte X
- En is dus sociologie van de geneeskunde
Een ziekte kennen is niet gelijk aan de natuur kennen zoals die buiten ons bestaat?
- Sociaal constructivisme: ‘kennis is afhankelijk van de context; medische kennis is
‘geconstrueerd’ en niet ‘gevonden’
- In de loop van de geschiedenis verandert kennis – het lichaam wordt anders ervaren
- Met hun kennis benaderen mensen die natuur
- Die natuur zit niet zoals zij ‘is’ in het ‘bouwsel ziekte’ dat mensen hebben gemaakt
Zes benaderingen van sociaal-constructivisme:
1. Problematization of reality:
- Ziekte-entiteit afhankelijk van sociale praktijken; gedefinieerd op zeker moment en plaats
met behulp van bestaande mogelijkheden en theorieën
2. The social creations of facts:
- Feiten zijn product van wetenschappelijke disciplines binnen context
- En gecreëerd door vertogen en praktijken (medical ‘gaze’ – medische blik)
3. Medical knowledge mediates social relations
- Idee dat medische kennis objectief is verbloemd
- Bestaande sociale structuren door medische kennis in stand gehouden, bekrachtigd of
veranderd
- Ziekte categorieën zijn uitkomst van sociale politieke conflicten
4. The application of technical knowledge:
- Geneeskunde controle over technologische procedures en praktijken
- De verlostang: gynaecologen versus verloskundigen
- Toepassing/gebruik = interpretaties en oordelen – veranderen praktijken
5. Medicalization:
- Aspecten van het ‘normale’ leven die tot medisch probleem verworden
- Veroudering, zwangerschap en bevalling, seksualiteit (Viagra), verdriet en slaap, druk gedrag,
industrie
6. Sociology of diagnosis:
- Categorie – proces – consequentie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper taraloos11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,97. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 85443 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen