Gezondheid, media en publiek:
Introductiecollege:
Wat is gezondheidscommunicatie?
- Het communiceren van aspecten van gezondheid naar het publiek, anderen
Communicatie:
- De handeling of het proces van communiceren; feit van gecommuniceerd te worden
- Het meedelen of uitwisselen van gedachten, meningen of informatie door middel van spraak,
schrijven of tekens
- Iets bijbrengen, uitwisselen of verzenden
- Een document of bericht dat nieuws, meningen, informatie, enz. meegeeft
- Passage, of een kans of middel van doorgang, tussen plaatsen
Communiceren is het overdragen van informatie, aanvoelen, informatie vergaren, etc.
(Gezondheids)communicatiewetenschap:
- Paraplubegrip voor verschillende communicatieve praktijken in de gezondheidszorg
- Gezondheid steeds meer een ‘hot topic’
- Populaire subdiscipline van communicatiewetenschappen
- Inzichten uit: psychologie, sociologie, taalkunde, filosofie, besluitvorming,
gezondheidswetenschappen
Gezondheidscommunicatie heeft motieven, onder andere:
- Informeren
- Bekritiseren
- Overtuigen
- Manipuleren
- Vermaken
- Empowerment
- Of combinatie
Domeinen gezondheidscommunicatie zijn onder andere:
- Individueel niveau, bijvoorbeeld besluitvorming behandelingen
- Maatschappelijk, bijvoorbeeld betrekken bij debat over vaccineren
- Politiek, bijvoorbeeld referendum over orgaandonatie
- Commercieel, bijvoorbeeld tv-programma over afvallen
- Media, bijvoorbeeld kritische verslaggeving over coronabeleid
Transmissiemodel:
-
, - Aan de ene kant een sender en aan de andere kant een receiver
- Met in het midden channels
- De sender heeft informatie dat hij wilt overbrengen en dat kan met de verschillende
channels
- Er is altijd een noise, een factor die het moeilijker maakt om de informatie over te brengen
- De receiver is het publiek en hij heeft emoties
Transactiemodel:
-
- Ene kant een source, aan de andere kant een receiver
- De kennis die je hebt is nooit helemaal neutraal
Als je een communicatieproject goed wilt doen ben je zowel de source als de receiver.
Interpersoonlijke communicatie tussen individuen (duo zender-ontvanger) en de impact hiervan op
relaties.
Kleine groepscommunicatie van ±3-20 zender(s)/ontvanger(s) met een gemeenschappelijk doel en
invloed op elkaar.
Massacommunicatie via media zoals televisie, kranten, internet ten behoeve van
informatieverspreiding en beïnvloeding. Zender met een grote groep ontvangers.
Motieven en domeinen lopen soms door elkaar heen → spanning.
Publieksdebat over medisch-wetenschappelijke informatie
- Medische feiten vs. leken-experts (vaccinatiedebat)
- Volksgezondheid/gezondheidszorg vs. individuele belangen/rechten vs. publieke debat
(coronabeleid, euthanasie)
Waken over publieksinformatie: oplossingen?
- Geautoriseerde informatie
, - Certificering bronnen (keurmerk)
- Evaluatie-instrumenten voor consument
- Toezichthoudende instanties
- Persbureau: neutraliseren media-aandacht
GMP:
- Focus: communicatie via verscheidene(media-)kanalen binnen het publieke
gezondheidsdomein
- Doel: verkrijgen van een theoretisch kader om gezondheidscommunicatie te duiden en
analyseren. Vaardigheden ontwikkelen om een communicatieontwerp te maken
- Inhoud: publieksanalyse, informatie versus persuasie; framing; risicocommunicatie; tailoring;
eHealth en mHealth; kwetsbare doelgroepen; health literacy
- Skills: focusgroep organiseren/analyseren; literatuuronderzoek uitvoeren; groepsverslag
presenteren
GMP – basisbegrippen publiek:
- Manier van communiceren afhankelijk van vorm/publieksgrootte
- Analyse en afstemmen: wie is je publiek?
- Publiek is specifiek en (bij meerdere leden) heterogeen
- Publiekskenmerken om rekening mee te houden:
• (socio-)demografische factoren, (sub-)cultuur, normen en waarden, interesses,
belangen, vaardigheden (health literacy), informatiebehoeften, -verwerking en -
zoekstrategieën; etc.
- Daarom: targeting en tailoring van communicatie (= aanpassen op de specifieke groep of het
individu)
- Ander woord voor media = channel → communicatiekanalen
- Elk kanaal/medium heeft eigen kenmerken en doelstellingen
- Dit zorgt voor beperkingen en mogelijkheden
E-health en M-health:
Voordelen eHealth zijn onder andere:
- Toegankelijk
- Kosteneffectief
- Tijdsefficiënt
- Procesefficiëntie
, - Eenvoudige dataopslag
- Eenvoudige communicatie
- Overzichtelijk
- Ondersteunend/extra info
- Interactief
- Monitoren gezondheid
- Leidt tot engagement/participatie
Nadelen eHealth zijn onder andere:
- Niet overal dezelfde systemen dus dubbel werk (niet efficiënt)
- Vereist:
• Digital literacy
• Toegang internet
• Wetenschappelijke toetsing
• Procesoverzicht
• Kwaliteitscontrole
- Risico’s:
• Behoeft ondersteuning
• Te kort door de bocht
• Niet alles kan digitaal
• Privacyvraagstuk
eHealth om empowerment te faciliteren:
- ‘eHealth is addressed by the current literature as a valuable framework that favors the
connection between the different systems and actors involved in the health management
process, this way promoting patient engagement’
- Maar: er is een gebrek aan toegepaste (tailored) en ‘holistische’ eHealth interventies
- Bovendien: zijn veel getoetste mHealth interventies niet verkrijgbaar en verkrijgen
applicaties niet getoetst
Hoorcollege 1:
BOB is de meest succesvolle overheidscampagne.
Wat is het verschil tussen persuasie en manipulatie?
- Persuasie gaat over overtuigen om hun attitudes en gedrag te veranderen
- Veel van de manipulatie gaat onbewust
- Persuasion: a symbolic process in which communicators try to convince other people to
change their attitudes or behavior regarding an issue through the transmission of a message
in an atmosphere of free choice
- Manipulation: the act of influencing or controlling someone or something to your advantage,
often without anyone knowing it
Aannames persuasie:
- Mensen overtuigen zichzelf om te veranderen, de zender biedt enkel argumenten voor deze
veranderingen
- Individuen kunnen de invloed van persuasie weerstaan
