College aantekeningen
Hoorcolleges Infectieziekten en Toxicologie
Uitgebreide aantekeningen van hoorcolleges van het vak Infectieziekten en Toxicologie van de opleiding Gezondheidswetenschappen aan de VU.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 115 pagina's
Voorbeeld 4 van de 115 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Infectieziekten en Toxicologie:Hoorcollege 1:
Ziekten veroorzaakt door omgevingsfactoren:
- Fysische
- Chemische
- Biologische
- (psycho)sociale factoren
Infectieziekten en toxicologie effecten van:
- Biotische (levende) factoren
- A-biotische (levenloze) factoren
Infectieziekten:
- Biotische factoren: bacterie, virus, parasiet
Classificatie:
- Virus
- Parasiet
- Bacterie
- Kennis organisme en bijbehorende symptomen (etiologie) → behandeling
Transmissie infectieziekten: reservoirs
- Mens (mens – mens)
• Asymptomatisch dragerschap – subklinische infecties
- Dier: zoönoses (dier – mens)
- Vector (insecten)
• Mens – vector – mens (malariaparasiet, zikavirus)
• Dier – vector – mens (pest = zwarte dood)
- Besmette oppervlakten, voedsel, water, aarde
Bouw organisme: ‘non-eveloped’ virus
- ‘non-eveloped’ virus
- ‘enveloped’ virus (dubbele lipidemembraan)
- Met enveloped zijn ze gevoeliger voor uitdroging
- ‘non-enveloped’ virus: overleeft langer in omgeving (buiten gastheer) dan ‘enveloped’ virus
daarom ook via besmette objecten etc. overdraagbaar
,Transmissieroutes:
SARS-COV-2:
- +ss RNA virus
- Envelop
- Helicaal
- Zoönose
- Groep 1: alfa-coronavirus: vleermuizen
- Groep 2: beta-coronavirus: vleermuizen
- Groep 3: Gamma-coronavirus: vogels
- Beta-coronavirus: SARS-CoV-2 veroorzaakt de ziekte: COVID-19
SARS-COV-2/hoe/transmissieroutes:
1. Mens-mens
- Contact transmissie:
• Direct contact: niezen, hoesten
• Indirect contact: besmette oppervlakten, handen schudden – afhankelijk hoe lang het
virus kan overleven buiten het lichaam
• Druppeltjestransmissie: aerogeen
2. Dier – mens:
• Intensief contact tussen besmette dieren en mensen
• Druppeltjestransmissie: aerogeen
Wanneer vindt transmissie plaats?
- Incubatie: periode tot aan symptomen (ziekte): toename pathogeen: transmissie mogelijk
- Ziekte: afhankelijk van virulentie pathogeen en/of conditie gastheer
- Herstel: afname en verdwijning van symptomen (ziekte): afname pathogeen, maar: sommige
infecties kan na herstel symptomen (ziekte) nog steeds pathogeen aanwezig zijn en
transmissie mogelijk
Transmissie infectieziekten:
- Horizontaal: mens op mens
- Verticaal: mens op kind
,Transmissieroutes:
- Contact transmissie
• Direct contact
• Indirect contact door fomieten (zoals kleren, meubels etc)
• Druppeltjes
- Vehicle transmissie
• Via water
• Via voedsel
• In de lucht, inclusief stofdeeltjes
- Vector transmissie:
• Mechanisch (op lichaamsdelen van insect)
• Biologisch
Transmissie infectieziekten: direct versus indirecte:
- Mens – mens:
• Direct
• Indirect: besmette oppervlakten, vector
- Dier – mens (zoönoses):
• Direct
• Indirect: besmette oppervlakten, vector
Hoorcollege 2:
Toxicologie: leer der vergiften
- Basis voor toxicologie → kennis van dierlijke gifstoffen en plantenextracten voor jacht,
oorlog en moord
- → eerste beschrijving van 1500 BC; Eberus papyrus
Voorbeelden van giftige stoffen:
- Geneesmiddelen (bijvoorbeeld thalidomide)
- Industriechemicaliën (bijvoorbeeld dioxine, benzeen)
- Oplosmiddelen (bijvoorbeeld petroleumether)
- Bestrijdingsmiddelen (bijvoorbeeld Roudup)
- Additieven (bijvoorbeeld kleurstoffen, PFAS)
- Stoffen uit de natuur (bijvoorbeeld tetrodotoxine)
Intentionele vergiftigingen:
- Chemische oorlogvoering (bijvoorbeeld mosterdgas)
- Verslavingen (bijvoorbeeld heroïne, cocaïne, XTC)
- Zelfmoord en moord:
• Geneesmiddelen (bijvoorbeeld paracetamol)
• Bestrijdingsmiddelen (bijvoorbeeld paraquat)
• Giftige metalen (bijvoorbeeld arsenicum)
• Natuurproducten (bijvoorbeeld ricine)
, Nieuw ‘instrument’?: Novitsjok
- 4 maart 2018: voormalig Russisch militair inlichtingenofficier Sergej Skripal en zijn dochter
Joelia vergiftigd in Salisbury, UK
- 20 augustus 2020: Russische oppositieleider Aleksej Navalny vergiftigd
- Novitsjok:
• Nieuwe groep van organofosfaten
• Blokkeert acetylcholine esterase
• Acuut werkend, zeer toxisch, ook dermaal (LD50 ~1 mg)
Paracelsus:
- A.P.T.B. von Hohenheim
- 1493-1541
- Alchemist en dokter (Salzburg)
- ‘Alle Ding sind Gifft. Allein die Dosis macht Daβ ein Ding kein Gifft ist’
De dosis-effect-relatie: de basis van toxicologie:
- De dosis-effect-relatie zegt dat je kunt kijken naar de maat voor de prestatie
- De prestatie kan de overleving, groei, biochemische parameter of voortplanting, etc. zijn
- Die kan je uitzetten als functie van de dosis of de concentratie van de giftige stoffen waaraan
je wordt blootgesteld
- Je ziet dan dat bij een lage concentratie er helemaal geen effect is op de parameter, je zult
niet ziek worden of dood gaan
- Als de dosis of concentratie toe neemt zal je wel effecten zien en die effecten zullen
toenemen als de concentratie toeneemt
- Uit de dosis-effect-relatie kan je informatie halen die je kan helpen om te bepalen hoe giftig
een stof is
- Die giftigheid van een stof kan je bijvoorbeeld aflezen aan de LD50 of LC50 of EC50, je kan ook
kijken naar de NOEC of NEL
Toxicologische eindpunten afgeleid uit dosis-effect-relaties:
- LD50: mediane letale dosis (mg per kg lichaamsgewicht)
- LC50: mediane letale concentratie in bodem, water, lucht of voeding (mg/kg, μg/L, μg/m3)
- EC50: concentratie met 50% effect
- NOEC: no observed effect concentration (NOAEL = no observed adverse effect level)
- NEL: no effect level
Terminologie voor toxische effecten:
- Acuut: snelwerkend
- Chronisch: effect na lange tijd
- Hepatotoxisch: werkt op de lever
- Nefrotoxisch: werkt op de nier
- Neurotoxisch: op het zenuwstelsel
- Allergeen: veroorzaakt allergieën
- Teratogeen: afwijkingen aan de vrucht
- Mutageen: veranderingen in het DNA
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper taraloos11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,97. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen