Dit document bestaat uit een volledige samenvatting van het vak mediarecht op basis van de slides en notities gemaakt tijdens de lessen. Met deze samenvatting behaalde ik een 19/20.
DEEL 1: De vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid: draagwijdte en beperkingen vanuit
grondwettelijk en mensenrechtelijk perspectief....................................................................................1
1. Inleiding..........................................................................................................................................2
2. Vrijheid van meningsuiting.............................................................................................................4
3. Antidiscriminatie – antiracisme – negationisme – seksisme (algemeen)......................................21
4. Media en goede zeden.................................................................................................................34
5. Media en burgerrechtelijke aansprakelijkheid.............................................................................40
6. Recht van antwoord.....................................................................................................................59
7. Media en Justitie...........................................................................................................................63
DEEL 2: De regeling van de audiovisuele media in Vlaanderen............................................................68
1. Europees recht en audiovisuele media.........................................................................................68
2. Vlaams Mediadecreet...................................................................................................................75
3. Radio- en televisiediensten...........................................................................................................78
4. Commerciële communicatie.........................................................................................................82
5. Vrije nieuwsgaring........................................................................................................................89
6. Vlaamse Regulator voor de Media (VRM).....................................................................................91
DEEL 3: Journalistieke deontologie.......................................................................................................94
1. Raad voor de journalistiek............................................................................................................94
2. Jury voor ethische praktijken inzake reclame (JEP).....................................................................100
DEEL 1: De vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid:
draagwijdte en beperkingen vanuit grondwettelijk en
mensenrechtelijk perspectief
,1. Inleiding
Afbakening van het domein ‘Mediarecht’
D. Voorhoof en Valcke (p. 22):
o “Mediarecht is het geheel van rechtsregels met betrekking tot de
communicatievrijheid en de massacommunicatiemiddelen.
Het mediarecht omvat:
o 1: De rechtsregels die het grondrecht van de expressie- en de communicatievrijheid
waarborgen;
o 2: De regulering die verbodsbepalingen of beperkingen oplegt aan de expressie-en
communicatievrijheid vanwege de media-inhoud
o 3. Regulering met betrekking tot de organisatie en de exploitatie van de media als
communicator/zender
bv: ik wil een televisiestation exploiteren, hoe werkt dat?
Bv: ik wil een YouTube kanaal starten, waaraan moet ik voldoen?
o 4. Regulering met betrekking tot de organisatie en de exploitatie van de middelen en
de kanalen waarmee de media-inhoud wordt verspreid.”
Regels over transmissie, distributeurs, dienstenverdelers
Belangrijke aspecten:
o Rechtsregels ( <-> deontologie)
We hebben het over RECHTSregels, geen deontologische regels
Rechtsregels zijn die regels die top-down gemaakt worden, door de wetgever,
zijn van toepassing op een algehele groep mensen en de miskenning van de
rechtsregel leidt tot een sanctie die uitgevoerd wordt door de staat
Max Weber: staat heeft monopolie op geweld
o De maffia misschien ook een staat? Zij bieden
‘beschermingsdiensten’ aan + zij proberen de staat de
beconcurreren door een soort belasting te heffen
Staat maakt de regels en zet er een sanctie op
Deontologische regels/professionele ethiek zijn regels die een groep zelf
vastlegt
Vaak in het kader van een beroepsbeoefening
Deontologie vertrekt vanuit de idee dat de overheid een bepaalde
ruimte laat (persvrijheid) maar de beroepsgroep zelf gaat een aantal
regels maken, suggesties doen die van toepassing is op de
beroepsgroep
2
, Bottom-up regels
Miskenning van de regels kan niet gesanctioneerd worden door de
staat
3 hypotheses:
Deontologie en rechtsregels lopen samen
Deontologie maakt regels waar het statelijke recht warm noch koud
van wordt
Situaties waarbij de journalistieke deontologie en het statelijke recht
clashen
o Bescherming van het journalistiek bronnengeheim
Journalist maakt zijn bronnen niet bekend
Europees Hof voor de Rechten van de mens: zegt dat de journalistieke
deontologie moet gerespecteerd worden en de rechtsregels ook
Artikel 1382: de bepaling van de schadevergoeding
Toepassing op journalisten
Hoewel het gescheiden werelden zijn (deontologie en rechtsregels),
zou ik als advocaat toch liever zeggen dat de cliënt (journalist) de
deontologie nageleefd heeft
deontologie en rechtsregels zijn gescheiden maar toch niet helemaal
gescheiden
o Evolutie (van persrecht naar mediarecht): van overheidsinmenging naar regulering
Focus verleggen van overheidsinmenging naar overheidsregulering
19e eeuw (start persrecht): discussie vooral over de grenzen van wat men kan
zeggen
Schrift en drukpers
Overheden houden zich vooral bezig met het inhoudelijke: wat wordt
er gezegd en geschreven?
o Heel liberaal of heel restrictief
o regels over pornografie, majesteitschennis, belediging van
de Kerk etc
Aandacht van de liberale juristen gaat vooral naar vrijheid van
meningsuiting, persvrijheid, de mogelijkheid om ongestoord te
kunnen spreken
Perswetten gezien als verdacht, restrictief, beter om geen regels te
hebben
Met het verschijnen van nieuw media (radio en televisie) komt er een nieuw
element in de discussie: schaarste
3
, Bv: Studio 100 geen FM: Het herziaanse spectrum (radiogolven) is
beperkt
Schaarste = groot probleem
Schaarste de overheid probeert te bepalen wie het voordeel geniet
en wie niet
Probleem: er is iets dat maar beperkt aanwezig is, hiernaar is een
grote vraag dus we kunnen niet iedereen dat iets geven hoe gaan
we het verdelen?
Veilen: diegene die het meest biedt, krijgt het? Maar zo met schaarste
omspringen is niet sociaal aangewezen en is niet ideaal voor culturele
diversiteit, mediapluralisme
Waar er schaarste is, zal de overheid niet inhoudelijk optreden maar
REGELUREND optreden
o Technische evolutie, despecialisatie van netwerken, afbouw overheidsmonopolies…
complexe combinatie van diverse rechtstakken.
Afbouw overheidsmonopolie op radio en televisie
Opkomst vtm
Technologische revolutie
Despecialisatie van netwerken
Onze focus: evenwicht tussen vrijheid van meningsuiting en grenzen ter bescherming van
andere legitieme rechten en belangen.
2. Vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van meningsuiting als mensenrecht: de rationales
Grondrechten/mensenrechten/fundamentele rechten: rechten waar, op een paar uitzonderingen
na, niet zomaar limieten aan gesteld kunnen worden
o Rechten waarvan men denkt dat ze heel belangrijk zijn
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jokevnp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
