Samenvatting van het vak Inleiding Recht (IREC) die in het eerste jaar van de HAN wordt aangeboden. Bevat informatie uit het boek, uit de powerpoints, en OnderwijsOnline. Bevat alle stof die je moet kennen voor het tentamen.
Inleiding recht
aantekeningen/samenvatting
Geschiedenis gedeelte aantekeningen (kennis geschiedenis helpt bij oplossen problemen)
Rechtsgeschiedenis begon bij romeinen
12 tafelenwet -> ontstaan doordat volk in opstand kwam tegen elitaire klasse, volk eist dat regels werden
opgeschreven -> meer zekerheid
12 tafelenwet was zo onduidelijk dat er te veel uitleg nodig was
Interpreteerders waren eerste juristen
Romeinse recht -> keizer Justinianus (belangrijk persoon uit rechtsgeschiedenis!!!)
inhoud van het recht en hoe mensen in het recht worden opgeleid
Ontwerper van codex justinianus (wet van jusutiuanus)
Nieuw gaat voor oude wet.
Tekst in latijn
Veel wetten komen van romeinen
Bestuur en stelsel van rechtspleging belangrijk
500 na chr. viel romeinse rijk uit elkaar -> toenmalige juristen maakten gebruik van onbetrouwbare
bronnen
Karel de Grootte veroverde grote delen EU -> scholing
Rond 1100 begon (Bologna) Italië met voorzichtige eerste stappen voor professioneel rechtenonderwijs op
scholen (eerste universiteit) vaste land.
Door kruistochten veel handel opgericht. Handel = behoefte
Men hecht veel waarde aan betrouwbare bronnen (teksten van juristen)
Als je opleiding voltooide werd je magister (meester) -> bestond uit lezen, verklaren, bestuderen teksten
Napoleon was belangrijk persoon uit geschiedenis, was dictator (franse revolutie) en grondlegger van
staatsinrichting
Napoleon heeft met al zijn veroveringen/wetgevende activiteiten grote rol gespeeld in geschiedenis
Monteaque heeft Trias Politica geïntroduceerd = leer van machtenscheiding
Onwenselijk dat 1 persoon alle macht heeft, macht moet worden verdeeld
Regering en parlement, regering, rechters
Uitvoerende macht, wetgevende macht en rechtsprekende macht
Nulla poena beginsel, iemand kan alleen gestraft worden als dit moet volgens wet
1806 ontstond Koninkrijk Holland
Begin 19e eeuw waren nationale staten op hoogtepunt -> toenemende nationalisering
Carl von Savigny = belangrijkste jurist van 19e eeuw. Grondlegger van Duits burgerlijk wetboek.
-> inspiratie Nederlands BW
Bedacht beginsel voor nauw verbonden recht (geldt nog steeds)
Ongeluk dat in NL plaatsvind, wordt volgens NL wetgeving vervolgd
Begin 19e eeuw toenemende nationalisering
1798 eerste grondwet ter wereld! Mensenrechten vastgelegd
1814 eerste Nederlandse grondwet
1848 ministeriële verantwoordelijkheid ingevoerd
Geen vertrouwen van kabinet? -> aftreden
Vanaf 1870 sociale kwesties -> rechteloze werknemers, ziekte, armoede, criminaliteit, te lange werktijden
enz
Kinderwetje van van Houten, verbied dat kinderen onder 12 moeten werken
Frans BW gebaseerd op code civiel?
Door samen te werken creëren we vrede, veiligheid en welvaart
Merendeel van wetten komen uit Brussel
Doel van straf = afschrikken en herhaling voorkomen
, “recht” = geheel van geldende rechtsregels.
Ook wel “objectief recht” = geldend/positief recht = geheel van rechtsregels dat in NL momenteel
van kracht is. Objectief recht wordt vaak gebruikt i.c.m. subjectief recht.
Subjectief recht = bevoegdheid die iemand kan ontlenen aan een regel uit het objectieve recht.
Bijv: art. 4 van Grondwet -> iedere Nederlander (meerderjarig) mag stemmen. Art. geeft aan dat iedere meerderjarige
Nederlander het subjectieve recht heeft om te stemmen.
In NL komen subjectieve rechten toe aan (rechts)personen -> worden ook wel rechtssubjecten
genoemd. Voorwerp van het recht wordt een rechtsobject genoemd.
Bijv: Lisa verkoopt fiets aan Mo.
Lisa en Mo -> dragers van rechten en plichten, recht kwalificeert hen als rechtssubjecten.
Voorwerp van het recht = fiets en daarom wordt dit als rechtsobject gekwalificeerd.
Rechtsbronnen
objectieve recht bestaat uit rechtsregels -> vindplaats van deze rechtsregels = rechtsbronnen
- de wet;
- de rechtspraak / jurisprudentie;
- het gewoonterecht;
- verdragen.
Wet bevat regels van:
dwingend recht: afwijken van wet niet toegestaan;
regelend recht (aanvullend recht): afwijken van wet is wél toegestaan;
semi-dwingend recht: alleen afwijken binnen door de wet gestelde grenzen is toegestaan.
Wet in formele zin = gemaakt door regering (Koning + ministers) en Staten Generaal (1 e + 2e Kamer)
Wet in materiele zin = algemeen verbindend voorschrift: voor iedereen geldend
Dwingend recht = afwijken van wet niet toegestaan
Regelend/aanvullend recht = afwijken van wet wel toegestaan
Semi-dwingend recht = afwijken alleen toegestaan binnen door wet gestelde grenzen
Gewoonterecht = rechtmatig handelen op bepaalde wijze, dat gevolg is van overtuiging dat dit zo
hoort en waarvan afwijking onbehoorlijk is.
Bijv: gewoonterecht -> verkoop van drachtige koe -> ongeboren kalf maakt deel uit van koopovereenkomst (koper koopt
niet alleen de koe, maar ook ongeboren kalf).
Bij rechtspraak/jurisprudentie stelt rechter vast wat betekenis is van toepasselijke regel van
objectieve recht = interpretatie van de wet. Extra toelichting op regels/wetten
Verdragen = overeenkomsten tussen landen. Voor burgers uit die landen -> rechtstreeks bindende
bepalingen uit verdragen, die van belang zijn (de verdragen van de EU).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper asmallegoor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
