Privaatrecht
Hoofdstuk 1
Recht system van regels waarmee de maatschappij wordt geordend voor rechtvaardige ordening
van de samenleving
Rechtsbronnen
- Verdrag (internationale) overeenkomst tussen staten onderling, gaat altijd voor NL
wettelijke bepaling
- Jurisprudentie uitspraken van rechters die de wet uitleggen en toepassen op concreet
geval bindt alleen partijen, geen kracht van wet (die voor iedereen geldt)
- Gewoonte ongeschreven recht, speelt rol bij beoordeling van R&B 3:12 BW, onredelijk,
zorgvuldig
- Rechtswetenschap commentaar en interpretatie van wetgeving en jurisprudentie
Wet in formele zin door samenwerking regering + SG tot stand gekomen (herkenbaar aan ’wet’ in
titel) (wijze van totstandkoming is leidend) BW kent alleen wetten in formele zin
Wet in materiele zin algemeen verbindende voorschriften! worden door verschillende
overheidsorganen uitgevaardigd. Kijk je naar de inhoud van de regeling, bijv. gemeentelijke
verordening en bijv niet meer na 21u kliko buiten zetten (WIFZ kan WIMZ zijn, maar niet altijd zo)
Objectieve recht alle geschreven en ongeschreven rechtsregels bij elkaar (je wettenbundel)
Subjectieve recht volgt uit objectieve recht. Recht van een persoon in concreet geval ontleend uit
objectieve recht
Materieel recht inhoud en aard van recht. Welk recht heb ik? (BW bevat alleen materieel recht)
Formeel recht handhaving van recht. hoe verwezenlijk ik mijn subjectieve recht, hoe dwing ik die
af? (meeste regels wetboek BRV zijn formeel recht)
Dwingend recht moet je je aan houden, ook wanneer onderling andere afspraken zijn gemaakt
voor bescherming openbare orde en economisch zwakke partijen veroorzaakt dat alle
rechtshandelingen bij overtreding NIETIG zijn
Aanvullend/regelend recht mag bij overeenkomst worden afgeweken. Niets afgesproken? Dan
geldt aanvullend recht
Semi dwingend Afwijken alleen mogelijk als dat in voordeel is van economisch zwakke partij
Publiekrecht tussen burger en overheid en tussen overheid onderling
Privaatrecht burgers onderling en burger en overheid als die als particulier in rechtsverkeer
deelneemt
Vermogensrecht boek 3 t/m 7/7a BW objectieve recht dat de subjectieve rechten en plichten
regelt die onderdeel zijn van een vermogen vermogensrecht verdeeld in goederen- en
verbintenissenrecht
Goederen zaken en vermogensrechten onderscheid:
- Zaken stoffelijke objecten voor menselijke beheersing vatbaar (kan je vastpakken)
- Vermogensrechten alles wat geen zaak is. Op geld waardeerbaar
Goederenrecht verhouding tussen mens en goed grotendeels dwingend recht
Verbintenissenrecht rechtsverhouding tussen mensen veel aanvullend recht
,Schakelbepaling regels uit het ene gedeelte van het BW van toepassing verklaard op ander
gedeelte van het BW
Rechtsbevoegdheid 3:32 BW elke natuurlijke persoon is bevoegd aan het rechtsverkeer deel te
nemen. Een rechtspersoon heeft rechtspersoonlijkheid, net als een natuurlijk persoon, en is dus ook
rechtsbevoegd om deel te nemen aan het rechtsverkeer
Rechtssubject iedereen die deelneemt aan het rechtsverkeer en drager is van rechten en
verplichtingen natuurlijke personen of rechtspersonen
Rechtsobject goederen waarover rechten en verplichtingen kunnen ontstaan goederen,
producten en diensten
Blote rechtsfeiten zorgen voor rechtsgevolgen zonder dat daarop invloed wordt uitgeoefend
geboorte, meerderjarig worden, overlijden
Rechtsfeit feitelijke handeling waarbij er geen beoogd rechtsgevolg is
Feitelijke handelingen handelingen zonder rechtsgevolg bijv. naar school of werk gaan
Rechtshandeling 3:33 BW met beoogd en bereikt rechtsgevolg bijv. sluiten van overeenkomst
koop, huur, arbeid
Verbintenis juridische relatie tussen 2 of meer (rechts)personen, waarbij schuldenaar/debiteur
verplicht is tot bepaalde prestatie tegenover andere (rechts)persoon: schuldeiser/crediteur, die daar
recht op heeft. Verbintenis kan alleen ontstaan als de wet dit mogelijk maakt 6:1 BW
Overeenkomst 6:213 BW afspraak tussen partijen waarbij een of meer verbintenissen ontstaan
Vorderingsrecht recht op afgesproken prestatie. ontstaat uit een verbintenis is een
relatief/persoonlijk recht: alleen schuldeiser kan aanspraak maken op zijn vorderingsrecht tegenover
zijn wederpartij
Rechtsvorderingbij rechter ingestelde vordering om iemands recht te handhaven of
verwezenlijken mogelijkheid om vorderingsrecht daadwerkelijk om te zetten in bijv. geld
Open normen flexibel, vaag, geven vrijheid aan rechter
- Redelijkheid en billijkheid 3:12 BW rechter moet rekening houden met
o Algemeen erkende rechtsbeginselen
o Rechtsovertuigingen
o Maatschappelijke en persoonlijke belangen
- Goede trouw weten of behoren te weten, kennen of behoren te kennen 3:11 BW
iemand is niet te goeder trouwe wanneer hij de feiten of het recht kende of na onderzoek de
feiten of het recht had kunnen kennen (onderzoeksplicht) wanneer onderzoek niet
mogelijk is ben je niet direct te goede trouwe: wanneer iemand goede reden had om te
twijfelen maakt dat die persoon niet te goede trouw: bij twijfel, niet inhalen bijv.
- Verkeersopvatting in het maatschappelijk verkeer levende opvattingen: wat ‘men’ vindt,
ruimer dan persoonlijke opvattingen
Terstond onmiddellijk
Onverwijld mag iets meer tijd genomen worden dan met terstond
Bekwame tijd of spoed mag langere tijd genomen worden dan met terstond om te overleggen of
onderzoek uit te voeren
,Hoofdstuk 24
3 manieren van (juridisch) samenleven
- Huwelijk: beperkte gemeenschap van goederen of huwelijkse vooraarden in buitenland
erkend en elkaars erfgenamen tussenkomst van rechter nodig om te eindigen
- Geregistreerd partnerschap 1:80 BW vrijwel zelfde gevolgen als huwelijk niet (overal) in
buitenland erkend, wel elkaars erfgenamen geen tussenkomst van rechter nodig bij
eindigen, tenzij gezamenlijk gezag over minderjarige kinderen.
- Samenwonen (samenlevingscontract) vrije contractuele afspraken over verdeling
inkomen, gezamenlijk bezit etc. geen erkenning in buitenland, geen pensioenverevening,
geen alimentatieverplichting bij einde, geen erfgenamen, kind erft dan alles (dient erkend te
zijn + gezag) en gelden de regels voor boek 3,5 en 6 BW als samenwonenden niks regelen
Huwelijkvereisten om te kunnen trouwen naast monogamie (maar met 1 pers kunnen trouwen)
ten minste 18 en geen gestoorde geestesvermogen dat je je wil niet kan bepalen zie 1:30 t/m 1:32.
Curatele wegens geestelijke stoornis mag trouwen met toestemming kantonrechter 1:37
Curatele wegens verkwisting of drankmisbruik curator geeft toestemming
Huwelijk vermogensrechtelijke gevolgen boek 1 titel 6 en 8 geldt zowel met als zonder
huwelijkse voorwaarden dwingend recht, behalve 1:84
Echtgenoten jegens elkaar onderhoudsplicht en gezamenlijk kosten huishouding (tenzij anders
overeengekomen)
Beslissingen over goederen en schulden bestuursregeling bevoegdheid van echtgenoot om
beschikkings- (vervreemden/bezwaren/betalen/innen vordering)- beheers (verzekeren en
onderhouden van goed)- en feitelijke handelingen te verrichten en toe te laten
Verplichtingen aangegaan voor gewone gang van huishouden, dan andere echtgenoot
medeaansprakelijk (hoofdelijk), ook verplichtingen uit aangegane arbeidsovk voor een huishouder
gewone gang van huishouden (boodschappen, fiets kopen) soms afhankelijk van financiële positie
(kopen van auto?)
Wet gezinsbeschermende engel 1:88 BW geldt voor GP en huwelijk echtgenoot heeft
toestemming van ander nodig voor:
- Vervreemding, bezwaring, ingebruikgeving, beëindiging gebruik echtelijke woning en
inboedel, bijv. verkoop, vestiging hypotheek, verhuur ook als echtelijke woning alleen in
vermogen van 1 echtgenot valt, geldt alleen voor de echtelijke/hoofdwoning. Geldt niet bij
aankoop woning (dan is dat namelijk nog niet de echtelijke woning). Geldt alleen bij
geregistreerd partner + huwelijk
- Giften (uitzondering van gebruikelijke, niet bovenmatige giften zoals verjaardagscadeau)
- Borg= zekerheidsstelling, hoofdelijk schuldenaar, anders dan uitoefening normaal beroep
(garant staan voor lening van ander)
- Koop op afbetaling (goederenkrediet)
Geen toestemming? vernietigen mogelijk door andere echtgenoot o.b.v. 1:89 BW. Ovk heeft dan
nooit bestaan en alles wordt teruggedraaid moet wel beroep op die verneitiging gedaan worden,
anders blijft ovk in stand.
TENZIJ: als derde te goeder trouw was, dan geen vernietiging, tenzij bij gift 1:89 lid 2 BW
Einde van huwelijk heeft geen gevolgen voor bovengenoemd recht t.a.v. rechtshandelingen die voor
scheiding zijn verricht
, Handelingsonbekwaam geen enkele rechtshandeling (handeling met beoogd rechtsgevolg)
mogen verrichten om overeenkomsten te sluiten geen titel op (TBL) handeling vernietigbaar
- Wegens minderjarigheid 1:233 BW leidt tot handelingsonbekwaamheid
TENZIJ: minderjarige met toestemming 1:234 BW. Bij bepaalde rechtshandelingen wordt die
toestemming geacht te zijn verleend, bijv. kind van 8 die ijsje van 1,50 koopt. Maar kind van
8 die scooter koopt van 1500 is die veronderstelling van toestemming er niet
- Curatele 1:378 BW je mag niet meer over je eigen vermogen beschikken alleen
18plussers
Handelingsonbevoegd sommige rechtshandelingen niet mogen verrichten handeling nietig
- Op grond van bewind 1:431 BW
- Op grond van mentorschap 1:450 BW beslissingsbevoegdheid t.a.v. iemands gezondheid
- Ter vermijding van schijn van belangenverstrengeling (functie) 3:43 BW, bijv. notaris die een
veiling van en woning organiseert mag niet meebieden op de veilig, die is dan
handelingsonbevoegd
Beschikkingsonbevoegd niet de bevoegdheid voor beheer en overdracht van eigendom, bijv. bij
faillissement (curator kan dan alleen nog jouw goed vervreemden/erover beschikken) of dat je niet
de telefoon van een ander mag verkopen, omdat je geen rechthebbende bent en niet over dat goed
kan beschikken. Levert geen beschikkingsbevoegdheid (B in TBL)
Handlichting 1:235 BW dan ga je naar de kantonrechter en vraagt om een minderjarige de
kwaliteiten van een meerderjarige toe te kennen. Maak hem handelingsbekwaam. Kan nooit gaan
om registergoederen! Bijv. eigen bedrijf beginnen zonder telkens toestemming moeten vragen aan
ouders
Beschermingsregimes
Minderjarigheid 1:245 BW staan onder gezag ouder of voogd.
Eenzijdige ongerichte rechtshandeling nietig, anders vernietigbaar
- Minderjarige is handelingsonbekwaam 1:234 BW
Mag geen rechtshandelingen verrichten, tenzij: toestemming vertegenwoordiger of
vermoedde toestemming bij rechtshandelingen die iemand van zijn leeftijd normaal
zijn
Vanaf 16 jaar handlichting mogelijk: kan alsnog niet beschikken/verkopen
registergoed. Voor de rest geen toestemming nodig
Aangaan arbeidsovk of geneeskundige behandelingsovereenkomst
Een minderjarige eigenaar van onroerende zaak (bijv. erven uit nalatenschap) kan deze niet
zelfstandig verkopen, zelfs niet met toestemming wettelijke vertegenwoordiger. Verkoop is wel
mogelijk wanneer de wettelijke vertegenwoordiger gemachtigd is door kantonrechter
Minderjarige die uit volledig eigen middelen OG aankoopt geen machtiging rechter nodig, wel
toestemming wettelijke vertegenwoordiger. Bij niet geheel eigen middelen maar ook externe
financiering dan wel machtiging rechter en toestemming wettelijke vertegenwoordiger samen.
meerderjarigenbescherming
Curatele 1:378-391 BW zowel om beheer van vermogen en niet-financiële zaken vanwege
lichamelijke of geestelijke toestand, gewoonte van drank- of drugs. Curatele is
handelingsonbekwaam. Eenzijdige ongerichte rechtshandeling is nietig, anders vernietigbaar
