Dit is een uigebreide samenvatting voor het vak 'Sociale psychologie' voor de bachelorsopleiding Toegepaste Psychologie van de AP-Hogeschool. Deze samenvatting is gebasseerd op de Powerpoints van de lessen, de notities van wat de lector zei en het handboek 'Sociale psychologie voor Toegepaste Psych...
Inhoud
1 Kennismaking sociale psychologie..................................................................................................4
1.1 Studieobject van de sociale psychologie ................................................................................4
1.1.1 Gebiedsomschrijving ......................................................................................................4
1.1.2 De eigen invalshoek van de sociale psychologie .............................................................5
1.2 Enkele belangrijke evoluties ...................................................................................................6
1.2.1 Kenmerken van bij het ontstaan .....................................................................................6
1.2.2 Latere aandachtspunten .................................................................................................6
2 Groepsnormen ...............................................................................................................................7
2.1 Hoe normen ontstaan ............................................................................................................7
2.1.1 Van bovenaf opgelegde normen.....................................................................................7
2.1.2 Normen die spontaan ontstaan binnen de groep ...........................................................7
2.2 Impact van een groepsnorm op het individu ..........................................................................8
2.2.1 Automatische sociale invloed .........................................................................................8
2.2.2 Conformeren aan een groepsnorm ................................................................................9
2.2.3 Inwilligen van een onderzoek .......................................................................................11
2.2.4 Gehoorzamen aan een bevel ........................................................................................12
3 Prosociaal gedrag .........................................................................................................................14
3.1 Onderliggende motieven van prosociaal gedrag ..................................................................15
3.1.1 Genetische verwantschap.............................................................................................15
3.1.2 Dienst en wederdienst ..................................................................................................15
3.1.3 Onberekende dienstbaarheid .......................................................................................16
3.2 Hulp bieden in noodsituaties ................................................................................................16
3.2.1 Vijf stappen naar het bieden van hulp ..........................................................................16
3.2.2 Nuancering ...................................................................................................................17
3.2.3 Kenmerken van de situatie ...........................................................................................17
3.2.4 Individuele verschillen ..................................................................................................18
3.3 Kiezen tussen het eigenbelang en het groepsbelang ............................................................18
3.3.1 Het gedrag van mensen in socialedilemmasituaties .....................................................19
3.3.2 Inwerkende factoren ....................................................................................................19
3.3.3 Het promoten van coöperatief gedrag .........................................................................20
4 Interpersoonlijke processen .........................................................................................................21
4.1 Als de individuele prestaties identificeerbaar zijn ................................................................21
4.1.1 Sociale facilitatie ...........................................................................................................21
P.
, El-Jafoufi Amira
4.1.2 Sociale belemmering ....................................................................................................21
4.1.3 De sociale-activeringshypothese van Zajonc ................................................................22
4.1.4 Verdere theoretische uitwerking ..................................................................................22
4.1.5 Persoonlijkheidsverschillen ..........................................................................................23
4.2 Als de prestaties niet individueel herkenbaar zijn. ...............................................................23
4.2.1 Sociaal parasiteren .......................................................................................................23
4.2.2 Positieve effecten van onherkenbaarheid ....................................................................24
4.3 De impact van anonimiteit op het gedrag ............................................................................24
4.3.1 Een verlaagde drempel voor antisociaal gedrag ...........................................................24
4.3.2 Het faciliteren van sociaal gedrag .................................................................................24
4.3.3 Mogelijke verklaringen .................................................................................................24
5 Sociale waarneming .....................................................................................................................25
5.1 Het materiaal waarop we ons baseren .................................................................................25
5.1.1 Het fysieke uiterlijk .......................................................................................................25
5.1.2 Het gedrag ....................................................................................................................26
5.1.3 Non-verbaal gedrag ......................................................................................................26
5.2 Het attributieproces .............................................................................................................26
5.2.1 Interne of externe oorzaken van gedrag ......................................................................27
5.2.2 Fouten en vertekeningen bij de attributie. ...................................................................27
5.3 Uitwerking tot een globaal beeld .........................................................................................29
5.3.1 Kenmerken van de binnenkomende informatie ...........................................................29
5.3.2 Kenmerken van de beoordelaar ...................................................................................30
5.3.3 Hoe we omgaan met nieuwe informatie ......................................................................32
6 Groepsperceptie ...........................................................................................................................33
6.1 Sociale categorisering ...........................................................................................................33
6.1.1 Het indelen van mensen in sociale categorieën ...........................................................33
6.1.2 Ik, wij en de anderen ....................................................................................................34
6.2 Stereotypering ......................................................................................................................35
6.2.1 Kenmerken van stereotypen ........................................................................................35
6.2.2 Herkomst van stereotypen ...........................................................................................36
6.2.3 Waarom stereotypen zo moeilijk te veranderen zijn. ...................................................37
6.3 Discriminatie.........................................................................................................................38
6.3.1 Het activeren van stereotypen .....................................................................................38
6.3.2 Van stereotype naar discriminatie ................................................................................39
6.3.3 Omzetting in vooroordelen en discriminerend gedrag .................................................39
6.4 Discriminatie meten .............................................................................................................40
P.
, El-Jafoufi Amira
6.5 Ingaan tegen vooroordelen en discriminatie. .......................................................................40
6.5.1 Rechtstreeks inwerken op de vooroordelen .................................................................40
6.5.2 Inwerken op de categorisering .....................................................................................40
7 Attitudes .......................................................................................................................................41
7.1 Ontstaan van attitudes .........................................................................................................41
7.1.1 Aangeboren gevoeligheden ..........................................................................................41
7.1.2 Beredeneerde afwegingen ...........................................................................................41
7.1.3 Sociale invloeden ..........................................................................................................42
7.1.4 Conditionering ..............................................................................................................43
7.1.5 Het effect van herhaalde blootstelling .........................................................................43
7.2 Effectieve beïnvloedingsstrategieën .....................................................................................44
7.2.1 De klassieke benaderingswijze .....................................................................................44
7.2.2 De centrale en de perifere overredingsroute ...............................................................45
7.2.3 Zich teweerstellen tegen beïnvloeding .........................................................................46
7.3 Attitudes en gedrag ..............................................................................................................47
7.3.1 Invloed van de attitudes op het gedrag ........................................................................47
7.3.2 Invloed van het gedrag op de attitudes ........................................................................48
P.
, El-Jafoufi Amira
1 Kennismaking sociale psychologie
1.1 Studieobject van de sociale psychologie
1.1.1 Gebiedsomschrijving
- Sociale psychologie definitie van Allport: wetenschappelijke studie van de manier waarop
gedachten, gevoelens en handelingen van mensen beïnvloed worden door de feitelijke,
voorgestelde of geïmpliceerde aanwezigheid van andere mensen.
- Wet. Studie → in tegenstelling tot intuïtieve kennis/ gezond verstand & beweringen kunnen
empirisch getoetst worden.
1.1.1.1 Aspecten van de studie:
- Een wetenschappelijke studie:
o Objectief
o Beweringen die empirisch (direct, eigen waarnemingen) getoetst kunnen worden.
o Tegenovergestelde van intuïtieve (zelf meegemaakt, subjectief) kennis/gezond verstand.
➔ Men is dus niet tevreden met de eerste beste verklaring, maar onderzoeken het grondig.
- Drie onderzoeksmethoden:
o De begrijpende methode → kwalitatief van aard & maakt gebruik van gevalstudies.
➔ Nadeel: subjectief.
o De correlationele methode → verbanden (correlaties) zoeken.
Vb. samenhang tussen agressief gedrag en de frequentie van het spelen van agressieve
videogames meten.
o De experimentele methode → oorzakelijk verband (invloed v/e onafhankelijke variabele op een
afhankelijke variabele).
Vb. 1 groep (experimentele groep) krijg een gewelddadige film te zien en een andere groep
(controlegroep) een film zonder geweld maar die wel te vergelijken is met de 1 ste groep.
- Empirische cyclus
1. Toevallige vaststellingen: er worden conclusies getrokken o.b.v. waarnemingen.
2. Voorlopige hypothesen: de conclusies zijn mogelijke hypothesen.
3. Toetsing: hypothesen moeten getoetst worden en onderzoekers moeten er concrete
voorspellingen uit kunnen afleiden.
4. Gerichte observaties: de voorspellingen moeten gecontroleerd worden door ze te confronteren
met (objectieve) nieuwe waarnemingen.
Komen de voorspellingen overeen met de waarnemingen → wetenschappelijke vaste
overtuigingen.
5. Eventueel bijgestelde hypothese: komen de voorspellingen niet overeen met de waarnemingen,
dan moeten ze bijgesteld worden en moet heel deze cyclus opnieuw doorlopen worden.
- Gedachten, gevoelens en handelingen
o Sociale psychologie houdt zich niet enkel bezig met zichtbare gedrag, maar ook met wat mensen
voelen en denken = ABC-model → A (affective component), B (behavior), C (cognitieve
aspecten).
o Innerlijke gedragsaspecten moeten objectief observeerbaar zijn. Kan door:
• Directe weg: een feitelijke keuze laten maken.
P.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amiram. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
