Geschiedenis Steden en burgers in de Lage Landen (1050-1700)
1. Opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten.
Veranderingen in Europa in de Late Middeleeuwen.
West-Europa is tot 1000 een agrarisch-autarkische samenleving voornaamste
middel van bestaan is landbouw.
Vanaf 1000 wordt West-Europa weer een agrarisch-urbane samenleving middelen
van bestaan zijn landbouw, ambacht en handel.
Als gevolg van vernieuwingen in de landbouw nam de productie van de landbouw
toe. door meer en beter voedsel was er een groei in de bevolking.
Landbouw overschotten werden te koop aangeboden in nabijgelegen steden.
Niet iedereen was meer nodig op het platteland. specialisatie en als
ambachtslieden naar steden.
Nieuwe transportmiddelen + jaarmarkten groei van lokale- en internationale
handel. Er ontstaat weer een monetaire economie van grotere omvang.
Betalen werd een steeds groter probleem vanwege de verschillende waarden
munten. wisselbrief wordt uitgevonden om het bezit en het vervoeren van geld
veiliger te maken.
De lage landen worden één van de meest verstedelijkte gebieden van Europa.
De groei van de bevolking + toename van de handel = opkomst van steden.
- Met name in Vlaanderen ontstaan veel steden.
- In Noord-Italië ontstaan veel stadstaten (Florence, Venetië, Genua)
Een aantal Noord-Europese steden gingen samenwerken in een onderling
handelsverbond, De Hanze. (Zwolle) Hanzesteden
Hoe kan het dat op deze plekken juist steden ontstaan?
- stadsrechten zijn belangrijk om zelf beslissingen te mogen nemen.
- verzorgingsgebied: de bewoners van zo’n gebied waren economisch en politiek met
elkaar verbonden.
- door middel van jaarmarkten ontstonden er netwerken tussen steden onderling.
2. Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen.
Atrecht wordt startpunt van stedelijke dynamiek.
Tot 1300 is Atrecht de belangrijkste stad in de Nederlanden ; bisschopstad met
perfecte ligging t.o.v. de handel. Via Franse jaarmarkten had Atrecht aansluiting op
het handelsnetwerk van Italiaanse stadstaten.
Atrecht wordt overvleugeld door steden als Brugge
Brugge werd als zuidelijkste Hanzestad het centrum van de handel tussen Zuid- en
Noor-Europa. Naast Hanze ook contacten met Spanje en Italië.
, Patriciërs en adel komen tegenover ambachtslieden en boeren te staan.
Patriciërs: burgers die in de steden de macht in handen hadden. (rijke kooplieden)
Hier tegenover stond het gemeen: de rest van de stedelijke bevolking.
(ambachtslieden, dagloners, werklozen)
Er ontstonden steeds meer spanningen tussen patriciërs en het gemeen:
- Alleen patriciërs hadden macht in het stadsbestuur.
- Slechte werkomstandigheden.
Ontploffing van spanningen: de Guldensporenslag van 1302
Franse koning (patriciërs) vs. De graaf van Vlaanderen (het gemeen)
De Vlamingen wonnen: de steden worden belangrijker en machtiger.
Brugge wordt het handelscentrum in de Lage Landen.
Atrecht had voor 1300 een toonaangevende economische positie.
Na 1300 werd maritieme handel belangrijk en namen Brugge en Gent deze positie
over.
- Antwerpen: goede verbinding met het Europese achterland
- Brugge: de wisselbrief en bank werden gecombineerd tot koopmansbeurzen.
- Amsterdam: voorhaven voor de graanhandel met het Oostzeegebied.
Vanaf 1480 neemt Antwerpen de leidende economische rol over.
- Handel met de Spaanse en Portugese koloniën
- Engeland verkoos Antwerpen boven Brugge (lakenhandel)
- Verbinding met Venetië zowel over zee als over land
- Voortdurende conflicten tussen Gent en Brugge.
Stedelijke burgerij neemt ook taken over van de geestelijkheid.
Steden nemen bestuurstaken en juridische taken in de steden over.
De steden vergroten hun invloed op sociale zorg
De steden vergroten hun invloed op onderwijs:
- bijna elke man kon lezen en schrijven.
- toegankelijk voor jongens en meisjes.
De steden vergroten hun invloed op het algemeen belang (bonum commune):
- gebruik van geweld verminderde
- de mensen die niet luisterden naar het stadsbestuur werden gestraft
- er werden openbare gebouwen gebouwd.
De steden vergroten hun invloed op religie:
- de geestelijkheid probeerde aansluiting te vinden bij een meer individuele
geloofsbeleving van stedelingen; de Moderne Devotie.
- er worden bedelorden en begijnhoven gevestigd in de steden.
Begijnhoven: verzameling kleine woningen
Bedelorden: religieuze orden die geen bezit wilden hebben, in armoede wilden leven,
hun levensonderhoud voorzagen door bedelen of dankzij schenkingen en die al hun
tijd wilden besteden aan godsdienstig werk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LauraTroost05. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
