samenvatting ten behoeve Literatuurgeschiedenis, Middeleeuwen: Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek door Gera en Sneller, hfdst. 1, Middeleeuwen
Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek, Gera en Sneller
Middeleeuwen ( circa 1000-circa 1550) hoofdstuk 1
Historische achtergrond Sub 1:
Begin van de jaartelling was het Imperium Romanum de belangrijkste grootmacht in wat wij nu Europa noemen. De
onderworpen volken ondergingen zwaar de politieke invloed, maar kwamen daardoor ook in contact met de
Romeinse taal en cultuur. Na ineenstorting van het West-Romeinse Rijk met de val van Rome in 476, volgde eeuwen
van bestuurlijke chaos. Na verloop van tijd gingen de Franken (uit België en Noord-Frankrijk) een belangrijkere rol
spelen totdat zij met Karel de Grote (regeerde van 768 tot 814) grote gedeeltes van Europa onderwierpen. Onder zijn
gezag werd het volk door dwang en scholing door tot het christendom (rooms-katholieke geloof) bekeerd o.a. door
stichting van kerken en kloosters. We noemen dit de kerstening. In de loop van de tijd had zich een scheiding
voltrokken tussen het oosterse geloof, de islam vanuit Byzantium/Constantinopel (Istanbul) en Rome. De scheiding
werd in 1054 definitief. Het streven naar een eigen christelijke identiteit ging gepaard met grote vijandschap tegen
de islam.
In de 7de-eeuw, door toedoen van de profeet Mohammed had de islam zich verbreid over gebieden rond de
Middellandse zee. Vanaf die tijd tot was er grote vijandschap tussen de islam en het christelijk geloof. In de 15de-
eeuw werden Spanje en Portugal uiteindelijk onderworpen aan het christelijk geloof.
In Spanje en Portugal hadden tot die tijd joden, islamieten en christenen eeuwen lang in goede verstandhouding
geleefd en kwamen. In die periode kwamen daar vertolkingen tot stand van Griekse en joodse werken uit de oudheid
in het Arabisch en het Latijn.
In 1492 was Spanje een exclusief christelijke natie en werden islamieten bekeerd of verdreven en zetten men de
jodenvervolging in. Islamieten en joden zwermden derhalve door Europa. De christelijke identiteit ging gepaard met
vijandschap tegen de joden, ondanks dat de joodse heilige schrift (de Tenach) ingelijfd is in de christelijke bijbel (het
Oude Testament). Islamieten werden saracenen of moren genoemd.
In Zuid-Oost Europa vocht met om identiteit tot ver in de 17de-eeuw.
De kruistochten vonden plats van 1096 tot 1291 toen christenen uit heel Europa via oorlogen bezit wensten te
nemen van Jeruzalem omwille van het graf van Jezus en om daar politieke macht te verkrijgen.
Onder de erfgenamen van Karel de Grote viel Europa weer uiteen. De feodale bestuursvorm bleef bewaard. De
Duitse keizer en de Franse koning waren de belangrijkste leenheren. De Lage Landen (grofweg België en Nederland)
behoorden deels aan het Duitse Rijk toe en deels aan het Franse Rijk en bestonden uit veel graafschappen,
hertogdommen en bisdommen. Graafschap Vlaanderen en hertogdom Brabant waren de belangrijkste gewesten. De
politieke leiders streefden naar grotere bestuurlijke eenheden door oorlogen en huwelijken van adellijke
machthebbers.
De Guldensporenslag in 1302 in het gewest Vlaanderen is er een voorbeeld van dat ook binnen één gewest de
spanning op kon lopen als de belangen van regeerders (leenmannen van koning of keizer) en het volk te veel uiteen
gingen lopen. De Vlaamse ambachtsmilities wonnen het van het Franse ridderleger. (Literaire verwerking in De leeuw
van Vlaanderen uit 1838 door Hendrik Concience). Deze slag staat symbool voor de afnemende macht in Vlaanderen
en bracht verandering in politiek en economische structuur. Ambachtsgilden waren vanaf die tijd in dit rijke machtige
gewest actief betrokken bij de stedelijke politiek.
De steden boden door hun economische machtspositie in de vroege ME al tegenwicht tegen de macht van de
vorsten. Ze bezetten naast de adellijke hoven en de kloosters, een belangrijke plaatst in het culturele leven.
Ontwikkeling in de Lage Landen van steden als politieke en culturele centra is uniek voor Europa.
De hertogen van Bourgondië werden in de 15de-eeuw onafhankelijk van de Franse koning en bouwden hun imperium
uit en werden leenman van de Duitse keizer. In 1477 kwam het werd onder gezag van Lodewijk de IX, echter was de
Lage Landen toen al (onder bevel van Bourgondische vorstin Maria de Rijke 1457/1477-1482) een zekere zelfstandige
eenheid. Door haar huwelijk met de Duitse keizer Maximiliaan van Oostenrijk (1459-1519) uit de Habsburgse
dynastie en het huwelijk van hun zoon Floris de Schone met de Spaanse erfprinses Johanna van Castilië kwam een
uiterst machtig rijk tot stand. In 1500 werd hun erfgenaam Karel V geboren in Gent. Hij werd heer der Nederlanden
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KarinHvA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
