Samenvatting week 6 - blok 2 – Onderzoeksvragen en het belang van theorie
Introductie
We vertrekken hier waar we in het vorige blok zijn gestopt: de probleemstelling. We hebben een
probleemstelling, wat nu? De onderzoeker gaat onderzoeksvragen afleiden van de probleemstelling.
Heldere onderzoeksvragen geven op een goede manier richting aan ieder onderzoek.
Een ander belangrijk punt in deze taak betreft de rol en het belang van theorie. Juist voor
wetenschappelijk onderzoek is het belangrijk dat de onderzoeker een duidelijke relatie legt met
theorie en bestaande kennis.
Op verschillende momenten in de aanloop naar het empirisch onderzoek zal de wetenschappelijke
literatuur een rol spelen.
• Bij het zoeken naar een interessant probleem en de vertaling naar een probleemstelling.
• Bij het zoeken naar een ‘wetenschappelijke lacune (gap)’
• Bij de vertaling van de probleemstelling naar de onderzoeksvraag en de deelvragen.
• Bij het ontdekken van de belangrijkste relaties rond de deelvraag, de ontwikkeling van
hypothesen of proposities en het ontwikkelen van het conceptuele model.
Ook hier is sprake van een iteratief proces (vergelijkbaar met figuur 3.1 op blz. 75 in Saunders et al.,
2019) waarbij u de onderzoeksvraag en methodiek verbetert en daardoor beter (meer gefocust) in de
literatuur kunt duiken, wat mogelijk weer aanpassingen aan de onderzoeksvraag en methodiek
oplevert.
Iteratief proces = herhalend, een project/product verbeteren en herzien totdat je tevreden bent over
het eindresultaat. Natuurlijk moet daar wel een eind aan komen; ‘rule of the thumb’ is dat dit
gebeurt als je merkt dat de literatuur die je leest een herhaling geeft van eerdere artikelen, theorieën
ed..
Theorieën kunnen verklaren en voorspellen, hun belang ligt er in dat zij (met name binnen
Managementwetenschappen) gebaseerd zijn op voorafgaande analyses van praktijkcasussen, die
‘veralgemeniseerd’ zijn. Omgekeerd wordt in de praktijk vaak gebruik gemaakt van (impliciete)
theoretische resultaten (zie blz. 50).
Leerdoelen
• U kunt weergeven welk soort probleemstellingen er zijn.
• U kunt de overgang maken van probleemstelling naar onderzoeksvraag en deelvragen.
• U kunt de literatuur gebruiken om bij het formuleren van een goede onderzoeksvraag.
Hoe zou je de invloed van relevante theorie (relevant theory) in je onderzoeksvoorstel
aantonen?
Probeer in het achtergrondgedeelte (background) een subparagraaf op te nemen met als titel
"hoe het eerder gepubliceerde onderzoek mijn onderzoeksvraag, doel en doelstellingen heeft
geïnformeerd". Laat vervolgens zien hoe een gap in het eerdere onderzoek, die er is omdat
niemand eerder een bepaalde aanpak heeft gevolgd, ertoe heeft geleid dat u die gap opvult.
Samenvatting boek - hoofdstuk 2 (blz 26 t/m 64)- Het kiezen van een onderzoeksonderwerp en het
ontwikkelen van een onderzoeksvoorstel (choosing a research topic and developing your research
proposal)
Paragraaf 2.1; introductie
Reflexiviteit (reflexivity) = het proces van kritisch reflecteren op het zelf als onderzoeker. Een
kritische reflectie kan niet alleen worden benaderd door een introspectief (reflecteren op jezelf)
1
,onderzoek naar de manieren waarop uw houding en acties uw rol als onderzoeker beïnvloeden, maar
ook relatie tot de manier waarop bredere sociale veronderstellingen en context deze kunnen
beïnvloeden. Reflexiviteit (reflexieve denkpraktijk) = het reflectieproces dieper en rijker maken
Reflectie= het bewuster worden van je eigen gedachten.
Paragraaf 2.2; Karakteristieken van een goed onderzoeksonderwerp
Management en business onderzoeksonderwerpen hebben bepaalde kenmerken. Sommige van deze
kenmerken weerspiegelen de noodzaak om te voldoen aan de specificatie die voor het
onderzoeksproject is gesteld en aan de beoordelingscriteria (geschiktheid). Andere kenmerken
weerspiegelen de haalbaarheid en de bijbehorende ontwikkelingsmogelijkheden (bekwaamheid en
fulfillment).
Geschiktheid (appropriateness)
Het onderzoeksonderwerp en de aard van het onderzoeksvoorstel zullen moeten voldoen aan de
eisen van de OU. Het is belangrijk om bestaande literatuur te gebruiken bij de keuze van het
onderzoeksonderwerp en bij de ontwikkeling van je onderzoeksvoorstel. Het gebruik van een
theoretische context moet je helpen om de onderzoeksvraag, doel en doelstellingen te formuleren
en moet je helpen om duidelijke definities te ontwikkelen van de concepten die je gebruikt in je
onderzoek. De kenmerken van een goed onderzoeksonderwerp zijn een duidelijk omschreven
onderzoeksvraag, doel en reeks doelstellingen, er dienen nieuwe inzichten te worden gecreëerd in
het onderwerp. Het is ook belangrijk dat het onderzoeksonderwerp symmetrie heeft met mogelijke
uitkomsten, dat wil zeggen dat de resultaten van vergelijkbare waarden zijn, wat u ook te weten
komt. Zonder symmetrie kan een groot onderzoek leiden tot een antwoord met weinig belang.
Vragen die de geschiktheid toetsen:
• Past het onderzoeksonderwerp bij de specificaties en voldoet het aan de normen die de
exameninstelling stelt?
• Bevat het onderzoeksonderwerp onderwerpen die een duidelijk verband hebben met de
theorie?
• Kunt u uw onderzoeksvragen, doel en doelstellingen duidelijk formuleren?
• Zal het voorstelde onderzoek nieuwe inzichten in dit onderwerp kunnen opleveren?
• Zijn de bevindingen voor dit onderzoeksonderwerp waarschijnlijk symmetrisch (van
vergelijkbare waarde), ongeacht de uitkomst?
Capabiliteit (bekwaamheid) (capability)
Het onderwerp moet uitvoerbaar zijn. Denk aan vaardigheden, financiële middelen en
haalbaarheid van het onderzoek. Het betekent ook dat de data die je moet verzamelen allemaal
beschikbaar moet zijn.
Vragen die de geschiktheid toetsen:
• Beschikt u, of kunt zich binnen het tijdsbestek van het project ontwikkelen over de nodige
onderzoek vaardigheden om het onderzoeksonderwerp uit te voeren?
• Is het onderzoeksthema haalbaar binnen de beschikbare tijd?
• Is het onderzoeksonderwerp haalbaar binnen de financiële middelen die beschikbaar zijn?
• Bent u er redelijk zeker van dat u toegang kunt krijgen tot gegevens die u waarschijnlijk nodig
heeft voor dit onderzoeksonderwerp?
Fulfilment, een volledigheid/verzadigd gevoel geven (fulfilment)
Je moet echte interesse hebben in het onderwerp of gaat ontwikkelen. Je kunt ook kijken naar je
2
,ambities en het ontwikkelen van een expertise daarin, om als onderwerp te kiezen.
Vragen die de geschiktheid toetsen:
• Wordt u gemotiveerd en bent u geïnteresseerd in het onderzoeksonderwerp?
• Zal het onderzoeksonderwerp u helpen met het verwezenlijken van uw toekomstige ambities of
carrièredoelen?
Paragraaf 2.3; Genereren en verfijnen van onderzoeksideeën (generating and refining research topic
ideas)
Er zijn een reeks technieken die helpen om een onderzoeksonderwerp te vinden en te selecteren.
Deze worden verdeeld in twee groepen:
• Rationele technieken (rational thinking techniques)
• Creatieve technieken (creative thinking techniques)
Een combinatie van beide wordt geadviseerd.
Deze technieken zullen een van de volgende resultaten opleveren:
• Een of meer mogelijke projectideeën die u zou kunnen ondernemen
• Enkele ideeën die betrekking hebben op uw interesses; deze wil je verfijnen, verkleinen of
verbreden.
Je hebt besloten om in de literatuur te zoeken naar onderzoeksideeën op het gebied van
management. Hoe gaat je dit aanpakken?
• Je projectleider vragen om suggesties van mogelijke recente overzichtsartikelen of artikelen
met aanbevelingen voor verder werk dat hij heeft gelezen.
• Blader door recente edities van management tijdschriften voor onderzoeksideeën. Daarin
staan zowel verklaringen over het ontbreken van onderzoek als ongegronde beweringen.
• Ook recente rapporten in uw bibliotheek of op internet kunnen hier van nut zijn.
• Een of twee recente gepubliceerde managementleerboeken kunnen ook gescand worden
voor overzichten van uitgevoerd onderzoek.
Je bent je interesses, sterkten en zwakten en onderzoeksideeën nagegaan, je hebt literatuur
gelezen, wetenschappelijke tijdschriften maar je hebt geen interessant idee om te onderzoeken
gevonden. Welke twee technieken kan je nog toepassen, leg je keuzes uit.
• Er is alleen rekening gehouden met rationele technieken. Het zou verstandig zijn om twee
creatieve technieken te gebruiken, omdat die een idee kunnen genereren dat je aanspreekt.
• Eén techniek is brainstormen, dat kan met andere collega's of vrienden.
• Het onderzoeken van vroegere projecten zou een andere mogelijkheid zijn.
• Het is ook goed om een notitieboekje met ideeën bij te houden.
Onder rationele technieken voor het genereren van onderzoeksideeën behoren:
1. Onderzoeken van je eigen sterke punten en interesses
Het is belangrijk dat je een onderwerp kiest waar je interesse in hebt, goed in bent, of zijn
vakgebieden waarin je geïnteresseerd bent.
2. Onderzoeken van interesses van wetenschappelijk personeel
Kijken in personeelsbestand welk vakgebied ze in lesgeven en in geïnteresseerd zijn en daar
mogelijke onderzoeksonderwerp in vinden.
3. Kijken naar titels van eerdere projecten
Het is nuttig om naar eerdere projecten (thesis) te kijken om zo op ideeën te komen. Titels die
je aandacht trekken worden genoteerd, waardoor je ideeën krijgt voor een eventueel
onderwerp of idee.
4. Discussie
3
, In discussie gaan met de medemens (vakgebied, universiteit, studenten etc.) om tot een
onderwerp te komen.
5. Zoeken in bestaande literatuur
Er zijn een aantal bronnen van literatuur die nuttig zijn voor het genereren van
onderzoeksideeën: Boeken, rapporten, artikelen in vakbladen (bedrijfsbladen etc), artikelen
in wetenschappelijke tijdschriften (= bevat een sectie waarin literatuur wordt besproken die
relevant is voor het onderwerp gebied)
GAP SPOTTING = manieren om tot een relevante probleemstelling te komen. Je hebt 3
bronnen: confusing spotting, neglect spotting en application spotting (zie samenvatting week 3
Preliminary search (vooronderzoek) = voor het generen en verfijnen van onderzoeksideeën en
het voorbereiden van je voorstel (zie samenvatting week 5).
6. Scannen van de media
De media doorzoeken/lezen is een goede bron om tot onderzoeksideeën te komen. Bij deze
nieuwsstukken ligt vaak een artikel ten grondslag.
Onder creatieve technieken voor het genereren van onderzoeksideeën behoren:
1. Een notitieboek bijhouden van uw ideeën
Alle interessante onderzoek ideeën opschrijft en hierbij de aanleiding van je gedachte in
meeneemt. Je kunt dit idee dan later nastreven met de rationele technieken.
2. Persoonlijke voorkeuren onderzoeken met behulp van eerdere projecten
Persoonlijke voorkeuren te verkennen door eerdere projectrapporten te lezen. Je kunt hierbij
een aantal vragen stellen:
• Wat vind je in het algemeen leuk aan het project?
• Waarom vind je het project leuk?
• Welke ideeën in het project spreken je aan?
Hierbij kun je deze vragen ook in de negatieve vorm beschrijven bij een project die je niet leuk
vindt. Deze aantekeningen kunnen je helpen bij het geven van een richting van een aantal
projectkenmerken.
3. Relevantie voor het bedrijfsleven onderzoeken met behulp van de literatuur
Veel literatuur die specifiek geschreven is voor de management en business kant bevat een
sectie; gevolgen/implicaties voor de praktijk. Deze kunnen helpen bij het ontwikkelen van een
onderzoeksidee om de relevantie van de theorie in het artikel voor een bepaalde zakelijke
omgeving te onderzoeken. Ook kan al uitgevoerd empirisch onderzoek je helpen om tot een
idee te komen. Meestal worden deze uitgevoerd als casestudy in een bepaalde bedrijfssector,
misschien dat je die casestudy ook in jouw eigen bedrijfssector kan gebruiken. Hiermee kun je
de toepasbaarheid van deze eerdere bevindingen testen en omzetten in een relevante en
toegankelijke vorm voor een bepaalde context. Het creatief benaderen van de literatuur om
bestaand werk om te zetten in relevant en specifiek toegepast onderzoek kan je een rijk en
waardevol onderzoeksidee opleveren.
4. Relevantie trees (vergelijkbaar met mindmapping)
Relevantiebomen kunnen nuttig zijn bij het genereren van onderzoeksonderwerpen. Je begint
met een breed concept van waaruit je verdere onderwerpen genereert. Elk van deze
onderwerpen vormt een aparte tak van waaruit je verdere, meer gedetailleerde subtakken
kunt genereren. Naarmate je verder naar beneden gaat in de subtakken, worden meer ideeën
gegenereerd en vastgelegd. Deze kunnen worden onderzocht en een aantal kan worden
geselecteerd en worden gecombineerd om een onderzoeksidee op te leveren.
5. Brainstormen
Brainstormen kan worden gezien als een probleemoplossende techniek, maar kan ook worden
gebruikt om onderzoeksideeën te genereren of te verfijnen. Brainstormen bevat een aantal
fases:
• Definiëren van het probleem = precies mogelijk concentreren op het soort ideeën waarin u
geïnteresseerd bent.
4
